Kara Mayınları İzleme Örgütü 2018 Raporu

Kara mayınlarının Yasaklanması Uluslararası Kampanyası-Misket Bombaları Koalisyonunun (ICBL-CMC) araştırma birimi Kara mayınları İzleme Örgütünün (MONITOR) 2018 Raporu'na göre, 2017 yılı, kara mayınları, misket bombaları ve savaş artığı patlayıcılar nedeniyle ortaya çıkan kayıpların istisnai biçimde çok yüksek rakamlara art arda ulaştığı üçüncü yıl oldu.

Rapor, Mayınsız Bir Türkiye Girişimi, Tabip Odası İstanbul Şubesi, Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, Türkiye Sakatlar Derneği, İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi ve İstanbul Hak İnisiyatifi temsilcilerinin katıldığı bir basın toplantısıyla açıklandı.

Rapora göre, geçen yıl Mayın Yasağı Anlaşması'na taraf olan devlet sayısı Sri Lanka ve Filistin'in de katılımıyla 164'e ulaştı. Anlaşmaya taraf olmayan bir devletin (Myanmar) kuvvetleri tarafından antipersonel mayın kullanımı vak'ası doğrulandı.

Geçen yıl kara mayınları, misket bombaları ve savaş artığı patlayıcılar (ERW) nedeniyle ortaya çıkan kayıpların istisnai biçimde çok yüksek rakamlara art arda ulaştığı üçüncü yıl oldu. Geçen yıl kara mayınları ve ERW'ler nedeniyle 7 bin 239 kayıp kayıt altına alınırken, 2 bin 793 kişi öldü, 4 bin 431 kişi yaralandı. Kayıt altına alınan kayıpların yüzde 76'sını statüsü bilinmeyen siviller, yaş bilgisi bulunan zayiatların yüzde 47'sini çocuklar oluşturdu.

Kasım 2018 itibarıyla 60 devlet ve bölge, antipersonel mayınlardan kirlenmiş haldeyken, geçen yıl Moritanya ve Mozambik mayın temizliğini bitirdi. Toplam 128 kilometrekare bölge, mayınlardan temizlendi.

Anlaşmaya taraf devletler, geçen yıl 500 binden fazla antipersonel mayın stokunun imhasını gerçekleştirdi. Stokların imhasına ilişkin var olan 4 yıllık süreye uymayan Yunanistan ve Ukrayna, anlaşma yükümlülüklerini ihlal etti.

Aralarında taraf olmayan devletler olan Mısır, İsrail, Nepal ve ABD'nin de bulunduğu 49 devlet, antipersonel mayın üretimini durdurdu.

Stoklardaki mayın sayısındaki düşüş devam ederken, 2025 itibarıyla kara mayınlarından arındırılmış bir dünya yaratmaya yönelik tahsis edilen uluslararası destek, tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.

-26 bin 381 antipersonel mayın ve 29 anti araç mayını imha edildi

Rapora göre, 2004'te Mayın Yasağı Anlaşması'na taraf olan Türkiye, toprağa döşeli tüm mayınları 2014'e kadar temizleme taahhüdünde bulundu ancak bunu yerine getiremedi. Türkiye, 2013'te 8 yıllık ek süre talebinde bulundu.

Türkiye, 2019-2021 için bir mayın eylem stratejik planının taslak halinde hazırlandığını ve 2018'de taslağın kabul edilerek, Resmi Gazete'de yayımlanmasının beklendiğini bildirdi.

Türkiye, geçen yıl 0,82 kilometrekareden büyük bir alanın temizlendiğini ve buradan çıkarılan 26 bin 381 antipersonel mayın ve 29 anti araç mayınının imhasının gerçekleştirildiğini bildirdi. Teknik tetkik çalışmaları sayesinde 0,07 kilometrekarelik bir alanı serbest bıraktı ve teknik olmayan tetkik çalışmalarıyla 7,5 kilometrekarelik bir alanı iptal etti.

Rapora göre Türkiye, 2017'de 23 sivil kaybın olduğunu belirtti. Bunların 9'u hayatını kaybetti. Yaralananların 7'sini çocuklar oluşturdu.

Geçen 5 yıl içinde 1,1 kilometrekarelik alandan biraz fazlasında mayın temizleme faaliyeti yürüten Türkiye'nin, hali hazırda var olan temizleme oranına bakıldığında anlaşmanın 5. maddesi kapsamında var olan yükümlülüklerini 2022'de gerçekleştiremeyeceği görülüyor.