Çanakkale'de Okumuş Bir Nesli de Kaybettik

İbrahim Yozoğlu - Halkın maddi-manevi tüm imkanlarını seferber ederek Türk ve dünya tarihine adını altın harflerle yazdırdığı Çanakkale Savaşları, bir dönemin okumuş, eğitim almış neslinin de kaybolmasına yol açtı.

Osmanlı Devleti'nin 250 binden fazla kayıp verdiği cephede, yaklaşık 10 bin üniversiteli ve 70 bin orta öğretim öğrencisi şehit düştü.

Selçuk Üniversitesi (SÜ) İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Caner Arabacı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Çanakkale Cephesi'nin, 1. Dünya Savaşı'nın en önemli cephesi olduğunu söyledi.

Dar bir alanda 500 binin üzerinde insan kaybının yaşandığı Çanakkale Cephesi'nin İstanbul'a açılan kapı olması nedeniyle büyük önem taşıdığını ifade eden Arabacı, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Çanakkale gittiği zaman, İstanbul gidecek. İstanbul'un alınması, emperyalist devletlerin İslam alemindeki hakimiyetini sağlayacaktı. Milletimiz bu kastı, bu niyeti çok iyi anladı. Onun için Çanakkale'de; Konya'dan, Erzurum'dan, Van'dan, Filibe'den, Mestanlı'dan, Bağdat'tan, Kudüs'ten, Yemen'den ve bütün İslam aleminden şehitler verildi. Bu yönüyle Çanakkale, İslam aleminde bütünleşmenin, dayanışmanın, emperyalizme karşı direnişin bir sembolüdür."

-Konya Lisesi 3 yıl mezun vermedi-

Arabacı, Çanakkale Savaşları'nda, yaşına bakılmaksızın kilosu 45'in üzerinde herkesin cepheye alındığını dile getirerek, yüksek okul olan "Hukuk Mektebi"nin memur olan talebeleri dışında bütün öğrencilerinin cepheye gittiğini anımsattı.

Cepheye gönderilmeleri nedeniyle lise öğrencilerinin de oldukça azaldığını belirten Arabacı, 1889 yılında açılan Konya Lisesi'nin, 1914-15 öğretim yılında 25 mezun verirken, ertesi yıl mezun sayısının sadece iki kişiye düştüğüne dikkati çekti.

Çanakkale Savaşları sırasında öğrencileri derslerine devam edemediği için Konya Lisesi'nin sonraki yıllarda mezun veremediğini vurgulayan Arabacı, şunları kaydetti:

" Türkiye'nin en eski liselerinden Konya Lisesi, 1918-1920 yılları arasında hiç mezun vermedi. O dönemde Galatasaray, Kayseri Lisesi gibi bazı liseler de mezun veremedi. Çünkü eli silah tutan, askere alındı. Bu konuda rakamlar çok iç acıtıcı. Çanakkale Cephesi'nde yaklaşık 10 bin üniversiteli, 70 bin orta öğretim öğrencisi şehit düştü. Yani 250 binin üzerindeki kaybın içinde bir dönemin okumuş nesli, eğitim almış nesli de bulunuyordu. Bu, Türk milletinin dünya çapında devlerle büyük kavgasıdır."

-İngiliz generalin ilginç yaklaşımı-

Arabacı, Çanakkale'de eğitilmiş nesil kaybedildiği için ilkokul mezunlarının savaştan sonra öğretmen yapıldığını aktararak, şunları söyledi:

"İngiliz generali Oglander'in bir tespiti var; 'Çekildik... Çanakkale'yi geçemedik ama Türk milletinin genç neslini, eğitimli neslini, çiçeğini yok ettik. Dolayısıyla geleceğini yok ettik. Bellerini zor doğrulturlar'. Bu görüş, İngiliz kastının bir yansımasıdır" ifadesini kullandı.

İngiliz tarihçi Arnold Toynbee'nin de hatıratında; "Annem bize kahvaltılarda derdi ki, 'Türkiye, Anadolu çok güzel bir ülke, Türklere layık değil" cümlelerine yer verdiğini hatırlatan Arabacı, sözlerine şöyle devam etti:

"Bu, Şark meselesine sıradan bir İngiliz kadının bakışı. Anadolu'ya, Türkiye'ye bakışta İngiliz'in, Rus'un, Fransız'ın, Alman'ın pek bir farkı yok. 1. Dünya Savaşı yıllarında paylaşım anlaşmalarına ve işgal bölgelerine dikkat edildiğinde, bu durum çok net görülmektedir. Bu nedenle Türk milletinin evlatları gayretli, çalışkan, yüksek düşünceli, üretken ve güçlü olmak mecburiyetindedir."

Yayıncı: Ahmet Kayır - KONYA