Geçen Yıl Bin 779 Kişi Organ Beklerken Öldü

YEŞİM SERT KARAASLAN - Başarılı nakil ameliyatları ile dünyanın sayılı ülkeleri arasındaki yerini alan Türkiye'de, kadavradan organ bağışı konusunda istenilen başarı yakalanamadı. Türkiye'de geçen yıl bin 779 kişi, organ nakli olamadan hayatını kaybetti.

Türkiye Organ Nakli Vakfı Başkanı ve Sağlık Bakanlığı Organ Nakli Ulusal Koordinasyon Kurulu Üyesi Dr. Eyüp Kahveci, 3-9 Kasım Organ Bağışı haftası dolayısıyla AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de organ bekleme listelerindeki hasta sayılarının giderek arttığını, ancak yapılan organ bağışlarının ihtiyacı karşılamakta yetersiz kaldığını söyledi.

Organ bağışı oranının 2013 itibariyle yüzde 22 olduğunu ifade eden Kahveci, "Kadavradan organ bağışı konusunda Avrupa'daki oran yüzde 80-85 iken, ülkemizde yüzde 20 ile 25 oranlarında" diye konuştu.

-"Bin 478 beyin ölümünden 345 kişinin organları bağışlandı"

Kahveci, dünyada bağışların büyük kısmının kadavradan elde edilirken, Türkiye'de canlı vericiden temin edilebildiğini vurguladı. Bundaki en önemli gerekçenin, beyin ölümü kavramının doğru bilinmemesi olduğunu dile getiren Kahveci, bu nedenle canlı vericiden sağlanan organlarla gerçekleştirilen nakillerin, kadavradan sağlanan organlardan gerçekleştirilen nakillerden çok daha fazla olduğunu bildirdi.

Kahveci, beyin ölümü kavramının hem sağlıkçılara hem de vatandaşlara daha iyi anlatılması gerektiğini vurgulayarak, şöyle konuştu:

"Geçen yıl bin 478 beyin ölümü tespit edilmiş ve ailelerin izni ile sadece 345 organ bağışı alınabilmiştir. Bu oran, tespit edilen beyin ölümü sayısına göre oldukça düşük kalmaktadır. Bunun için hastanelerin yoğun bakım ünitelerinde meydana gelen beyin ölümlerinin zamanında tespit edilmesi önemlidir. Ölen kişinin ailesinin, beyin ölümü ve organ bağışı konusundaki farkındalığının olmaması da en çok sıkıntı çektiğimiz konulardan biridir."

"Beyin ölümünün" genellikle "bitkisel hayat" ile karıştırıldığına dikkati çeken Kahveci, "Beyin ölümü, kesindir ve geri dönüşü yoktur. Oysa bitkisel hayatta, yaşam bir şekilde devam etmektedir" dedi. Kahveci, organ nakli yapılabilmesi çin "beyin ölümü" tanısının konması gerektiğinin altını çizdi.

-İspanya'da organ bağışı oranı Türkiye'nin yaklaşık 4 katı

Türkiye'de nakil ameliyatlarının gerçekleştirildiğini önemli hastaneler arasında yer alan Medicana International Ankara Hastanesi Organ Nakli Merkezi Direktörü Prof. Dr. Sadık Ersöz de Türkiye'nin ölüden temin edilebilecek organ kaynakları açısından, oldukça yaygın bir yoğun bakım hizmet ağına sahip olunduğunu, ancak yeterli sayıda potansiyel organ vericisine ulaşılamadığını bildirdi.

Ersöz, şöyle devam etti:

"Ölüden organ temin sistemimiz ne yazık ki AB ortalamasına göre 7-8 kat geriden seyretmektedir. Beyin ölümü tanısı konulmadan ve organların kullanılması için aile ile görüşülmeden kaybedilen her vaka toprağa gömülen sadece bir kayıp değil, beraberinde kaybedilen 5-6 hayat demektir. Burada yoğun bakım hekimlerine ve ailelere önemli bir tıbbi ve vicdani sorumluluk düşmektedir. Bu sorumluluk, ancak beyin ölümü süreçlerine ilişkin farkındalıkla mümkündür.

2011 yılı sonu itibariyle beyin ölümü tespiti yapılan bin 292 vakanın ailesi ile de görüşülmesine rağmen, yalnızca yüzde 26 oranında bir bağış alınmıştır. 2013 itibariyle bu oran yüzde 22 seviyesindedir. 2002 yılında yüzde 70 seviyesinde olan aile bağış oranı, son 10 yılda maalesef bu rakamlara inmiştir."

Ölüden, yani kadavradan organ temininde dünyada model ülke olan İspanya'da bağış oranının 2011 yılı için yüzde 85 olduğunu anlatan Ersöz, bu ülkede ailelerin sadece yüzde 15'nin ölen yakınlarının organlarını bağışlamadıklarını bildirdi.

Ersöz, "Organ bağışı konusunda, toplumsal farkındalığı artırmak için yanlış algılamalar ve önyargıların düzeltilmesine yönelik ulusal bir kampanyanın yürütülmesi gerekliliği önümüzde durmaktadır" değerlendirmesinde bulundu.

-23 bin 529 kişi bekleme listesinde

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, şu an Türkiye'de 23 bin 529 kişi bekleme listesinde bulunuyor.

Kadavra organ bağışındaki yetersizlik nedeniyle sadece 2012 yılında bin 779 kişi, organ nakli olamadan hayatını kaybetti.

2002-2012 yıllarına ilişkin bilgiler şöyle:

2002 2012 Nakil Merkezi Sayısı  44 111 Beyin Ölümü Bildirim Sayısı 148 1478 Kadavra Donör Sayısı 111 345 Kadavradan Nakil Sayısı 307 889 Canlıdan Nakil Sayısı  438 3117 Toplam Nakil Sayısı 745 4006 - Ankara