İpek Kozasından "Yara Bandı" ve "Astronot Kıyafeti"

BÜŞRA NUR ÖZCAN - Bursa'da, bir özel ortaokuldan iki öğrenci, ipek kozasının kanamayı durdurucu ve ultraviyole ışınları geçirmeyen yapısından hareketle bu maddenin atıklarından yara bandı ve uzay kıyafeti tasarlayıp üretti.

Okulun 7'nci sınıfında öğrenim gören Ahmet Faruk Demirhan ve Ahmet Selim Küçükyalçın hem tasarladıkları ürünlerin patentini almak için müracaatta bulundu hem de Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumuna (TÜBİTAK) konuyla ilgili bir makale gönderdi.

Demirhan, AA muhabirine, atık kabul edilen kozaları değerlendirmek amacıyla araştırmalar yaptıklarını söyledi.

Önce kozadaki proteinlerin antibakteriyel olup olmadığını araştırdıklarını belirten Demirhan, "Bunun üzerine kozanın zararlı bakteriyi 10 milimetre uzaklaştırdığını, yararlı bakteriye de bir etki yapmadığını fark ettik ve kozaların içinde bulunan proteinlerin antibakteriyel olduğu sonucuna vardık. Kozaların kanamayı durdurucu özelliğini de göz önünde bulundurarak yara bandı yapabileceğimizi düşündük ve yaptık" diye konuştu.

Demirhan, kozanın, içindeki canlıyı korumak için ultraviyole ışınları engelleyici bir özelliği bulunduğunu vurguladı. Bu konuda da bir çalışma yürüttüklerini aktaran Demirhan, "Bir uzay kıyafeti yapabileceğimizi düşündük ve kıyafetin iç kısmına ipek kozaları yapıştırarak ultraviyoleyi engelledik" ifadesini kullandı.

Kozalı nükleer santral çalışanı ve radyolog kıyafeti

Projenin danışman öğretmeni Münire Kaya da Bursa'da ipekçiliğin yaygın olduğunu hatırlattı.

İpek kozalarının delindikten sonra sadece el sanatları ile kırpılarak yastık ve yorgan yapımında kullanıldığı bilgisini veren Kaya, şunları kaydetti:

"Böyle değerli bir maddenin başka alanlarda değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini düşündük. Kozanın içeriğini araştırdığımızda, kaynatıldığı zaman açığa çıkan serisin ve fibroin proteinlerinin varlığını ve bunların antibakteriyel ve aynı zamanda kanamayı durdurucu özelliğe sahip olduğunu fark ettik. 'Acaba sağlık alanında değerlendirebilir miyiz?' diye yola çıkıp yara bantları tasarladık. 'Çocuklar elleri kanadığında mutlu olsun' diye kelebek tasarımıyla yaptık. Kesilen yere denk gelecek iç kısmına da atık kozalardan parçalar yerleştirdik. Islandığı zaman daha aktif etki gösteriyor.

İpek kozaları, ultraviyole ışınlara karşı bir zırh görevi görüyor. Bu özellikten yola çıkarak ultraviyole ışınlara maruz kalan çalışma alanları için kıyafet tasarladık. Astronot kıyafetlerinde hem ısı yalıtımı hem de radyasyonu emici olarak kullanılabilir. Nükleer santral de Türkiye'nin gündeminde. Bir nükleer santral çalışanı da böyle ışınlara maruz kalacağı için onların kıyafetlerinde yer alabilir. Radyologlar, radyasyon ve ultraviyole ışınlarını süzen çok ağır kıyafetler giyiyor. 'Bu alanlarda kullanılabilir mi?' diye çalışmaya başladık ve olabileceği sonucuna ulaştık."