20. Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı"

İSTANBUL (AA) — Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol, "Bir zamanlar pek çok şirket emek maliyetleri düşük olduğu için Çin ve Hindistan'a gidiyordu şimdi herkes enerji maliyetleri düşük olduğu için ABD'ye gidiyor" dedi.

Birol, Anadolu Ajansı'nın (AA) Ana Basın Sponsorluğu'nda Sektörel Fuarcılık tarafından düzenlenen 20. Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı ve Konferansı'nda (ICCI 2014) kömürün çok önemli bir yakıt olduğunu vurguladı.

Kömür fiyatlarının 110 dolardan 75 dolara düştüğünü ve kısa zamanda büyük yükseliş beklemenin doğru olmadığını dile getiren Birol, Endonezya dünya enerji piyasalarını "kömüre doyurduğunu" kaydetti.

Birol, kömür fiyatlarının düşme nedenlerinin başında, Endonezya'nın ciddi anlamda yeni kömür madenlerini piyasaya getirmesi olduğunu söyledi.

Buna ek olarak, kömür tüketiminin hızla büyüdüğü Çin'de, hükümetin son 3 yıldır hava kirliliğini önlemek için kömür tüketimine getirdiği ciddi sınırlamalar bulunduğuna da işaret eden Birol, "Çin, fazla kömür tüketip kömür ithal etmeyince, kömür piyasalarında bolluk oldu. Bu bakımdan herşey kaya gazıyla ilişkilendirilmemeli" diye konuştu.

Asya'da, Türkiye'de olduğu gibi ciddi bir elektrik talebi bulunduğunu ve her gün yeni santraller kurulduğunu vurgulayan Birol, şu anda Doğu ve Güney Asya'da inşa halindeki, parası ödenmiş ve gelmesi beklenen santralleri incelediklerini anlattı.

Birol, bu inceleme sonunda ortaya çıkan rakamın, özellikle çevre konusunda duyarlılığı olan kişiler için son derece şok edici olacağını belirterek, Asya'daki her iki santralden birinin, yani yüzde 50'sinin kömür olduğunu söyledi.

Paris'te gelecek yıl önemli bir toplantı yapılacağına işaret eden Birol, şunları kaydetti:

"Dünya liderleri iklim değişikliğine çözüm bulmak için bir gelecek. Bu toplantıda, daha temiz enerji teknolojilerine teşvik verilmesi görüşülecek. Ben bu toplantı hakkında ümitsiz değilim. Çünkü, artık dünyadaki her ülke ilkim değişikliğinin önemli bir sorun olduğunu anladı. Ayrıca, ABD'nin karbon emisyon oranı 20 yılda hiç olmadığı kadar düşük. Dolayısıyla Kopenhag'a göre ABD'nin eli daha güçlü.

Çin'in de karbondioksit emisyonları büyümesinde düşüş görüyoruz. Çin, dünyaya olumlu katkı yapan bir ülke görüntüsü vermek için çalışıyor. Çin ve Amerika arasında bu konuda karşılıklı çalışmalar var. Son olarak AB'nin karbon emisyonlarını düşürme çalışmalarını biraraya getirdiğimizde, Paris'te gelecek yıl önemli bir başarı elde etme şansımız var. Eğer belli bir karar alınırsa, yenilenebilir enerjiye gün doğar. Bundan sonra da pek çok şey değişebilir."

"Artık herkes enerji maliyetleri düşük diye ABD'ye gidiyor"

Fatih Birol, ülkeler ve bölgeler arasındaki gaz fiyatlarında ciddi farklılıklar doğmaya başladığına dikkati çekerek, bundan 10 yıl önce dünyanın çeşitli bölgelerinde gaz fiyatlarının birbirine neredeyse eşit olduğunu ancak kaya gazından sonra muazzam farklılıkların ortaya çıktığını anlattı.

Şu anda Avrupa'da gaz fiyatlarının ABD'den 3 kat, Japonya'da ise ABD'den 5 kat pahalı olduğunu vurgulayan Birol, bunun özellikle Türkiye gibi imalat sektöründe önemli rol oynamaya başlamak isteyen ülkeler için önemine işaret etti.

Birol, bunun kötü bir haber olduğunun ancak şu andaki mevcut durumun biraz düzelebileceğini belirterek, gelecek 20 yıl içinde AB ile ABD ve Asya ile ABD arasındaki ciddi fiyat farklılıklarının devam edeceğini söyledi.

Elektrik fiyatlarında da büyük farklılıklar olacağına işaret eden Birol, "Avrupa'daki pek çok ülkenin, elektriği ucuza üreten çalışmakta olan nükleer santrallere güle güle demesi ve attıkları diğer adımlar neticesinde Avrupa'da yüksek elektrik fiyatları göreceğiz" dedi.

Birol, Avrupa'daki gaz ve elektrik fiyatlarının yüksek olmasıyla buradaki ağır, enerji yoğun yani enerji maliyetleri toplam maliyetler içerisinde yüksek olan sanayilerin ABD, Orta Doğu ve Çin ile rekabet etme şansının çok düşeceğini dile getirdi.

Bu şartlar altında "kim kazanacak, kim kaybedecek" diye baktıklarını ifade eden Birol, "Kazananlar arasında ABD, Çin ve gelişmekte olan diğer ülkeler bulunurken, kaybedenler arasında Avrupa ve Japonya olacak. Onun da nedeni, bu ülkelerin petrokimya çimento, demirçelik, kağıt vs. sektörlerinin ihracat pazarlarında maliyetler yükseldiği için düşüş olacak. Almanya'daki pek çok sanayi tesisi, çok büyük bir tesisini Almanya'da inşa etmekten vazgeçti, ABD'de inşa edecek. Çünkü orada enerji maliyetleri daha düşük. Bir zamanlar pek çok şirket emek maliyetleri düşük olduğu için Çin ve Hindistan'a gidiyordu şimdi herkes enerji maliyetleri düşük olduğu için ABD'ye gidiyor" değerlendirmesinde bulundu.

"Ortadoğu, petrol piyasalarının kalbi olmaya devam edecek"

Fatih Birol, dünyada kaya gazındaki gelişmelerin pek çok şeyi etkilediğini vurgulayarak, şu anda dünya petrol piyasalarının kalbi olan Ortadoğu'nun, dünya petrol piyasalarının kalbi olmaya devam edeceğini söyledi.

Bu bölgenin hem var olan rezervler hem de üretim maliyeti itibariyle de cazip olduğuna işaret eden Birol, "ABD'deki kaya petrolünün fizibil olarak üretilmesi için en az 80-85 dolarlık petrol fiyatına ihtiyacınız var. Ancak Irak veya Suudi Arabistan'daki petrol üretim maliyeti 5 doların altında. Bu açıdan da Ortadoğu'ya ihtiyacımız olduğu bilinmeli" dedi.

ABD'deki gaz fiyatlarının belki biraz artsa da düşük kalmaya devam edeceği öngörüsünde bulunan Birol, kaya gazındaki bütün bu gelişmelere karşın piyasalara gelecek gaz miktarının, taşıma maliyetleri nedeniyle dünya enerji piyasalarında bölgesel gaz fiyatı olmaya devam edeceğini söyledi.

Birol, Avrupa, Asya, ABD gaz fiyatı arasında ciddi farklar olacağını yineleyerek, bu farkların oyunculara manevra kabiliyeti kazandıracağını dile getirdi.

Bunun çok iyi şekilde izlenmesi gerektiğini vurgulayan Birol, şunları kaydetti:

"Bu da ülkelerde özellikle sanayi sektöründe rekabeti kızıştıracak. Ülkelerin en başta enerji verimliliğini artırması lazım. Enerji verimliliği konusunda güzel haberler var. Pek çok ülke enerji verimliliğinde artık sonuçlar almaya başladı. İnsanlar artık çevreyi kurtarmak için değil, enerji maliyetlerini düşürmek için enerji verimliliğini artırıyor.

Avrupa'daki pek çok ülkenin gaz kontaklarına bakıldığında Avrupa'daki gaz kontaklarının 3'te 2'sinin miyadı 7-8 yıl içinde doluyor. Bunların yeniden tartışılması lazım. Elde güzel kartlar var. Bunlar güzel oynanabilirse gaz fiyatlarında Avrupa ve Asya'da düşüşler sağlanabilir. Bununla birlikte ülkelerin kendi yerli enerji kaynaklarını kullanmaları, rekabet gücünü artırmakta önemli rol oynayabilir. Yenilenebilir enerji, varsa kaya gazı, varsa hidroelektrik ve nükleer enerji bu konuda yardımcı olabilir."

- İstanbul