Bilinçsiz ilaç kullanımı daha çok hasta ediyor

Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Aslı Karadeniz, "Fazla ve gereksiz ilaç kullanımının istenmeyen etkileri olabilir. Alerjik reaksiyonlar gerçekleşebilir, karaciğer ve böbrek yetmezlikleri ortaya çıkabilir, farklı ilaç etkileşimleri, yan etkileri olabilir." değerlendirmesini yaptı.

Karadeniz, yaptığı açıklamada, akılcı ilaç kullanımının, hastalara klinik bulgu ve bireysel özelliklere göre tanı konulduktan sonra, ilacın uygun dozda ve uygun süreyle uygulanması olduğunu belirtti.

Başta antibiyotikler olmak üzere ilaçların doğru şekilde, doğru dozda ve zamanda kullanılmaması durumunda vücudun zarar görebileceğini, beklenmeyen hastalıklar ve yan etkiler ortaya çıkabileceğine dikkati çeken Karadeniz, yaşanabilecek olumsuzlukları şöyle anlattı:

"Fazla ve gereksiz ilaç kullanımının istenmeyen etkileri olabilir. Alerjik reaksiyonlar gerçekleşebilir, karaciğer ve böbrek yetmezlikleri ortaya çıkabilir, farklı ilaç etkileşimleri, yan etkileri olabilir. Fazla, gereksiz ve yanlış ilaç kullanımının olumsuz etkilerini önlemek için doktor önerisiyle doğru zamanda ve şekilde ilaç kullanmak gerekir. Yan etkiler olsa bile hasta kontrol altında olacaktır."

Akılcı ilaç kullanımında doktorlara önemli sorumluluk düştüğünü belirten Karadeniz, "Örneğin çok ağrıları olanlar hangi ilacı, ne şekilde, ne zaman kullanacağı konusunda doktorun önerisini dikkate almalıdır. Bilgilendirmeyi doktor yapmalıdır. Böylece, bu bilgilendirme, komşunun bir sindirim sistemi ilacını ağrı kesici yerine komşusuna vermesini de engeller. İlaçlar mutlaka doktor yönlendirmesiyle alınmalı." ifadelerini kullandı.

Karadeniz, akılcı ilaç kullanımında hastaların dikkat etmesi gereken durumları şöyle aktardı:

"İlacı doğru yoldan, doğru zaman aralıklarında, doğru dozda ve belirtilen süre boyunca kesintisiz kullanmalıdır. Kendini iyi hissettiğinde ilacı kendiliğinden kesmemelidir. İlaçtan yarar görmüyorsa doktorunu haberdar etmelidir. Dalgınlıkla ilacı unutabileceğini düşünüp hatırlatıcı düzenlemeler yapmalıdır. Komşusuna iyi gelen ilacın kendisine zarar verebileceğini unutmamalıdır."

Nezle ve gribin tedavisi çoğunlukla evde istirahat, bol sıvı tüketimi ve basit ilaçlarla geçirilebileceğini ifade eden Karadeniz bilinçsiz ilaç kullanımının hastalığın kontrolünü güçleştirebileceğini bildirdi. Karadeniz, gribal enfeksiyonlarda verilen ilaçları kontrolsüz kullanmamak gerektiğine dikkati çekerek, vitaminlerin de doktor tavsiyesi olmadan alınmaması gerektiği uyarısında bulundu.

Grip tedavisinde antibiyotik kullanılmayacağına vurgu yapan Karadeniz, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Antibiyotik kullanımı ciddi bir sorun. Antibiyotiğin yanlış kullanımı grip ve ishalde oluyor. Gripte antibiyotik gerekmez ama gripten sonra bakteri enfeksiyonu da olursa kullanıldığını görmekteyiz. Gribal enfeksiyon geçmiyorsa, iyileşme sürecindeyken klinik tablo kötüleşiyorsa, birkaç gün sonra ateş, öksürük, balgam, koyu kıvamlı-sarı yeşil akıntı başlıyorsa bakteriden şüphelenilir ve gerekiyorsa antibiyotik verilir. Gereksiz antibiyotik kullanımı sadece hasta için değil toplum için de zararlıdır. Çünkü direnç gelişiyor. Bir süre sonra da o enfeksiyonlarda o antibiyotik işe yaramaz hale geliyor. Floramızı bozuyor. Vücudunuzda o bakterilerin dengesi var. Antibiyotik tek dozda bile ishal yapabilir. Viral enfeksiyonlarda antibiyotik beklentisi doğru bir şey değildir."

Doğru antibiyotik kullanımının mutlaka doktor kontrolünde, doktorun verdiği şekilde olması gerektiğini belirten Dr. Karadeniz, örneğin solunum enfeksiyonlarında bir kutu yazılsa da ikinci kutunun gerekebileceğini, her hastalık için uygun süreye doktorun karar vereceğinin altını çizdi. Karadeniz, ilacın erken bırakılması durumunda hastalığın tekrarlayabileceğini, dirençli enfeksiyon oluşabileceğini vurguladı.

"Hasta, ilacını kendisi kesmemeli"

Karadeniz, bazı hastaların ilacı kendi inisiyatifleri ile hiç kullanmadıklarını veya yarıda kestiklerine de değindi. Karadeniz, "Zatürre olmuş hasta kendisine yazılan antibiyotiği yan etkileri olduğu gibi çeşitli nedenlerle kullanmadığında, kötüleşerek yoğun bakım gerektiren tabloyla dönebilir, yine hasta 'Beni kötü yapıyor' diyerek tansiyon ilacını bıraktığında, birkaç gün sonra felç veya beyin kanaması geçirebilir. Hasta ilacını kendi kesmemelidir. Yaşadığı istenmeyen etkiler olduğunda veya ilaçtan fayda görmediğinde mutlaka doktoruna danışmalıdır. Hastalar bu yanlışa düşmemeli." açıklamalarında bulundu.