Avrupa'nın En Büyük Sinagog'u Kültür Merkezi Oluyor

Edirne'de 2'nci Abdülhamid'in fermanıyla yaptırılan ve 1907'de açılan Musevi cemaatinin ibadet ettiği Avrupa'nın en büyük sinagogunun restorasyon çalışmalarında sona gelindi. Yaklaşık 4 yıl önce eski fotoğraflardan yola çıkılarak süren yenileme çalışmaları 4 ay sonra tamamlanarak, görkemli bir törenle açılması hedefleniyor. Kültür merkezi haline getirilecek olan sinagogda Musevi cemaati istediği zaman ibadet yapıp dini nikah törenlerini düzenleyebilecek.

Kaleiçi semti Marif Caddesi'ndeki bulunan tarihi sinagogun restorasyonu, 2010 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 3 milyon 700 bin TL'ye ihale edildi. Edirne Vakıflar Bölge Müdürü Osman Güneren, Vakıflar Bölge Müdürlüğün'ce 2010 yılında başlatılan restorasyon çalışmaların da sona gelindiğini söyledi. Yapılan dış cephe çalışmalarında tamamlanmak üzere olduğunu anlatan Güneren, Sinagogun iç duvarlar da bulunan işlemeli motifler ile kemer kısımlarında eski fotoğraflardan yola çıkarak çalışmalara başladık. Şu an restorasyon çalışmalarında sona yaklaştık. Sinagogda dış cephe inşaatı, çatı onarımı ve kalem işlerinin tamamlanmasının ardından zemin döşemesine geçilmiş durumda. Her bir kalem işi bile mevcut fotoğraflara göre yapıldı. Özellikli bir yapı, yapmak kadar verilecek fonksiyon da önemli. Edirne için faydalı fonksiyon verme niyetindeyiz. Kültür merkezi şeklinde işlevini sürdürecek, olan Sinagog Musevi cemaatinin de görüşleri alınacak. Sinagog restorasyonunun 4 ay sonra tamamlanıp açılışının yapılmasını planlıyoruz dedi. 13 AYRI SİNAGOG YERİNE YAPILDI

Edirne'de yaptırılan büyük Sinagog olarak bilinen ibadethanenin 1905'te yaşanan ve büyük yangın olarak adlandırılan yangında yok olan 13 ayrı sinagogun yerine 2'nci Abdülhamid'in fermanıyla yapılarak 1907'de ibadete açıldı. Viyana Sinagogu mimarı Fransız France Depre tarafından örnek alınarak projelendirilen yapının büyük bir bölümü, aradan geçen süre içinde tahrip oldu. Bir dönem Tarakya Üniversitesi bünyesine geçen Sinagog, Musevi cemaatinin tepkisi üzerine yeniden Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne devredildi. Yığma tuğla ve çelik konstrüksiyon kullanılan nadir eserlerden olarak bilinen tarihi sinagogun restorasyonu kapsamında yapılan çalışmaları orijinal yapısını korumak için yığma tuğla ile tavanların ise 'Bağdadi' tekniği ile tüm yüzeylerin sıvanarak yapıldı.

GEÇMİŞİ 1492'YE DAYANIYOR

Geçmişi, 1492 yılında Avrupa'daki baskılardan kaçarak Osmanlı İmparatorluğu'na sığınan Seferad cemaatine kadar uzanan sinagogun bugünkü binası 1907'de inşaa edildi. 1992 yılından sonra kaderine terk edilen sinagogun çatısına leylekler yuva yapmış, çevresindeki demir kapı ve parmaklıklar çürümüştü. İsrail ile Türkiye arasında tarihi bir bağı simgeleyen sinagoga ilgi, İsrail devletinin kurulması ve Edirne'deki Yahudi Cemaati'nin İstanbul'a yerleşmesiyle azaldı. 1983 yılından bu yana kullanılmayan sinagogun mülkiyeti 1995'te Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne geçti. Kullanılmasa da tarihi açıdan Museviler için büyük önem taşıyan sinagog, Edirne'de doğan Türk Sinagog Musikisi'nin (Maftirim) de kaynağını oluşturuyor.