Lösemi Tedavisinde Aşı Umudu

MUSA ÖZYÜREK - Erciyes Üniversitesi Genom ve Kök Hücre Merkezi'nde (GENKÖK) lösemi başta olmak üzere lenfoma ve kemik iliği kanseri tedavisi için geliştirilen aşının, bir grup hasta üzerinde uygulanması planlanıyor.

Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, son yıllarda kanser hastalıklarının teşhis ve tedavisine yönelik yeni yöntemler kullanılmaya başlandığını, bunların en önemlisini kanser aşılarının oluşturduğunu belirtti.

GENKÖK'te yürüttükleri çalışma kapsamında, lösemi başta olmak üzere lenfoma ve kemik iliği kanseri tedavisinde kullanılabilecek aşı geliştirdiklerini bildiren Ünal, kemoterapi ve radyoterapinin kanserli hücreyi tamamen yok edemediğini, kanseri başlatan hücre kaldığı için hastalığın sonraki yıllarda aynı bölgede veya vücudun başka bir yerinde tekrar görülebildiğini söyledi.

Geliştirdikleri aşının bu sorunların önüne geçeceğini ifade eden Ünal, şu bilgileri aktardı:

"Özellikle kan kanseri yüzde 50 oranında iki yıl içinde tekrar nüksedebiliyor. Yaptığımız çalışmalarda kanserli hücreyi tamamen yok etmemiz gerektiğini, aksi takdirde kanserle baş edemeyeceğimizi anladık. Bunun için de aşı çalışmalarına başladık. İlk olarak hastanın kendi sağlam hücrelerini alarak aşı yaptık ancak kişinin kendi hücresi vücuttaki diğer kanserli hücrelerle aynı kaynaktan geldiği ve düşman olarak görmediği için o hücrelerle savaşmadı ve başarılı olunamadı."

Bunun üzerine hastanın kardeşinden toplanan hücrelerle yeni bir aşı geliştirdiklerini belirten Ünal, "Bu aşının kanserli hücrelere karşı çok daha etkili olduğunu gördük. Artık bir grup hasta üzerinde uygulama aşamasına geldi ancak ilk etapta kemoterapi ve radyoterapi başta olmak üzere tüm tedavileri yapılmış başka çare kalmamış hastalarda uygulayacağız" diye konuştu.

Aşının etkisinin bir yıl içinde görüleceğini aktaran Ünal, "Şimdiye kadar uygulanan tedavilerde, normal kanser hücreleri hedef alındığı için kansere neden olan hücreler yok edilemiyordu. Geliştirdiğimiz aşıyla kanserli hücreyi değil, kanserin kök hücresini hedef alarak kanserin kökünü kazıyacağız, vücuttan tamamen atılmasını sağlayacağız"dedi.

-"Aşı, kanserin tekrarlamasını engelleyecek"

Prof. Dr. Ünal, kanserin kök hücresi vücuttan atılınca nüksetme veya vücudun başka bir yerinde tekrar ortaya çıkma riskinin söz konusu olmayacağına dikkati çekti.

Aşının elde edilmesi için yürütülen çalışmayla ilgili de bilgi veren Ünal, öncelikle hastanın kanserli hücrelerini alarak antijenik yapısını ortaya çıkardıklarını, daha sonra kardeşinden alınan kök hücreyle kanserli hücreyi laboratuvar ortamında kültür yaptıklarını söyledi.

Bu kültür hücrelerinin büyümesi için bazı maddeler kattıklarını, hücrelerin 72 saat içinde üremeye başlamasıyla kanser tedavisinde kullanılacak aşının hazır hale getirildiğini belirten Ünal, şunlara dikkati çekti:

"Kanser aşısının diğer aşılarla karıştırılmaması gerekiyor. Hazırladığımız aşı gripte veya diğer hastalıklarda olduğu gibi koruyucu değil tedavi edici bir aşı. Yani 'bu aşıyı vurulup kanserden korunacağım' diye bir şey söz konusu değil. Bu aşı, kanserin kök hücresini yok etmek üzere hazırlandı. Aşı yapacağımız hastalara önceden olduğu gibi yine kemoterapi ve radyoterapi tedavilerini uygulayacağız. Kanserli hücreleri en aza indireceğiz. Son olarak da bu aşıyı yaparak kanserin kök hücresini tamamen yok edeceğiz."

-"Çok daha ölümcül"

Akciğer ve meme kanserinde, erken teşhiste cerrahi müdahale veya ilaç tedavisiyle yüzde 100 başarı sağlanabildiğini ancak lösemi, lenfoma ve kemik iliği gibi kanser türlerinde cerrahi müdahalenin söz konusu olmadığını vurgulayan Ünal, bu kanserlerin diğer kanser türlerine göre çok daha ölümcül olduğunu vurguladı.

Bundan dolayı aşının daha çok kan kanserleri için geliştirildiğine işaret eden Prof. Dr. Ali  Ünal, dünyada tıbbın en çok üzerinde uğraştığı kanser türlerinin lösemi, lenfoma ve kemik iliği gibi hematolojik kanserler olduğunu kaydetti.