İş Kazalarını Önlemede Hollanda Örneği

Gürültülü ortamda çalışanlarda meslek hastalığı olarak işitme kaybınının oluştuğuna dikkat çeken Prof Dr. Ahmet Konrot: ''İşitme kaybı iş kazalarının başlıca nedenlerinden biri. Sosyal Güvenlik Kurumu 2009 yılı verilerine göre ülkemizde iş kazaları sonucu 1.171 kişi hayatını kaybetmiş. Hollanda gibi ülkelerde gürültülü ortamlarda çalışanların işitme yeterliliği düzenli olarak işyeri hekimince kontrol altında tutuluyor; kazaların önlenmesi amacıyla çalışanlara dudak okuma eğitimi ve psikolojik destek veriliyor''

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre bir kişinin 90 desibellik gürültü yaratan bir ortamda en çok 1 saat çalışması gerekiyor. ''İşyerindeki aşırı gürültü'', bu sürenin üzerinde çalışanlarda işitme kaybına ve iletişimsizliğe yol açıyor; 5 yıl ve daha uzun yıllar boyunca bu gürültüye maruz kalındığında işitmezlik artıyor.

1 yılda 64.3 bin iş kazası, 1.171 ölü

Dil ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Konrot'a göre 'çalışanlar arasındaki iletişim'; sadece işle ilgili görevlerin yerine getirilmesinde değil işyeri güvenliğinin sağlanmasında da önemli bir etken. İşitmeye dayalı iletişimin yoğun olarak kullanıldığı ortamlarda iletişimsizlik; iş kazalarının da en başlıca sebeplerinden biri. Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre 2009 yılında çalışan 9.030.202 sigortalı çalışandan 64.316'sı iş kazası geçirmiş, 1.171'i ise hayatını kaybetmiş.

Tersanedeki 2 iş kazasından biri işitme yetersizliğinden

Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'nda düzenlenen ''Engelsiz Kariyer Akademi Buluşmaları''nda bir konuşma yapan Prof. Dr. Ahmet Konrot; ''işitme yetersizliğinin, sadece işitme özürüne bağlı bir durum olmadığının, işitme sisteminde herhangi bir sorunu olmamasına karşın, gürültülü bir ortamda çalışanların işitmeye dayalı iletişimde sorun yaşamasının kaçınılmaz olduğunun'' altını çizdi; Konrot, ''Hollanda'da yapılan bir araştırmaya göre tersanelerde meydana gelen iş kazalarının yüzde 43'ünün arkasında gürültülü ortamda çalışanlar arasındaki işitme yetersizliği yattığına'' dikkat çekti.

İkaz sinyallerini duyamıyor, sesin yönünü tayin edemiyorlar!

Prof. Dr. Ahmet Konrot; ''İşitme kaybı; gürültüye bağlı çalışanlarda oluşan bir meslek hastalığıdır; iş kazalarının sebepleri içinde en önemlisidir'' dedi; Konrot şunları söyledi:

''Gürültü, konuşma ya da bir başka işitsel uyarandan (örneğin, telefon sesi, sesli ikaz vb.) daha baskın olup, bunları maskeleyebilir. Ya da gürültüyü en aza indirgeyerek işitme sisteminde oluşabilecek zararları önlemek üzere kulak tıkacı, kulaklık vb. kullanılması durumunda ise, bazı sesler yine yeterince işitilemez.

İş yerinde kaza riski açısından işitme kayıpları,

- sesli ikaz sinyallerini ve hareket eden araçların seslerini duyma yetisinde azalmaya;

- ses kaynağının yönünü saptama yetisinde azalmaya;

- konuşmaları ayırdetme yetisinde azalmaya yol açmaktadır.

Örneğin, İngiltere ve Finlandiya'da demiryolları çalışanlarının karıştıkları iş kazalarında, gürültü önleyici kulaklık takan ve aynı zamanda işitme kaybı olan işçilerin, hareket halindeki tren sesinin yönünü tayin etmede daha çok zorluklarla karşılaştıkları saptanmış, bunun sonucunda, demiryolu işçilerinin işe alınmalarında işitme eşik düzeylerinin 20dB'den daha iyi olma koşulu getirilmiştir.''

İş kazalarını önlemede Hollanda örneği

İş kazalarının önlenmesi için işitme yeterliliklerinin izlenmesi ve gürültülü ortam çalışma koşullarının iyileştirilmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Ahmet Konrot; şöyle konuştu: ''Örneğin Hollanda'da bu tip iş koşullarında çalışanlara destek hizmet veriliyor. İşyeri hekimi tarafından gözetilen çalışanlar; iletişimin güçlenmesi açısından dudak okuma eğitiminden ve psikolojik danışmanlıktan geçiriliyor. Dudak okuma becerilerinin geliştirilmesinin iş kazalarının önlenmesinde hayat kurtaracak kadar etkili bir araç olarak görmekteyim. A.M. Bell'in çok yıllar öncesinden söylediği "Konuşma, 'kulağa hizmet eder' ama 'ağzı da hareket ettirir' sözleri dudak okumanın yararına dikkat çekmektedir.''

Prof. Dr. Ahmet Konrot hakkında: Eskişehir Maarif Koleji ve Gazi Eğitim Enstitüsü İngilizce Bölümü'nden mezun oldu. İngilizce okutmanlığı yaptığı dönemde Milli Eğitim Bakanlığı'nın açtığı sınavı kazanarak İngiltere'ye gönderildi. Essex Üniversitesi'nden Uygulamalı Dilbilimi ve Fonetik alanında Mezuniyet Sonrası Diploma aldı. Yine aynı üniversitede Dilbilimi (Deneysel Sesbilimi) alanında Doktora yaptı. Doktorasının ardından İngiliz Hükümeti Teknik Yardımlaşma Bursunu kazanarak Londra'da Dil ve Konuşma Terapistliği Lisansı alarak Türkiye'ye döndü. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde göreve başladı ve fakültede Özel Eğitim Bölümü'nün kurulmasında görev aldı. İşitme Engelliler ve Zihin Engelliler Öğretmenliği Programları'nın oluşturulmasında ve Türkiye'de bu alanlardaki ilk öğretmenlerin yetiştirilmesini başlatan ekipte yer aldı. Anadolu, Abant İzzet Baysal, Ankara ve Osmangazi Üniversitelerinde lisans ve lisansüstü düzeyde dersler verdi. 1998'de Başbakanlığa bağlı Özürlüler Yüksek Kurulu'nda dönemin Başbakanı tarafından Ünversiteleri temsilen üye olarak atandı. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü'nün Bilimsel Danışma Kurulu; Büyük Britanya Dil ve Konuşma Terapistleri Birliği üyeliklerinde bulundu. Anadolu Üniversitesi'nde çalıştığı süre içerisinde Özel Eğitim Bölümü Başkanı, Eğitim Fakültesi Dekanı, Engelliler Entegre Yüksekokulu Müdürü olarak görev yaptı. Dil ve Konuşma Bozuklukları Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin oluşmasını sağladı ve aynı birimde Dil ve Konuşma Terapisti yetiştirme faaliyetlerinde görev aldı. 2005 yılından bu yana KKTC Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü'nde öğretim üyeliği görevini sürdürmektedir. Dil ve Konuşma Bozuklukları Uzmanları Derneği'nin kurucu üyesi ve Özel Eğitimciler Derneği üyesidir. Aynı zamanda işitme özürlülere bir 'duyma rehberi' olacak bilimsel ve Türkçe bir dudak okuma programı olan ''BAK GÖR DUY''u geliştirdi. (www.bakgorduy.com)