Sermaye Piyasası Kanunu Işığında Sermaye Piyasası Hukuk Sempozyumu

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Borsa İstanbul'da işlem gören Türk şirket sayısını 2023 yılında 1000'e çıkarmayı amaçladıklarını belirterek, yabancı şirket sayısını da bu sayıdan daha yukarıya çıkarma arzusunda olduklarını söyledi.

Yazıcı, "Sermaye Piyasası Kanunu Işığında Sermaye Piyasası Hukuku Sempozyumu"nda yaptığı konuşmada, likiditenin borsaların performansının ölçülmesinde öne çıkan kriterlerden biri olduğunu belirterek "Çünkü borsaların en önemli fonksiyonlarından birisi likidite sağlamalarıdır. Aynı zamanda pazarın derinliğini gösteren bir ölçü olarak kabul edilir. Bu oranın yüksek olması likit bir piyasanın varlığına işaret etmektedir" dedi.

Daha önceki yıllarda olduğu gibi 2012 yılında da en likit piyasanın yüzde 214 devir hızı ile ABD'li Nasdaq olduğuna işaret eden Yazıcı, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Onu takip eden Çin'li Shenzhen Borsası'nda ise devir hızı yüzde 206'dır. Yüzde 112 devir hızıyla Borsa İstanbul 6'ncı sırada yer almaktadır. Bununla birlikte 2012 yılında BIST-100 endeksi dolar cinsinden yüzde 61 değerlenmiş ve böylece dünyada yatırımcılarına en fazla getiri sağlayan borsa olmuştur. Borsa İstanbul'da 2011 yılında 375 şirket işlem görmekte iken, 2012 yılında yüzde 13'lük bir artış ile 422'ye ulaşmıştır. 2002 yılında ise bu sayı 288 idi. 2023 hedeflerimiz doğrultusunda amacımız bu sayıyı Türk şirketlerimiz için 1000'e çıkarmaktır. İşlem gören yabancı şirket sayısını ise bu sayıdan daha da yukarıya taşımak arzusundayız. Amacımız Osmanlı zamanında küresel bir ticaret merkezi olan İstanbul'u 2023 yılında küresel bir finans merkezi haline getirmektir."

Ekonomide güven ve istikrarın, menkul kıymet piyasalarında hem ihraççılar hem de yatırımcılar için en önemli konuların başında geldiğine dikkati çeken Yazıcı, enflasyon oranlarında kaydedilen düşüşlerin, faiz oranlarında sağlanan gelişmelerin, büyüme performansının devam etmesinin ve buna benzer çok sayıda makroekonomik göstergedeki olumlu değişmelerin yerli ve yabancı mali piyasa katılımcıları için son derece olumlu bir ortam sunduğu değerlendirmesinde bulundu.

Bakan Yazıcı Türkiye'nin son on yıl içinde muazzam bir ekonomik istikrar sergilediği yorumunda bulunarak, şunları anlattı:

"Bununla birlikte mali piyasalarımız da sağlıklı bir yapıya kavuşmuştur. Ancak söz konusu gelişmeleri kalıcı kılmak için özellikle sermaye piyasalarımıza yönelik dünya ile rekabet edebilir, yüksek standartlarda ve özellikle yeni şartlara uygun bir mevzuat altyapısının da kurulması zorunluluk arzetmiştir. Bu noktadan hareketle 30 yıllık bir geçmişe sahip olan eski Sermaye Piyasası Kanunu yürürlükten kaldırılmış 6362 sayılı yeni kanun yürürlüğe girmiştir. Bu bir ihtiyaç olarak çıkmıştır. Çünkü ülkemizde hem tasarrufların artırılması hem de bu kaynakların etkin bir şekilde ekonomimiz içinde değerlendirilmesine her zaman ihtiyaç vardır. Bu süreçte sermaye piyasalarımızın daha aktif bir rol alması gerekmektedir."

Yeni Kanunun en önemli amacının, sermaye piyasasının güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil ve rekabetçi bir ortamda işlemesini ve gelişmesini sağlamak olduğunu belirten Yazıcı, "Yeni kanunla sermaye piyasası araçlarından ihracatçılara, yatırımcıların korunmasından piyasa suçlarına kadar pek çok alanda yenilik getirilmiştir. Bunun yanında özellikle Yeni Türk Ticaret Kanununun yasalaşması, Avrupa Birliği Müktesebatına uyum ve uluslararası piyasalardaki gelişmeler bu yeni kanunun diğer ortaya çıkış dinamikleri arasındadır" ifadelerini kullandı.

-"Kanunla birlikte bakanlığımza verilen düzenleyici rol kapsamında 7 yönetmelik ile 9 tebliğ yürürlüğe koyuldu"-

Hayati Yazıcı, mülga 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 55 yıl yürürlükte kaldığını hatırlatarak konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Bu kanunun dünyada meydana gelen siyasal, sosyal, ekonomik ve finansal alanlardaki baş döndürücü değişimlere ayak uyduramaması nedeniyle hazırlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sermayenin sınır tanımadığı ve rekabetin arttığı bir ortamda, Yeni Türk Ticaret Kanunu, uluslararası kurumlarla ve kurallarla uyumlu bir şekilde Türkiye'yi geleceğe taşımayı hedeflemektedir. Kanunla getirilen yenilikler ve özellikle sağlanacak şeffaflıkla, şirketlerimizin uluslararası pazarda saygınlığı artacak ve buna bağlı olarak şirketlerimizin daha kolay ortak, sermaye ve kredi bulabilmesine ve uluslararası piyasaların kullandığı evrensel ortak dili konuşabilmesine olanak sağlanacaktır. Kanunla şirketlerimiz için getirilen yeniliklerden başında; kurumsal yönetim, iç ve bağımsız denetime ilişkin somut düzenlemeler gelmektedir."

Kanunla birlikte kendi bakanlığına verilen düzenleyici rolün bir gereği olarak ikincil düzenleme çalışmalarının da  tamamlandığına işaret eden Yazıcı, bu kapsamda, 7 yönetmelik ve 9 tebliğin hazırlanarak yürürlüğe koyulduğu, ihtiyaç duyulan alanlarda da uygulamaya yön verecek ikincil düzenleme çalışmalarının devam edeceği bilgisini verdi.

Bakan Yazıcı, Türk Ticaret Kanunu'nun genel kanun niteliğinde olduğunu, sermaye piyasası mevzuatının ise Türk Ticaret Kanunundan ayrı düşünülmesinin mümkün olmadığını belirterek, şunları kaydetti:

"Şirketlerimizi ilgilendiren bu düzenlemeler hazırlanırken, Türk Ticaret Kanununun hedeflerinin göz önünde bulundurulması önemli görülmektedir. Yeni Türk Ticaret Kanununda, sermaye piyasası mevzuatını açıkça saklı tutan hükümler bulunduğu gibi, Sermaye Piyasası Kurulu'na belirli konularda düzenleme yetkisi tanıyan hükümler de bulunmaktadır. Dolayısıyla, Türk Ticaret Kanunu ile Sermaye Piyasası Kanunu'nun başarısı her iki Kanun arasındaki uyuma ve ilgili tarafların işbirliği içerisinde yapacağı çalışmalara bağlıdır. Bu konuda, Sermaye Piyasası Kanununa istinaden kurulan Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketi ile işbirliği içerisinde oluşturulan elektronik genel kurul sisteminin başarı ile uygulanması örnek olarak verilebilir.Bu sistem, Finansal Servis Teknolojisi Ödülleri yarışmasında "En İyi Kullanılan Online Servis" kategorisinde birincilik ödülüne de layık görülmüştür."

Diğer amaçlarının da, tarımsal ürün piyasalarının dünya piyasalarına eklemlenmesi ve aynı sermaye piyasalarında olduğu gibi profesyonel ve çağdaş bir şekilde sağlıklı ve güvenli şekilde faaliyet göstermesi olduğuna vurgu yapan Hayati Yazıcı, "6362 sayılı Kanun ile bu amaca yönelik hizmet verecek ürün ihtisas borsalarının kurulması konusunda da önemli bir mesafe kat edilerek, bu borsaların Bakanlar Kurulu kararı ile kurulması esası benimsenmiştir. İnşallah, çok kısa bir süre içinde Bakanlar Kurulumuzun kararı ile ürün ihtisas borsalarının kuruluşunu gerçekleştirmiş olacağız" bilgisini paylaştı.

Yazıcı, bu borsalarda lisanslı depoculuk kapsamında çıkarılan ürün senetlerinin tamamen elektronik ortamda işlem göreceğini ve yalnızca ulusal düzeyde değil, aynı zamanda uluslararası düzeyde de işlem görmelerinin sağlanacağını dile getirerek, elektronik ürün senetleri ile sistem kapsamındaki ürünlerin ticaretinin, mekan sınırlaması olmaksızın, hızlı ve güvenli biçimde yapılmasının sağlanacağını, çok sayıda alıcının piyasaya girebilmesine imkan tanınacağını duyurdu.

Elektronik ürün senetlerinin ayrıca, hisse senedi, altın ve döviz gibi bir yatırım aracı olarak kullanılabileceğini ve bu senetlerin elektronik ortamda teminat olarak gösterilerek bankalardan kredi alınabileceğini de aktaran Yazıcı konuşmasını şöyle bitirdi:

"Böylece, tarım sektörü finansal kaynaklara daha kolay erişebilecek ve tarım sektörü ile finansal piyasaların entegre olması sağlanacaktır. Hepimiz şunu çok iyi bilmekteyiz ki sermaye piyasaları güvene dayalı piyasalardır. Bu nedenle sermaye piyasalarına ilişkin düzenlemelerde ana hedef yatırımcılar, pay sahipleri, şirketler, alacaklılar, borçlular, çalışanlar ve yöneticiler açısından karşılıklı güvendir. Bu piyasalarda güven erozyona uğrarsa tıpkı sele kapılan toprak gibi sermaye de yatırım da bir anda kayar gider. Tıpkı dikilen ağaçların toprağı koruduğu gibi, pekiştirilen güven de sermayeyi bir arada tutarak onu korur ve her daim onu güçlü kılar."

-