Tarihin İlk Kara Delik Fotoğrafında Neden Turuncu Bir Halka Var?

Event Horizon Telescope projesi kapsamında dünyanın dört bir yanındaki teleskoplar bir araya getirildi ve tarihte ilk defa bir kara deliğin fotoğrafı çekildi. İnternetin her köşesinde karşımıza çıkan bu fotoğrafta olay ufkunu turuncu bir ışık huzmesi oluşturuyor.

Başak takımyıldızında bulunan Messie 87 (M87) galaksisiyle aramızdaki mesafe yaklaşık 55 milyon ışık yılı. Bu kara delik de o galaksinin merkezinde yer alıyor.

Oldukça kompakt cisimler olmasına rağmen kara deliklerin kütleleri oldukça fazla. Fotoğraftaki cismin kütlesi, Güneş'in kütlesinin 6.5 milyar katı büyüklüğünde. Bu kadar büyük kütlenin bu kadar küçük alanda toplanması uzay-zamanı büküyor ve etrafındaki gaz ve tozları da çok yüksek sıcaklıklara getiriyor.

Tanım itibarıyla kara delikler görünmezdir çünkü cismin kütle çekiminden ışık bile kaçamaz. Einstein'in görelilik teorisinde belirttiği üzere olay ufkunda ise durum farklıdır. Özel koşullara sahip olan bu bölgede ışık, kara delikten kaçmayı başarır ancak aşırı şekilde bükülür. Bu ışıklardan oluşan çembere de olay ufku denir. EHT Bilim Konseyi'nden radyo astronomi ve astroparçacık fiziği profesörü Heino Falcke, parlak bir bölgede oluşması durumunda kara deliklerin gölgevari bir karanlık alan oluşturduklarını söylüyor.

M87 tam olarak gezegenimize en yakın kara delik sayılmaz ancak boyut olarak oldukça iri olması, gözlemlenebilirliği açısından kendisini ideal hedef haline getiriyor. Fotoğraftaki siyah merkez, profesörün bahsettiği gölge kısmı gösteriyor.

Görseldeki turuncu parlama ise gazların gerçekte aldıkları renk değil. EHT araştırmacılarının salınımın parlaklığı için seçtiği renk kodlarına uygunluğu açısından oluşturulan görüntü o. Sarı en yoğun salınmı gösterirken kırmızı daha az olan bölgeleri gösteriyor. Siyah kısımlarda ise salınım ya yok ya da yok denecek kadar az. Optik gözlem yapılmış olsaydı olay ufkunu muhtemelen beyaz olarak görecektik.