Kasım Ayı Ödemeler Dengesi Verileri

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, "Yakın dönem cari açık seyri açısından aralık ayında altın ithalatının yine yüksek gerçekleşmesi olumsuz bir sinyal oldu" dedi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan kasım ayı ödemeler dengesi verilerine ilişkin değerlendirmede bulunan Bürümcekçi, 11 aylık cari açığın 56 milyar dolara ulaştığını, son 12 aylık cari açığın da 61 milyar dolardan 60,8 milyar dolara gerilediğini belirtti.

Bu açığın milli gelire oranla yüzde 7,5 düzeyine işaret ettiğini ifade eden Bürümcekçi, enerji dışı cari açık ve enerji-altın dışı cari açığın GSYH'ya oranla büyüklüklerinin ise sırasıyla yüzde 1,4 ve yüzde 0,3 düzeylerinde oluştuğunu kaydetti.

Bürümcekçi, cari açıktaki iyileşmede, dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre gerilemesi, hizmetler ve yatırım geliri dengesinin ise benzer olmasının etkili olduğunu söyledi.

Dış ticaret açığının, net altın ithalatının yüksek seyrine rağmen diğer gruplardaki daha dengeli görünüm nedeniyle kasım ayında yıllık bazda yüzde 0,6'ya gerilediğini aktaran Bürümcekçi, buna karşılık, bavul ticareti ve turizm gelirlerinin ılımlı artış eğilimini koruduğunu belirtti.

Finansman tarafındaki güçlü görünüm ile resmi rezervlerde artışın devam ettiğine dikkati çeken Bürümcekçi, şunları kaydetti:

"Portföy kanalından, net 1,2 milyar dolar giriş gerçekleşti. Hisse senetlerine 0,8 milyar dolar giriş ve 1,7 milyar dolar Eurobond ihracının pozitif etkisi olurken, DİBS'ten 1,2 milyar dolar çıkış gözlendi. Bankalar ve diğer sektörlerin yurtdışı tahvil ihraçlarında (66 milyar dolar) ise yavaşlama görüldü. Doğrudan yatırımlar zayıf seyretmeye devam etti (0,4 milyar dolar). Bankaların ve diğer sektörlerin uzun vadeli kredi yenilemelerinde de bir sorun gözlenmezken, bankaların kısa vadeli kredilerde net geri ödeme yaptığı izlendi. Ayrıca ekim ayında 1,4 milyar dolar çıkış gösteren net hata-noksan kalemi, kasım ayında 1 milyar dolar giriş ile yeniden finansmana katkıda bulundu. Bu kanaldan son dört ayda toplam giriş 9,3 milyar dolar giriş gerçekleşti."

Yakın dönem cari açık seyri açısından aralık ayında altın ithalatının yine yüksek gerçekleşmesinin olumsuz bir sinyal olduğuna işaret eden Bürümcekçi, altın ithalatının aralık ayında hızlı artış kaydettiğine ilişkin öngörüleri ve 2012 yılının aynı ayında gözlenen 0,57 milyar dolarlık altın ihracatının 2013 yılı aralık ayında tekrarlanmayacak olması nedeniyle dış ticaret dengesinin olumsuz etkilenmeye devam edeceğini ifade etti.

2012 yılı Ocak-Kasım döneminde altın dış ticaret dengesinin 5,4 milyar dolara yakın fazla verirken, 2013 yılı aynı dönemde 10,4 milyar dolar açık verdiğini belirten Bürümcekçi, dolayısıyla ana eğilim açısından ihracat ve ithalat verilerinin altın etkisini dışlayarak izlemenin daha sağlıklı olmaya devam edeceğini vurguladı.

Bürümcekçi, altın hariç ihracatın son çeyrekte önceki çeyreğe göre yavaşlasa da görece güçlü seyrederken, ithalat (altın hariç) artış hızının daha sınırlı kaldığını belirtti.

2013 yılı aralık ayında Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, altın hariç ihracatın Avro bölgesi kaynaklı dış talep artışı nedeniyle yıllık bazda yüzde 9,8 artış gösterdiğine değinen Bürümcekçi, "Buna rağmen üçüncü çeyrekte altın hariç ihracat yıllık bazda yüzde 10 artış kaydetmişken son çeyrekte yüzde 6,8'e yavaşlama göstermişti. İthalat (altın hariç) artış hızı ise son çeyreğin ilk iki ayında (Ekim-Kasım) sıfıra yakın bir düzeyde kalmıştı. Ayrıca, petrol fiyatlarının düşük seyrini koruması önceki aylarda olduğu gibi cari dengeye olumlu yansımaya devam edebilir. Enerji ithalatı kasım ayında önceki yılın aynı ayına göre 555 milyon dolar daha düşük gerçekleşirken, yılın 11 ayındaki enerji ithalatı gerilemesi geçen yılın aynı dönemine göre 4,3 milyar dolar civarında olmuştu" diye konuştu.

"2014  yılı cari açık beklentimiz 56 milyar dolar"

Bürümcekçi, benzer ülkelere oranla yüksekliği nedeniyle Türkiye ekonomisinin en kırılgan unsuru olarak gösterilen cari dengenin ana eğiliminin, dış finansman ihtiyacının ve karşılanma durumunun seyri açısından kritik önem taşımaya devam edeceğini dile getirdi. Manşet cari açıkta 2013 yılında gözlenen artışa dikkati çeken Bürümcekçi, buna rağmen enerji ve altın hariç cari açığın yılbaşından beri yatay seyretmesinin aslında cari dengede kontrollü seyrin devamına işaret ettiğini söyledi.

Bürümcekçi, gelecek dönemde genel olarak finansal koşullarda gözlenen sıkılaşma (daha sıkı para politikası duruşu, BDDK önlemleri ve daha yüksek kredi faizleri) ve Türk lirasında gözlenen belirgin değer kaybı nedeniyle iç talep üzerinde ortaya çıkan aşağı yönlü risklerin, cari açığı azaltıcı yönde etki yapmasını beklediğini ve petrol fiyatlarının da 2013 yılı ortalamasının (108,8 dolar) altındaki mevcut düzeyini koruması durumunda iyileşmeye katkıda bulunacağını ifade etti.

Ekim verileri sonrası 2013 yılı sonu cari işlemler açığı tahminini 61 milyar dolara (milli gelirin yüzde 7,4'ü) yükselttiklerini ve bunu koruduklarını anımsatan Bürümcekçi, şu değerlendirmeleri de yaptı:

"2014 yılı için yüzde 3 olarak revize ettiğimiz GSYH büyüme tahminimize paralel olarak, cari açığın 56 milyar dolara (GSYH'ya oranla yüzde 7) gerileyeceğini beklemekteyiz. Hatırlanacağı gibi ekim ayında açıklanan yeni OVP'de 2013 yılı resmi cari açık tahmini 60,7 milyar dolardan 58,8 milyar dolara indirilmişti. Bu tahminin gerçekleşmeyeceği anlaşılmaktadır. Buna karşılık OVP'de cari açık/ GSYH oranında 2014 yılı için 0,7 puanlık iyileşme (yüzde 7,1'den yüzde 6,4'e) öngörülmüştü. Bu öngörü OVP'nin yüzde 4 büyüme hedefi nedeniyle iddialı dursa da gerek bu tahminin tamamen enerji fiyatlarında olumlu beklentiler ile altın ithalatında azalma beklentisine dayanması ve gerekse son dönemde piyasanın büyüme tahminlerinde gerçekleşen aşağı yönlü revizyonlar, bu öngörüyü daha gerçekçi bir konuma taşımışa benzemektedir." - İstanbul