Tcmb Ekim Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirasındaki birikimli değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu enflasyonundaki yükselişin sürdüğünü, hizmet enflasyonunun ise yüksek seyrini koruduğunu bildirdi.

TCMB, "Eylül Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu"nu yayımladı.

Raporda, ekim ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,55 arttığı ve yıllık tüketici enflasyonunun yüzde 7,58'e gerilediği anımsatıldı. Bu gelişmede gıda yıllık enflasyonundaki yavaşlama ile enerji fiyatlarındaki baz etkisinin belirleyici olduğu belirtilen raporda, "Buna karşılık, Türk lirasındaki birikimli değer kaybına bağlı olarak temel mal grubu enflasyonundaki yükseliş sürmüş, hizmet enflasyonu ise yüksek seyrini korumuştur. Bu doğrultuda çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonunda ve ana eğiliminde temel mal grubu kaynaklı olarak artış gözlenmiştir" ifadelerine yer verildi.

Bu dönemde Özel Kapsamlı TÜFE Göstergesi (ÖKTG-H) ve (ÖKTG-I) endekslerinin yıllık değişim oranlarının sırası ile 0,48 ve 0,68 puan artarak yüzde 8,74 ve 8,92'ye yükseldiği hatırlatılan raporda, alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, ekim ayında temel mal grubunun katkısının 0,40 puan arttığı, enerji ve gıda gruplarının katkısının ise sırasıyla 0,25 ve 0,51 puan azaldığı bildirildi.

Raporda, diğer alt grup katkılarında ise kayda değer bir değişiklik olmadığı kaydedildi.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğiliminde ekim ayında bozulma gözlendiğe işaret edilen raporda, şunlar aktarıldı:

"Döviz kuru gelişmelerinin gecikmeli yansımalarının yanı sıra bu dönemde giyim fiyatlarında kaydedilen yüksek artışla birlikte belirgin olarak yükselen temel mal grubu eğilimi bu gelişmede belirleyici olmuştur. Hizmet grubunun ana eğilimi ise bu dönemde yatay seyrederek yüksek seviyesini korumuştur. Ekim ayında hizmet fiyatları yüzde 0,71 artmış, grup yıllık enflasyonu 0,11 puan artarak yüzde 8,65'e yükselmiştir. Bu dönemde yıllık enflasyon, lokanta-oteller grubunda gerilerken kira grubunda yatay bir seyir izlemiş, diğer alt gruplarda ise yükselmiştir. Lokanta otel grubu aylık enflasyonundaki yavaşlama konaklama hizmetlerinden kaynaklanırken yemek hizmetlerinde yüksek fiyat artışları sürmüştür. Bu dönemde ulaştırma hizmetleri fiyatları, okul servis ücretlerindeki yükselişe bağlı olarak yüzde 1,3 artmıştır. Diğer hizmetler grubunda ise Türk lirasındaki değer kaybına bağlı olarak bakım-onarım hizmetleri fiyatlarında artışlar hızlanmıştır."

"Ekim ayı TL'deki değer kayıplarının temel mal fiyatlarında belirgin olarak hissedildiği bir dönem oldu"

Temel mal grubu yıllık enflasyonunun ekim ayında 1,25 puanlık artışla yüzde 9,19'a yükseldiği ifade edilen raporda, bu dönemde yıllık enflasyonun tüm alt gruplarda artış kaydettiği bildirildi.

Raporda, Türk lirasındaki değer kaybının birikimli etkilerine bağlı olarak dayanıklı mal grubu fiyatlarının aylık bazda yüzde 1,75 yükseldiği ve dayanıklı mal grubunda beyaz eşya, otomobil ve mobilya fiyatlarında belirgin artışlar gözlendiği aktarıldı.

Döviz kuru etkilerinin daha gecikmeli izlendiği giyim ve dayanıklı dışı temel mallar grubunda da fiyatların aylık bazda artış kaydettiği ve grup yıllık enflasyonunun yüzde 8,49'a yükseldiği bildirilen raporda, "Giyim grubunda ise endeks tarihinin en yüksek oranlı ekim ayı artışı gerçekleşmiş ve yıllık enflasyon yüzde 5,73 olmuştur. Bu gelişmede gümrük vergisi ayarlamalarının da etkili olduğu düşünülmektedir. Sonuç olarak ekim ayı, bir önceki ayda olduğu gibi, Türk lirasındaki değer kayıplarının temel mal fiyatlarında belirgin olarak hissedildiği bir dönem olmuştur" değerlendirilmesi yapıldı.

Enerji fiyatlarının ekim ayında yüzde 0,77 arttığı ve bu gelişmede, şebeke suyu fiyatları ile sırasıyla yüzde 3,87 ve 5,88 artış kaydeden tüp gaz ve LPG fiyatlarının belirleyici olduğu aktarılan raporda, yıllık enerji enflasyonunun geçen yılın aynı ayındaki elektrik ve doğalgaz fiyat ayarlamalarının oluşturduğu baz etkisiyle yaklaşık 1,8 puan gerileyerek yüzde 0,12 seviyesine düştüğü ifadesine yer verildi.

Raporda, şunlar kaydedildi:

"Ekim ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yaklaşık 2 puanlık düşüşle yüzde 8,69'a gerilemiştir. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatlarında sebze ürünlerine bağlı olarak kaydedilen azalış bu gelişmede temel belirleyici olmuştur. Böylelikle işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde 3,83 puan azalışla yüzde 9,40'a gerilemiştir. Diğer taraftan, bu grupta kırmızı et fiyatlarının eylül ayındaki yataya yakın seyrin ardından ekim ayında tekrar (yüzde 1,03) artış kaydetmesi dikkat çekmiştir. İşlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonunda ise son bir yıllık dönemde kaydedilen yavaşlama eğilimi sürmüştür. Bu dönemde katı-sıvı yağ grubu dışındaki tüm alt gruplarda enflasyon yıllık bazda gerilemiştir. Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 9,93'e gerilerken gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu 0,19 puan artışla yüzde 6,54'e yükselmiştir."

- Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatlarının (Yİ-ÜFE) ekim ayında yüzde 0,20 azaldığı, yıllık enflasyonun 1,18 puanlık düşüşle yüzde 5,74'e gerilediği anımsatılan raporda, bu dönemde döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak imalat sanayi fiyatlarında kısmi bir iyileşme gözlendiği belirtildi.

Yıllık enflasyonun imalat sanayi fiyatlarında yüzde 6,56'ya, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,71'e düştüğü bilgisine yer verilen raporda, "Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, ekim ayında dayanıklı tüketim malları dışındaki alt gruplarda fiyatların ılımlı bir seyir izlediği gözlenmiştir. Dayanıklı tüketim malları fiyatlarındaki yüzde 1,07 oranındaki aylık artışı mobilya kalemi sürüklerken bu gelişmenin yansımaları tüketici fiyatlarında da izlenmiştir. Bu dönemde ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 0,61 gerilerken demir ve çelik imalatı ile ilgili kalemler bu gelişmede temel belirleyici olmuştur. Sonuç olarak, ekim ayında tüketici enflasyonu üzerindeki maliyet yönlü baskılar, dayanıklı tüketim malları dışındaki gruplarda zayıflamıştır" değerlendirmesi yapıldı.