Şiirimizin Uç Beyi İlhan Berk Vefat Etti

Behçet Necatigil’in deyimiyle "Şiirimizin uç beyi" İlhan Berk, tedavi için yattığı Bodrum Devlet Hastanesi’nde dün öğle saatlerinde hayata gözlerini yumdu.

İlhan Berk, yarın, Bodrum Devlet Hastanesi’nden alınıp Bodrum Adliye Camii’ndeki ikindi namazından sonra Bodrum’daki Türbe Mezarlığı’nda toprağa verilecek.

İlhan Berk, 18 Kasım 1918’de Manisa’da doğdu. İlk şiirleri Manisa Halkevi dergisi, Uyanış, Varlık, Çığır gibi dergilerde çıktı. 1944 yılında Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü’nün Fransızca Bölümü’nü bitirdi. Destansı yönünün ağır bastığı, adeta bir Türk Walt Withman’ı olarak adlandırıldığı dönemde İstanbul (1947), Günaydın Yeryüzü (1952), Türkiye Şarkısı (1953) ve Köroğlu’nu (1955) yayımladı.

1953 yılında Yenilik dergisinde yayımladığı "Saint Antoine’ın Güvercinleri", İkinci Yeni adını alacak şiir akımının ilk işaretlerinden birisi oldu. Bu şiirle beraber "söze dayalı" şiir anlayışını reddetti ve gerçekçi şiirden uzaklaştı. Şiirin düz yazıdan farklı olan kaynağını derinlemesine inceleyerek özgün bir dil tutumu geliştirdi. İlhan Berk şiir, deneme, çeviri ve antoloji türünde pek çok esere imza atmıştı.

"Kül" kitabıyla 1979 TDK Şiir Ödülü, "İstanbul" ile 1980 Behçet Necatigil Şiir Ödülü, "Deniz Eskisi" ile 1983 Yedi Tepe Şiir Armağanı, "Güzel Irmak" ile 1988 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü alan İlhan Berk’in şiirleri pek çok dile çevrilmişti.

Dostları ne dedi

Arİf Damar:

İlhan Berk’in dünyamızdan göçtüğünü öğrendiğimde, önce şaşkınlık sonra derin bir üzüntüye gömüldüm. İlhan Berk, şairlerin içinde benim en eski arkadaşımdı. 40’lı yıllardan beri dostluğumuz vardı. Tanımadan önce de onun bir zamanlar çıkan Ses dergisinde şiirlerini okumuştum. İlhan Berk, şiirimizin yaşayan en büyük iki şairinden biriydi. Ötekisi bildiğimiz gibi Dağlarca’dır. Türk şiirini kuran şairler arasında andığım dostumun ölümü beni derinden etkiledi, Türk ve dünya şiirinin başı sağolsun.

Seyhan Erözçelİk:

Her şeyden önce başımız sağolsun. Bir dönem kapandı. Ölümlere alışmıştık ama bana hep İlhan Berk sanki hiç ölmeyecekmiş gibi gelirdi. Sadece Türkiye’nin en büyük şairlerinden birini değil, çok yakın da bir arkadaşımı kaybettim.

Haydar ErgÜlen:

O şiiri özgürleştiren bir uçbeyiydi. Bir defa ben onun her zaman Türk şiirinden ileride bir şair olduğunu düşünmüşümdür. Yazdığı bütün dönemler buna dahildir. İster toplumculuk dönemi olsun, ister öncülerinden sayıldığı hatta aşırı uçlarından biri olarak adlandırıldığı İkinci Yeni olsun genel olarak hep Türk şiirinden ilerideydi. Onun yaşamından ve yapıtlarından tek başına bir Türk şiir tarihini okuyabiliriz. Etkilendiği ve etkilediği şairler bir araya geldiği zaman etraflıca bir Türk şiir tarihi çıkarabiliriz. O yüzden Türk şiirimizin gerçekten "Uç Beyi" nitelemesini hak eden bir şairdi.

Bazı yapıtları

Şiirler: Eşik (1947-1975) (Toplu Şiirler I), Aşk Tahtı (1976-1982) (Toplu Şiirler II), Akşama Doğru (1984-1996) (Toplu Şiirler III), Galata, Pera, Şeyler Kitabı, Toplu Şiirler, Requiem, Tümceler Geliyorum.

Deneme/ Günlük/ Otobiyografi: Uzun Bir Adam, Şifalı Otlar Kitabı, El Yazılarına Vuruyor Güneş, İnferno, Kanatlı At, Logos, Poetika, Kült Kitap.

Çeviri/Antoloji: Başlangıcından Bugüne Beyit Mısra Antolojisi, Güldeste, Seçme Kantolar- Ezra Pound, Seçme Şiirler- Arthur Rimbaud, Başlangıçtan Bugüne Fransız Şiiri Antolojisi, Asılı Eros.

O BİR ÖNCÜYDÜ

Şair İlhan Berk’in ölümünden sonra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi aracılığıyla bir mesaj yayımladı. Berk’in vefatından duyduğu derin üzüntüyü ifade eden Cumhurbaşkanı Gül, mesajında şu ifadelere yer verdi:

"Türk şiirine büyük emek veren, eserleriyle seçkin ödüller alan ve milletimizin beğenisini kazanan usta şairimiz İlhan Berk, Türk edebiyatının yükselmesinde öncü rol üstlenmiştir. Edebiyat dünyamızın önde gelen isimlerinden İlhan Berk, her zaman sevgi ve saygıyla hatırlanacaktır. Kendisine Allah’tan rahmet, yakınlarına ve edebiyat dünyamıza başsağlığı diliyorum."

UNUTULMAYACAK

Meclis Başkanı Köksal Toptan, Şair İlhan Berk’in vefatı nedeniyle yayımladığı mesajda, şunları kaydetti:

"Şair İlhan Berk’in Bodrum’da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetmesinden büyük üzüntü duydum. Şaire Allah’tan rahmet, yakınlarına, edebiyat camiasına ve tüm sevenlerine başsağlığı diliyorum. Türk şiir tarihinin önemli bir bölümüne tanıklık eden Şair İlhan Berk’in, edebiyatımıza katkıları ve ödüllü yapıtlarıyla unutulmayacağına ve saygıyla anılacağına inanıyorum."

BÜYÜK KAYIP

Kültür Ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, İlhan Berk’in hayatını kaybetmesinden sonra yaptığı açıklamada, "Türk şiirinde İkinci Yeni Akımı’nın öncüsü ve en güçlü savunucusu olarak ardında birbirinden değerli eser bırakan İlhan Berk, kaybıyla edebiyat dünyasında büyük bir boşluk yarattı" dedi.