Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Nijer'deki darbecilere son çağrıda bulundu. Darbecilere yarına kadar süre veren Colonna, "Nijer'deki darbeciler, ECOWAS'ın askeri müdahale tehdidini çok ciddiye almalı." ifadelerini kullandı.
Nijer'de geçtiğimiz haftalarda yaşanan darbe dünyanın gözünü bölgeye dikmesine neden olurken, ülkede ciddi bir askeri varlığı bulunan Fransa'nın ne yapacağı merak konusu oldu. Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Nijer'deki son duruma ilişkin dikkat çeken açıklamalar yaptı.
Dışişleri Bakanı Colonna, darbe olduğu sırada yurt dışında bulunan ve ülkesine dönemeyen Nijer Başbakanı Ouhoumoudou Mahamadou ile Nijer'in Paris Büyükelçiliğinde görüştü. Görüşmeye ilişkin yayınlanan basın açıklamasında, Fransa'nın, "Batı Afrika devletleri Ekonomik Topluluğu'nun (ECOWAS) Nijer'deki darbenin seyrini değiştirme çabalarının kesin ve kararlı şekilde desteklendiği" belirtildi. Açıklamada, "Nijer'in geleceği ve bölgenin istikrarı tehlikededir." ifadesi kullanıldı.
Dışişleri Bakanı Colonna, daha sonra France Info ve RFI radyosuna ECOWAS'ın olası Nijer müdahalesine ilişkin açıklamalarda bulundu. Bakan Colonna, "Nijer'deki darbeciler, ECOWAS'ın askeri müdahale tehdidini çok ciddiye almalı." diyerek, artık darbe yönetimlerine son vermek gerektiğinin altını çizdi.
Cuntaya verilen sürenin yarın dolacağını anımsatan Colonna, "Darbecilerin bu kişisel maceradan vazgeçmesi için yarına kadar zamanı var." diye konuştu. Colonna, ECOWAS ülkelerinin Genelkurmay Başkanlarının dün olası bir askeri bir müdahale planı üzerinde anlaştığını anımsatarak, darbeciler açısından aklı-ı selimin galip geleceğine inanmak istediğini dile getirdi.
Bakan Colonna, Fransa'nın ECOWAS'ın askeri müdahalesine destek verip vermeyeceği sorusuna da "Biz o aşamada değiliz. Müdahale kararı ve bu müdahalenin çerçevesini belirleme bölge ülkelerinin liderlerinin tasarrufunda." dedi. Colonna, darbecilerin, Fransa ile yapılan askeri anlaşmaları feshetmesinin anlam ifade etmediğini de tekrarlayarak, kendilerinin sadece yasal yollarla göreve gelmiş meşru hükümet tarafından alınan kararları tanıdıklarını kaydetti.
Nijer'de konuşlu yaklaşık 1500 Fransız askerinin durumuna ilişkin de Colonna, "Fransız askerlerinin Nijer'den ayrılması şu an gündemde değil. Fransız askerleri Nijer meşru makamlarıyla imzalanan anlaşmalar kapsamında Nijer'de bulunuyor. Bizim açımızdan şimdilik durum sakin." değerlendirmesinde bulundu.
Nijer'de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, 26 Temmuz'da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonulmuş ve o akşam asker yönetime el koyduğunu duyurdu. Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Abdurrahmane (Ömer) Tchiani, 28 Temmuz'da Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) isimli cuntanın liderliğini üstlenerek geçiş hükümetinin başına geçti.
Grubun devlet televizyonunda yaptığı açıklamada ülkenin anayasasının askıya alındığı, tüm kurumların lağvedildiği, ülke sınırlarının kapatıldığı bildirildi. Televizyonda darbe bildirisini okuyan bir komutan, giderek kötüleşen güvenlik durumu ve ülkenin içinden geçtiği sosyoekonomik kriz nedeniyle darbe yapıldığını bildirildi. Bildiride, 22.00-05.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacağı ve tüm sınırların kapatıldığı kaydedildi. Ordunun da darbeye katılacağı belirtildi.
Nijer'in demokratik şekilde seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Bazoum darbeden saatler sonra Twitter'dan yaptığı açıklamada "Zor elde edilen kazanımlar korunacaktır. Demokrasiyi ve özgürlüğü seven tüm Nijerliler de bunu görecek" dedi. Daha sonra yapılan açıklamada ise Bazoum'un gözaltında olduğu belirtildi.
Ülkedeki kaos ortamı, bölgede güvenlik kaygıları nedeniyle endişeye yol açtı. Nijer, bölgede El Kaide ve DAEŞ gibi gruplarla mücadele eden Batı ülkelerinin en önemli müttefiklerindendi. El Kaide ve DAEŞ bağlantılı militanlar Batı Afrika'nın Sahil bölgesinde yıllardır yayılıyor. Nijer ; Mali ve Burkina Faso'ya göre militanların eylemlerini daha iyi bastırdı. Ancak darbe destekçileri iktidarı yolsuzlukla ve güvenlik sorunları hakkında adım atmamakla suçluyor. Uzun süredir devam eden militanların faaliyetlerinin bitirilememesi ülkede tepkilere neden oluyor.
Darbeden günler sonra darbeye destek verenler sokaklara döküldü. İktidar partisinin binaları yağmalandı, bazı binalar ve çevresindeki arabalar ateşe verildi. Rusya bayrağı taşıyan eylemcilerden bazılarının taşıdığı dövizlerde, "Kahrolsun Fransa" ve "Yabancı üsler dışarı" yazısı görüldü.
Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor. Tek başına küresel uranyum arzının yüzde 43'ünü karşılayan Kazakistan, geçen sene ürettiği 21 bin 227 metrik tonluk uranyumla dünyanın en büyük uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor. Kazakistan'ı 7 bin 351 metrik tonla Kanada, 5 bin 613 metrik tonla Namibya izliyor. Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5'ini karşılayan Nijer'de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor.
18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma ihtiyaç duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer'den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor. Fransız devletine ait nükleer enerji şirketi Orano, eski ismiyle "Areva", Nijer devletiyle Sahra Çölü'nde yer alan Arlit kenti yakınlarındaki açık ocak maden sahasını işletiyor.
Euratom Tedarik Ajansına (ESA) göre, Nijer, 2005-2020 döneminde, Kazakistan ve Avustralya'nın ardından arzın yüzde 19'unu karşılayarak Fransa'nın 3. en büyük uranyum tedarikçisi konumunda bulunuyor. Uranyum tedarikinde sadece Nijer'e bağımlı olmayan Fransa'nın halihazırda 3 yıllık ihtiyacı karşılayacak zenginleştirilmiş uranyum stoku olduğu tahmin ediliyor. Buna karşın Avrupa Birliği (AB), uranyum ihtiyacının yüzde 25'ini Nijer'den karşılıyor. Nijer, Kazakistan'ın ardından AB'nin en büyük 2. uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor.
Afrika ülkeleri, Batılı ülkeler ve uluslararası örgütler Bazoum'un serbest bırakılması ve demokrasinin yeniden sağlanması çağrısında bulundu. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Cumhurbaşkanı Bazoum'a "tereddütsüz destek verdiklerini" söyledi. Birleşmiş Milletler ülkeye yardım göndermeye devam edeceğini bildirdi. Avrupa Birliği (AB) ise Nijer'e mali desteğini ve ülkeyle olan güvenlik işbirliğini askıya aldı.
Fransa da "Nijer halkı tarafından demokratik olarak seçilen Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum, Nijer Cumhuriyeti'nin tek Başkanıdır. Fransa, General Tchiani liderliğindeki askeri darbeden ortaya çıkan yetkilileri tanımıyor" açıklamasında bulundu ve ülkeye yönelik tüm mali yardımları askıya aldıklarını belirtti.
Nijer'de iktidarı ele geçiren cunta, Fransa ile askeri işbirliğinin sona erdirildiğini duyurdu. Askeri cuntanın sözcüsünün bu kararı devlet televizyonundan açıklamasının ardından Fransa'nın birliklerini ülkeden çekip çekmeyeceği henüz bilinmiyor.
Batı Afrika'da eski sömürgeci güç olan Fransa, Mali ve Burkina Faso'daki askeri darbeler sonrasında bu ülkelerdeki askerlerini çekmek zorunda kalmıştı. Nijer, Batı'nın bölgedeki son müttefiki sayılıyordu. Sahel bölgesindeki radikal İslamcı milislerle mücadele amacıyla Fransa'nın Nijer'de konuşlandırdığı askerlerinin sayısı bini geçiyor.
Nijerya, Fildişi Sahili ve Senegal'den oluşan ECOWAS ülkeleri, talep edilmesi halinde Nijer'e asker göndereceklerini belirttiler. Mali ve Burkina Faso, bir işgal olursa Nijer'de cuntanın yanında savaşacaklarını söylediler. ECOWAS ültimatomu Pazar günü sona eriyor.
Son Dakika › Dünya › Fransa Dışişleri Bakanı: Nijer'deki darbecilerin süresi yarın doluyor - Son Dakika
Yorumlar (2)