Bahreyn'e Sigara İhracatında 'İzah Gerektiren' Artış

Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi'nin (SSUK), 31 Mayıs 'Tütünsüz Bir Dünya Günü' nedeniyle yayınladığı raporda, 2014'te sigara tüketiminin, yasak sonrası büyük düşüşün görüldüğü 2010 seviyesinin üzerinde gerçekleştiği, 2005'te ihracatı yapılmayan nargilelik tütünün ise 2014'te 341 bin 446 kilo ihraç edildiği belirtildi.

Dünya Sağlık Örgütü'nün 'Sigarasız Bir Dünya İçin Elele' sloganıyla 1995 yılında 40'tan fazla resmi ve sivil kuruluşun gönüllü birlikteliğiyle kurulan SSUK, '31 Mayıs Tütünsüz Bir Dünya Günü' nedeniyle rapor yayımladı. Rapor, Türkiye'nin sigara tüketiminde son yıllarda inişli çıkışlı bir grafik izlediğine dikkat çekerken, kapalı alanda sigara yasağıyla birlikte 2010 yılında yaşanan büyük düşüşten sonra sigara tüketiminin artış gösterdiği ifade edildi.

SSUK'un Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) ve Tobacco Atlas verilerinden derlediği rakamlara göre Türkiye'de 2003 yılında 108 milyar 157 milyon 63 bin 150 olan sigara iç satışı, 2010 yılına kadar küçük değişikliklerle aynı düzeyde kaldı. Kapalı alanda sigara yasaklarının başlamasıyla birlikte rakam 2010 yılında 93 milyar 354 milyon 256 bin 336'ya düşerken, 2014 yılında rakam 94 milyar 681 milyon 206 bin 450'ye çıktı. Raporda 2014 yılında tüketimin 2010 yılı seviyesinin biraz üzerinde gerçekleştiğinin altı çizildi.

SİGARA ÜRETİMİ YÜZDE 24 ARTTI

Sigara üretiminin de 2014 yılında 2010'a oranla yüzde 24 arttığına dikkat çeken rapor, 2003 yılında 120 milyar 943 milyon 286 bin 260 çubuk sigara üreten Türkiye'nin üretim rakamlarının son 11 yıl içinde dalgalanmalı artış gösterdiğini ortaya koydu. 2010 yılında Türkiye'nin sigara üretimi 2009 yılına oranla yüzde 13 düşüş göstererek 115 milyar 238 milyon 165 bin 761 olarak gerçekleşirken, 2014 yılında Türkiye'nin sigara üretimi 142 milyar 894 bin 873 bin 580 oldu.

İÇ PAZARIN YARASI KADAR İHRACAT

Raporda, Türkiye 2008'de 25.6 milyar adet sigara ihracatı yaparken, 2014 yılında rakamın 44.7 milyar adete yükseldiğine dikkat çekildi. Türkiye'nin iç piyasa satışının yarısına yakın miktarda sigara ihracatı yaptığının vurgulandığı raporda en fazla sigara ihraç edilen ülkeler Bahreyn, İran, Irak, Lübnan ve İsrail olarak sıralandı.

BAYREYN'E TİRYAKİ BAŞINA GÜNDE 6 PAKET İHRACAAT?

Bahreyn'e 'dahilde işleme rejimine' (DİR) yapılan destekler sonucu 'anormal' seviyede ihracat artışı gerçekleştiği belirtilen raporda, "Tütün kullanıcı sayısının 190 bin olduğu Bahreyn'de, Türkiye'nin ihraç ettiği sigaraları tüketmek için kişi başına günde 6 paket sigara içilmesi gerekmektedir" ifadesine yer verildi.

Raporda Türkiye'nin 2014 yılı için Bahreyn'e adet sigara ihracatının 8 milyar 181 milyon 488 bin, İran'a 6 milyar 534 milyon 590 bin, Irak'a 6 milyar 233 bin, Lübnan'a 3 milyar 489 milyon 604 bin ve İsrail'e 3 milyar 259 milyon 608 bin olduğu belirtildi.

Türkiye'nin sigara ihracatının yüzde 18'lik kısmını gerçekleştirdiği Bahreyn'e 2008 yılında 92 milyon 50 bin adet sigara ihraç ederken, ihraç rakamlarının 2011'de 878 milyon 330 bine, 2012'de 2 milyar 371 milyon 360 bine ve 2014'te ise 8 milyar 181 milyon 488 bine çıktığı belirtildi.

NARGİLE TÜTÜNÜ TÜRKİYE'DEN YAYILIYOR

Nargilelik tütün ihracatında son yıllarda çok büyük artış izlendiğinin altı çizilen raporda, "Gençler arasında önemli bir salgın haline gelmiş olan nargile tütünü Türkiye tarafından yayılmaktadır" saptamasına yer verildi. Nargilelik tütün ihracatında 2005 yılında 70 bin 731 kilogram üretim karşısında ihracatı bulunmayan Türkiye, 2006 yılında 82 bin 442 kilogram üretiminin 62 bin 522 kilogramını ihraç etti. Bu yıldan sonra Türkiye'nin hem üretim hem de ihracat rakamları düşerken 2013 yılında ani bir sıçramayla Türkiye'nin üretimi 167 bin 257 kilograma, ihracatı ise 163 bin 164 kilograma çıktı. Artış 2014'te de devam etti ve 341 bin 873 kilogram üretime karşı 341 bin 446 kilogram ihraç gerçekleşti.

'TÜTÜN HER TÜRLÜ ÖLDÜRÜR'

SSUK Başkanı Doç. Dr. Özen Aşut, tütün ticaretinin iç pazar ve dış pazar olarak ayrılamayacağını belirterek, "Aynı şekilde insan öldürüyor. Türkiye bir yandan iç satışları sınırlandırmak için tütün kontrolü önlemleri uygularken, diğer ülkelere yaptığı tütün dış ticareti ile övünemez" dedi.

Sağlık Enstitüsü Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı da tütün ticaretinin halk sağlığı gerekleri doğrultusunda sınırlandırılması gerektiğini belirterek, "Devletimizin yöneticilerinin tütün sektörü 'ihracat şampiyonlarına' ödül vermeleri bir politik çelişkidir"  diye konuştu. Dağlı, bunun ayrıca uluslararası sözleşme hükümlerine de aykırı olduğunu savundu. Tüketici Hakları Derneği temsilcisi Sinan Vargı, Bahreyn'e, halkının içemeyeceği boyutta yapılan sigara ihracatının izah gerektirdiğini belirterek, "Neden dünya tütün tüketimine katkıda bulunduğumuzu anlamamaktayız. Türkiye tütün ürününe karşı mıdır, değil midir karar vermelidir" dedi. - Antalya