Apollon Smintheus'un Sütunları Dikildi

Çanakkale'nin Ayvacık İlçesi'ne bağlı Gülpınar Köyü'nde bulunan ve 18'inci yüzyıldan itibaren yağmalanan Apollon Smintheus Tapınağı'nın ana giriş cephesi, özgün parçalar kullanılarak ayağa kaldırıldı. Farklı amaçlarla kullanılmak üzere alınan ve alana dağılan sütun parçaları toplanarak, üst üste kondu. 2 bin yıl sonra Tapınağın ana giriş kapısının ihtişamlı görüntüsü yeniden ortaya çıktı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü adına Apollon Smintheus Tapınağı'nda 1980 yılından bu yana ekibiyle birlikte kazı çalışmalarını yürüten Prof. Dr. Coşkun Özgünel, 18'inci yüzyıldan itibaren yağmalanan tapınağın ana giriş cephesini, yüzde 80'ini ellerinde bulunan özgün parçalarla ayağa kaldırmayı başardı.

Görsel onarım çalışmaları kapsamında, ilk olarak 1993 yılında tapınağın ana giriş bölümünün güney batı cephesine 3 sütun dikildi. Aradan 21 yıl geçtikten sonra kazı ekibi, farklı amaçlarla kullanılmak üzere alınan mermer ve andezit basamaklardan geriye kalan tüf malzemenin de erimesi üzerine kaybolan ana giriş kapısının bulunduğu güney cephesindeki basamakları mermer taklidiyle yeniden yaptı.

Pres taşı gibi farklı amaçlarla kullanılmak üzere tapınaktan alınıp bölgeye dağılan sütun tamburları ve kaidelerini geçen 35 yıllık sürede bölgeden tek tek toplayan kazı ekibi, geçtiğimiz günlerde yüzde 80'i özgün olan sütun tamburlarını birleştirerek, yok olan sütunları yeniden dikti. Böylece, tapınağın ana giriş kapısını oluşturan güney cephede 1993 yılında dikilen 3 sütuna ilave olarak 6 sütün daha ortaya çıkmış oldu.

Restoratör mimarlar, inşaat mühendisleri, restoratörler, heykeltraşlar ve arkeologların yer aldığı çalışmalar kapsamında ilk olarak kaideler yerleştirildi. Ardından sütun tamburları üst üste konarak birleştirildi. Eksik kaide ve sütun tamburları, yapılan imitasyonları ile tamamlandı.

ÇALIŞMALAR GELECEK YIL TAMAMLANACAK

Gelecek yıl yapılacak çalışmalarda ise, ana giriş kapısı olan güney cephesine dikilen sütunlardan kuzey doğu uzun kenar köşesindeki 4'ü birbirine bağlanacak. Sütunların üzerine ise figürlü tamburlar, iyon başlığı, arşitrav ve frizler konarak tapınağın ana giriş kapısının bir bölümü komple ortaya çıkarılmış olacak.

Tanrı heykelinin bulunduğu Naos denen ana mekana da, kazı ekibinin daha önceki yıllarda bulduğu Tanrı Apollon'a ait kült heykelinin korunan ayağının imitasyonu yapılarak, altında Apollon'un simgesi olan fare ile birlikte sergilenecek. Böylece, Apollon Simintheus'a gelen ziyaretçiler, o dönemde tapınağın ön cephesinin nasıl olduğunu ve boyutunun hangi ölçülerde olduğunu daha iyi algılayacak. Ayrıca, Helenistik dönemde burada kutsal bir alanın varlığı da ortaya konmuş olacak.

BEYAZ BASAMAKLAR ELEŞTİRİ KONUSU OLMUŞTU

Apollon Smintheus Tapınağı'nda kazı çalışmalarını yürüten Prof. Dr. Coşkun Özgünel, tapınağın ana giriş kapısı olan güney cephesinde, basamakları beyaz çimento ve mermer tozu kullanılarak yeniden yaptığı için daha önce bazı basın organlarında eleştiri konusu olmuştu. Basamakların yapımı için gelen malzemelerin indirilmesi için tapınağın üzerine TIR çıkarılması da bir başka eleştiri nedeni olmuştu.

Prof. Dr. Coşkun Özgünel ise bu eleştirilere, "Farklı amaçlarla kullanılmak üzere geçmiş dönemde tapınağın mermer ve andezit basamakları alınmış ve altındaki tüf malzeme de zaman içinde eriyerek yok olmuştu. Amacımız güney cepheyi ayağa kaldırarak bir görsellik kazandırmak. Bu nedenle güney cephenin tamamına beyaz çimento, mermer pirinci ve mermer tozundan oluşan harç ile basamak yaptık ve renk değişimine bıraktık. Doğal olarak beyaz renk ortaya çıkınca tepki çekti. Ancak zaman içinde bu basamaklar da tıpkı 1993 yılında diktiğimiz 3 sütunun oturduğu basamakların rengini alacak. Tapınağın üzerine TIR çıkardığımız da doğru. Kuzey dar cephe tahrip olmuş bir alandı. Üzerini kum, toprak ve çakıl malzeme ile örttük. Önlemler aldık, bir rampa yaptık. İş bittiği zaman bu rampa çözülecek, temizlenecek ve tekrar altında kalan özgün hali ortaya çıkacak. Tahrip etmek veya yeniden yapmak gibi bir amacımız yok" sözleriyle eleştirilere yanıt vermişti.