Dağcılar Arasında 'Bolt' Krizi Çıktı

Türkiye’deki dağcılar arasında yıllardır süren, özellikle yüksek dağlarda tırmanış rotalarındaki "sabit emniyet çivileri" (boltlar) ile ilgili sürtüşme, Niğde Aladağlar’daki bazı rotaların kendilerine "Sabotaj" ismi veren bir grup tarafından sökülmesiyle krize dönüştü.

TARTIŞMALAR, geçen yıl 11-12 Kasım 2006 tarihlerinde Zirve Dağcılık ve Doğa Sporları Kulübü’nün Kadir Has Üniversitesi’nde düzenlediği toplantıda alınan bir kararla başladı. Kararda, "Bolt kullanımı konusunda; Niğde Aladağlar’da, Kazıklıali ve Cimbar Kanyonu dışında kalan bölgelerde, spor tırmanış rotaları açılmaması ve yakın zamanda yapılması planlanan geniş katılımlı bir toplantıya kadar yeni alpin spor rota açılmaması yönünde tavsiye kararı alınmıştır" denildi.

Toplantıdan bir süre sonra Aladağlar’da boltlu rota açan rehber Recep İnce ve dünya dağcılığının tanınmış isimlerinden Rolando Larcher, karşıt grup tarafından Niğde Cumhuriyet Savcılığı’na şikáyet edildiler. Konuyu inceleyen savcılık, suç unsuru bulunmadığı gerekçesiyle dava açmaya gerek görmedi.

HEPSİNİ SÖKTÜK

Türkiye’nin en geniş katılımlı dağcılık gruplarından YTUDAK’ın e-Posta listesine 17 Eylül tarihinde Engin Külahoğlu tarafından atılan bir mail, bolt tartışmasını yeniden alevlendirdi. Kendilerine "Sabotaj" ismi veren ve altında Engin Külahoğlu, Selahattin Günen, Mustafa Nalbant, Barış Okçuoğlu, Sinan Kahraman, Güven Kızılöz ve Yücel Elibüyük imzası bulunan grubun attığı e-postada, Aladağlar Cimbar Vadisi’ndeki Le Chan de Muezzin, Sis Perdesi ve Kibritçi Kız rotalarındaki boltların söküldüğü açıklandı. 1500 metre üzeri alpin spor ve 1800 metre üzeri hiçbir rotada (kurtarma ve acil durum dışında) bolt kullanılamayacağını, kullanıldığı takdirde sökeceklerini belirten grup, hiçbir anlaşmaya da uymayacaklarını söylediler.

Sabotaj grubunun hareketine tepkilerde aynı derece sert oldu. Türkiye’deki birçok spor rotayı dağcılığa kazandıran ve kaya tırmanışının gelişmesinde önemli rol oynayan Doğan Palut da, bu tartışmada köprülerin atıldığını belirtti. Palut e-postasında şunları söyledi:

ALADAĞ SERSERİSİ

"Bu olanlardan sonra tartışacak konu kalmadı. Kendini Aladağlar’ın serserisi zanneden, hatta ilan eden tetikçi grup ve yıllardır bu konuda bildiğini okumak isteyen arkadakiler yapmaya çalıştıkları bu manipülasyonun bedelini ödeyecek. Haklı olan-güçlü olan kazansın. Dünya üzerinde tırmanış yapan insanların ortak paydası rotalardır. Açılan geleneksel ya da spor rotalarının vandalca tahribatı ise affedilemez bir suçtur. Aladağlar’da Spor ve Alpin Spor tırmanış rotalarını istiyoruz; eskilerini koruyacağız, yenilerini açacağız."

İki tarafı anlaştırmaya çalışan Zirve Dağcılık ve Doğa Sporları Kulübü Başkanı Orhan Kozan, 10-11 Kasım 2007’de Kadir Has Üniversitesi’nde konuyla ilgili bir toplantı düzenleyecek. Konuyla ilgili söz sahibi tek resmi kurum olan Dağcılık Federasyonu ise, düelloya dönen tartışmaya karışmadı.

Tırmanış emniyeti için çakılıyor

İnşaatlarda da kullanılan bir çeşit civata olan "bolt" özellikle spor tırmanış rotalarında emniyeti sağlamak için belli aralıklarla kalıcı olarak kayalara çakılıyor. Boltun dışında kalan bölüme, tırmanışta ipi takmakta kullanılan "ekpres"lerin takılacağı ’kulak’ denilen bölüm yerleştirilir. Özellikle Alpin rotalarda kullanılan boltlar, doğayı kirletiği ya da tırmanış etiğini bozduğu gerekçesiyle bazı dağcılar tarafından istenmiyor.