Çocuklarda Kardeş Kıskançlığı

Kardeş kıskançlığı, aileye yeni bir bebek katılmasının doğal ve beklendik bir sonucudur. Bu doğal durumun bir krize dönüşmemesi ve yıllar sonra gülümsenerek hatırlanması mümkündür. Bunun için öncelikle ikinci bir bebeğe sahip olma kararını veren anne-babanın bebek geldikten sonra ilk çocuklarına nasıl davranacakları hakkında bilgilenmeleri, tutarlı, dengeli ve sevgi dolu davrandıklarında sorunların kolayca çözüleceğine güvenmeleri, sürece çok katkı sağlar.

Terapi İstanbul Yetişkin ve Ergen Terapisi Uzmanı Psikolog Sevtap Çakmakçı "kardeş kıskançlığı" konusundaki görüşlerini şu şekilde belirtti;

"Doğum sonrası ile ilgili düzenlemeler zamanında yapılmalıdır. Bu hem çocuk, hem de anne babanın kaygılarını azaltır. Eğer bu iş kardeşten sonraya bırakılırsa, onu yerinden eden küçük bebeğe sevgiyle yaklaşmasını beklemek zordur. Çünkü kardeş kıskançlığı dediğimiz aslında annenin sevgisini, ilgisini kaybetme korkusundan başka bir şey değildir. Ebeveynin ve bütün yakın çevrenin hayranlık dolu ilgisi küçük bebeğe yöneldiğinde çocuk, korkularında haklı çıktığını ve artık yeterince sevilmediğini düşünebilir. Sevgiyi kaybetme kaygısı bir yetişkin için bile çok zor ve travmatik iken, bir çocuktan bu durumu yönetmesini beklemek haksızlık olur. Kardeş geldikten sonraki olumsuz davranışların çoğu dile getirilemeyen kızgınlığın, hayal kırıklığının ve artık eskisi kadar sevilmeyecek olma kaygısının ifadeleridir. "

Peki aileler ne yapmalı?

Çakmakçı'ya göre; "Yapılacak şey, onu ne kadar çok sevdiğinizi ve anladığınızı söylemek, olumsuz duygularını, korkularını, kaygılarını, yargılayıp ayıplamadan ifade etmesine fırsat vermektir. Bunun için ona örnek olabilir, zaman zaman ne kadar yorgun, kızgın ve çaresiz hissettiğinizi çocuğunuzla paylaşabilirsiniz. Böylece onu, olumsuz duygularını ifade etme konusunda cesaretlendirmiş ve örnek olmuş olursunuz. Dile getirilen olumsuz duygular, anlaşıldıklarında ve yargılanıp ayıplanmadıklarında yıkıcı etkilerini yitirirler." Çakmakçı, böylece öfkesini ifade edebilen bir çocuğun, yeni gelen kardeşi çok daha kolay kabullenebileceğini vurgulamaktadır.

Kardeş Kıskançlığını Önlemenin Yolları

•Anaokuluna başlanacaksa ya da oda düzeninde bir değişiklik düşünülüyorsa, bu iş en az beş-altı ay öncesinden yapılmalıdır. Böylece çocuk evden uzaklaştırıldığı duygusunu yaşamaz.
•Anne, baba ya da aile yakınları işbirliği yaparak, çocuğa ayrılan zamanın mümkün olduğunca aynı kalmasına dikkat etmeli ve doğumdan önceki düzenin eskisi gibi sürmesi sağlanmaya çalışılmalıdır.
•Anne babanın uygun gördüğü konularda, kardeşe dair verilecek kararlara katılması sağlanabilir.
•Eğer istekliyse, kardeşi ile ilgili işlerde yardımı istenebilir. Yaptığı katkılar ve yardımlar abartılmadan takdir edilmelidir.
•Birlikte ilk çocuğun bebeklik albümlerine bakılarak aynı evrelerden geçtiği, ne kadar tatlı bir bebek olduğu ve ne çok sevildiğini anlatmak çok işe yarayabilir.

Çakmakçı, bütün önlemlere rağmen bu süreçte sorunlarla karşılaşılabileceğini belirterek, kardeşini kabul etmesi için çocuğa zaman tanımanın gerekli olduğunu, acele edilmemesinin doğru olacağını, ancak bu sürecin çok uzayabileceğini, iştahta değişiklik, bebeksi davranışlar, parmak emme, alt ıslatma, aşırı öfkelenme gibi durumlar görülmesi halinde ise bir uzmana danışılması gerektiğini vurguladı.