Merkez Bankası: Vergi Ayarlamalarının Enflasyona Net Etkisi Yaklaşık 0.5 Puan

Merkez Bankası, Aralık'ta aylık enflasyon üzerinde enerji fiyat gelişmelerinin, yıllık enflasyonun seyrinde ise yıl genelinde yüksek seyreden gıda fiyatlarının belirleyici olduğunu vurguladı. Son dönemde temel enflasyon göstergelerinin aşağı yönlü bir seyir izlediğine dikkat çeken Merkez Bankası, üretici fiyatlarının değişmediği varsayımı altında Ocak ayı başında yapılan vergi ayarlamalarının enflasyon üzerindeki net etkisinin yaklaşık 0.5 puan seviyesinde hesaplandığını bildirdi. Merkez Bankası, vergi artışlarının nihai fiyatlara yansımasında firmaların fiyatlama davranışlarının belirleyici olacağının altını çizdi.

Merkez Bankası, Aralık ayı Fiyat Gelişmeleri'ni açıkladı. Merkez Bankası tarafından yapılan değerlendirmelere göre Aralık ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0.46 oranında arttığı ve yıllık enflasyon yüzde 7.40'a yükseldi. Tüketici fiyat enflasyonu yıl sonunda belirsizlik aralığının üzerinde kaldı. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranının önceki aya kıyasla sırasıyla 0.17 ve 0.14 puanlık azalış göstererek yüzde 7.11 ve yüzde 7.08 olarak gerçekleşti.

-ENERJİ GRUBUNUN YILLIK TÜKETİCİ ENFLASYONUNA KATKISI 0.36 PUAN-

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, gıda ve hizmet gruplarının katkısında belirgin bir değişiklik gözlenmezken enerji grubunun katkısı 0.36 puan arttı. Temel mal grubunun katkısı sınırlı oranda azaldı. Hizmet fiyatları Aralık ayında yüzde 0.39 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu yüzde 7.98 oldu. Alt gruplar itibarıyla yıllık enflasyonun haberleşme ve ulaştırma hizmetlerinde gerilediği kira, lokanta otel ve diğer hizmetlerde ise yükseldiği gözlendi. Yılsonu itibarıyla kira yıllık enflasyonu yüzde 6.5 ile son beş yılın en yüksek düzeyine ulaştı. Bu dönemde mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet enflasyonunun ana eğiliminde belirgin bir değişikliğe işaret etmedi.

-ENERJİ GRUBU YILLIK ENFLASYONU SON DÖRT YILIN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE -

Temel mal grubu yıllık enflasyonu Aralık ayında 0.27 puanlık düşüşle yüzde 6.20'ye geriledi. Bu gelişmede büyük ölçüde giyim grubu etkili olurken yılın ikinci yarısında gözlenen Türk lirasındaki değer kaybının yansımalarının yavaşlayarak sürdüğü görüldü. Giyim grubu fiyatları bu dönemde yüzde 2.63 oranında düştü ve grup yıllık enflasyonu yüzde 4.82'ye geriledi. Giyim dışı temel mallarda ise yıllık artış oranı yatay seyretti. Mevsimsellikten arındırılmış veriler temel mal artış eğiliminde Aralık ayında zayıflamaya işaret etti. Aralık ayında enerji fiyatları yüzde 2.35 oranında arttı. Bu gelişmede büyük oranda LPG ve tüp gaz fiyatlarındaki yükselişler sırasıyla yüzde 12.14 ve yüzde 9.25 belirleyici oldu. Bununla birlikte uluslararası petrol ve Türk lirasındaki değer kaybının etkisiyle benzin ve motorin fiyatlarında da artışlar gözlendi. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonu son dönemdeki yükselişine rağmen yıl sonu itibarıyla yüzde 5.15 ile son dört yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti.

-İŞLENMEMİŞ GIDA GRUBU YILLIK ENFLASYONU ARALIK AYINDA YATAY SEYRETTİ-

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0.10 puanlık düşüşle yüzde 9.67'ye geriledi. İşlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 2.33 oranında arttı. Taze meyve sebze grubunda fiyat artışı sınırlı kalırken diğer işlenmemiş gıda grubunda genele yayılan fiyat artışlarına bağlı olarak yıllık enflasyon yüzde 16.28'e yükseldi. Sonuç olarak, işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu Aralık ayında yatay seyrederek yüzde 12.88 oldu. Buna karşı işlenmiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 0.73 oranında artarken grup yıllık enflasyonu ekmek ve tahıllar grubu kaynaklı olarak yüzde 7.11'e geriledi.

-VERGİ ARTIŞLARININ FİYATLARA YANSIMASINDA FİRMALARIN FİYATLAMA DAVRANIŞI BELİRLEYİCİ OLACAK-

Merkez Bankası'nın değerlendirmelerine göre son dönemde temel enflasyon göstergeleri aşağı yönlü bir seyir izledi. Üretici fiyatlarının değişmediği varsayımı altında Ocak ayı başında yapılan vergi ayarlamalarının enflasyon üzerindeki net etkisi yaklaşık 0.5 puan seviyesinde hesaplandı. Vergi artışlarının nihai fiyatlara yansımasında firmaların fiyatlama davranışları belirleyici olacak.

-ÜFE-

Merkez Bankası'nın yaptığı fiyat değerlendirmelerine göre Aralık ayında üretici fiyatları yüzde 1.11 oranında arttı. grup yıllık enflasyonu yüzde 6.97'ye yükseldi. Bu dönemde, fiyat artışları hem tarım hem de sanayi alt gruplarına yayıldı. Özellikle, yurt içi buğday, pirinç ve susam fiyatlarında son dört aydır gözlenen artışlar (birikimli olarak sırasıyla yüzde 3.5, yüzde 18 ve yüzde 8.5) tüketici fiyatlarına yansımasını sürdürdü. Son olarak, bu dönemde canlı hayvan fiyatları yıllık bazda gerilemeye devam etti. Aralık ayında imalat sanayi fiyatları temelde son dönemde Türk lirasında gözlenen değer kaybına bağlı olarak yüzde 0.82 oranında arttı. Bu artışa en büyük katkı bu dönemde fiyatları belirgin oranda artan (yüzde 1,29) gıda imalatı grubundan geldi. Aralık ayında petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatları ise ivmelenmesini sürdürmüş, grup yıllık artış oranı yüzde 8.02 oldu. MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde, Aralık ayında sadece dayanıklı tüketim malları grubunda mücevherat fiyatlarındaki düşüş kaynaklı olarak gerileme gözlendi. Bu dönemde, ara malları fiyatları özellikle tahıl, kağıt ve ana kimyasal madde fiyatlarındaki artışın etkisiyle yükseldi. Sermaye malları fiyatları motorlu taşıt ve motor parça fiyatları ile metal yapı malzemeleri fiyatlarına, dayanıksız tüketim malları fiyatları ise et ve et ürünleri fiyatlarına bağlı olarak arttı. Sonuç olarak, özellikle Türk lirasındaki değer kaybıyla Haziran ayından itibaren imalat sanayi fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artış eğilimi, önümüzdeki dönemde tüketici fiyatlarında maliyet yönlü baskıların olabileceğine işaret etti.