Erdem Başçı - ROM'un otomatik dengeleyiciliğinin güçlendirilmesi -

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, "Bugünden itibaren yıl sonuna kadar her gün minimum 450 milyon dolar düzenli olarak döviz satıyoruz, 500 milyon dolara da çıkabilir. Pazartesi-salı günü daha da yukarılara çıkabilir. Bu sayede yıl sonuna kadar en az 3 milyar dolar sisteme döviz likiditesi sağlayacağız. Karşılığı gelen Türk lirasını sistemden çekip sistemi fonlama ihtiyacını artırmış olacağız" dedi.

Başçı, "2014 yılında para ve kur politikası" konusunda düzenlediği basın toplantısında, Rezerv Opsiyonu Mekanizması (ROM) katsayısındaki artışların dikkatli şekilde ayarlanması durumunda, döviz satışları ile aynı etkinin oluştuğunu söyledi. Bunu şimdiye kadar yapmadıklarına dikkati çeken Başçı, "Ocak ayının sonunda ilk adımı göstereceğiz. Mayıs'tan bu yana ROM'la ilgili herhangi bir adım atmamıştık. İlk adımı Ocak ayının son gününde devreye girecek şekilde, Ocak ayının ortasındaki cetvelden itibaren atacağız. Bununla ilgili basın duyurumuz bugün yayımlanacak, Resmi Gazete'ye yetiştirebilirsek yarın da orada yayımlanacak" diye konuştu.

Döviz satış yönetiminin çalışma şekli hakkında bilgi veren Başçı, "Diyelim ki Merkez Bankası 400 milyon dolar döviz sattı. Bunun karşılığında sistemin fonlama ihtiyacında (SFİ) 800 milyon Türk lirasından daha fazla artış oluyor. Tüketici kredisinden ticari kredilere bir yönlendirme olmuş oluyor. Mekanizma böyle çalışıyor. Döviz satışları o yüzden dengelenme sürecinde yardımcı oluyor, döviz piyasasına da istikrar getiriyor ve bize daha istikrarlı bir döviz piyasası sağlıyor. Bunun sonucunda tüketici kredilerinin büyüme hızında bir yavaşlama görüyoruz ve görmeye devam edeceğiz" ifadesini kullandı.

Likidite politikasının 2014 yılındaki çalışmalarına ilişkin de bilgi veren Başçı, düzenli döviz satım ihalelerine ihtiyaç duyuldukça devam edileceğini söyledi. Başçı, Rezerv Opsiyonu Katsayılarının (ROK) da kademeli olarak artırılacağını açıkladı. Böylelikle sistemin fonlama ihtiyacının kademeli olarak artırılacağını kaydeden Başçı, tüketici kredilerinin büyüme hızının da yavaşlatılmış olacağını dile getirdi.

Döviz, mayıs ayına kadar döviz satım kaynaklı olan rezervlerin aşağı gideceğini kaydeden Başçı, ROM kaynaklı rezervlerin önce artıp sonra yataylaşacağını ifade etti. Başçı, toplam rezervlerin Mayıs ayına kadar daha yatay olacağını, bu aydan itibaren artan bir seyir izleyeceğini bildirdi.

Başçı, ROM'u da döviz satışlarıyla eşdeğer bir şekilde kullanabildiklerini gösterdiklerini belirterek, özellikle Mart, Nisan, Mayıs aylarından itibaren bunun etkisinin net bir şekilde görülebileceğini vurguladı.

- Ocak ayında 3 milyar dolar satacağız

Başçı, düzenli döviz satım ihaleleri konusunu detaylandırarak, şuanda günde minimum 50 milyon dolar, maksimum 500 milyon dolarlık döviz sattıklarını anımsattı. Bu konuda öngörülebilirliği artırabileceklerinin altını çizen Başçı, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

"Bugünden itibaren yıl sonuna kadar her gün minimum 450 milyon dolar düzenli olarak döviz satıyoruz, 500 milyon dolara da çıkabilir. Pazartesi-salı günü daha da yukarılara çıkabilir. Bu sayede yıl sonuna kadar en az 3 milyar dolar sisteme döviz likiditesi sağlayacağız. Karşılığı gelen Türk lirasını sistemden çekip sistemi fonlama ihtiyacını artırmış olacağız.

Ocak ayında yine en az 3 milyar dolar sisteme enjekte edeceğiz. Bunun için de her gün en az minimum 100 milyon dolar satış yapacağız. Bunun karşılığında da yine ne kadar Türk Lirası likiditesi çekiliyorsa, çekmiş olacağız. Sistemin fonlama ihtiyacı büyük ihtimalle 40-42 milyar lira seviyelerine kadar çıkacak. Ocak ayında ROM'dan ne kadarlık kullanım azalması olursa o kadarlık ilave bir fonlama ihtiyacı olacak. Şubat ayında sistemin fonlama ihtiyacı biraz daha artabilir. Oyun planımız bu şekilde."

Başçı, ROK'un çalışmasına ilişkin de bilgi verdi. Başçı, "Ocak ayındaki cetvelden itibaren rezerv opsiyonlarıyla ilgili ilk adım olarak yüzde 40-60 arası dilimler için ROK'lar 0,4 puan artırılıyor. Dolayısıyla burada en yüksek olan dilim katsayı olarak 2,8'den 3,2'ye çıkıyor ve katsayısı artmış oluyor. Bazı bankalar bunu kullanmayı tercih etmeyebilirler, o zaman onlar sisteme biraz döviz serbest bırakacaklar ve karşılığında TL borçlanma ihtiyaçları artacak. Ne zaman yapacak bunu Şubat ayının başından itibaren" şeklinde konuştu.

Sadeleşme noktasında da bir adım attıklarını bildiren Başçı, bu adım sonrasında Ocak ayının son gün piyasaya 1 milyar dolar döviz likiditesinin sağlanacağını kaydetti. Başçı, yabancı para zorunlu karşılıkları ve Türk lirası zorunlu karşılıkları ile ilgili herhangi bir değişikliğin gündemlerinde olmadığını açıkladı.

- ROM'un otomatik dengeleyiciliği güçlendirilecek

Piyasadaki oynaklığın azaltılmasında kısmen başarılı olduklarını dile getiren Başçı, şu değerlendirmelerde bulundu:

" Türkiye, özellikle döviz kuru ve bir miktar da faiz oynaklığı açısından, cari açık veren ülkeler arasında daha düşük oynaklığa sahip bir ülke ve bu böyle olmaya devam ediyor. Fakat genel oynaklık oldukça fazla bir şekilde arttığı için siz burada oynaklıktaki artışı gün gün görebiliyorsunuz. Biraz daha oynaklığı azaltalım, yapısal olarak yapmaya çalışalım. Nasıl yapabiliriz? İlk olarak para politikalarındaki öngörülebilirliğin artırılması, dolayısıyla kısa vadeli faizlerdeki oynaklığın sıfıra yakın seyretmesi ve kur oynaklığının azaltılması. Bunu nasıl yapacağız? ROM'un otomatik dengeleyiciliğinin güçlendirilmesi yoluyla ve düzenli döviz satım ihaleleri yoluyla."

Başçı, gelecek yıl faiz oynaklığının sıfır olduğu bir ortamda daha az oynak bir döviz kurunun yapısal olarak sağlanmış olacağını sözlerine ekledi.

(Bitti)

Muhabir: İbrahim Yılmaz

Yayınlayan: Hamdi Ateş