Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Teşkilat Kanunu'na Kısmi İptal

Anayasa Mahkemesi, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un, Tapu ve Kadastro Genel Kuruluna, memur ya da diğer kamu görevlisi niteliği taşımayanların atanabilmesine imkan tanıyan hükmü ile döner sermaye işletmelerinin gelirini oluşturan harç benzeri mali yükümlülüklerin miktar ve oranını belirleme yetkisinin yürütmeye bırakılmasını düzenleyen hükmünü iptal etti.

Anayasa  Mahkemesinin, CHP'nin açtığı davada Kanun'un iki hükmünün iptaline ilişkin kararının gerekçesi Resmi Gazete'de yayımlandı. İptal hükümleri, 6 ay sonra yürürlüğe girecek.

Gerekçede, Kanun'un 4. maddesiyle kurulan Tapu ve Kadastro Kurulu üyelerinin, Genel Müdür tarafından görevlendirilecek üyelerin ikisi kadastro ve teknik, ikisi de tapu ve hukuk konularında bilgi ve deneyim sahibi kişiler arasından seçileceğinin öngörüldüğü belirtildi.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü nezdinde kurulan Tapu ve Kadastro Kurulunun, devletin genel idare esaslarına göre yürüttüğü kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerden olduğu, bu görevin Anayasa'nın 128. maddesi uyarınca ancak memur veya diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesi gerektiği kaydedildi.

Gerekçede, "Dava konusu kuralla, kamu hizmetini asli ve sürekli görev olarak genel idare esaslarına göre yürütmekle görevli Tapu ve Kadastro Genel Kuruluna, memur ya da diğer kamu görevlisi niteliği taşımayanların atanabilmesine imkan tanınmakta olduğundan kural, Anayasa'nın 128. maddesine aykırıdır. İptali gerekir" ifadesine yer verildi.

Üyeler Hicabi Dursun, Celal Mümtaz Akıncı, Erdal Tercan, Muammer Topal ve Zühtü Arslan bu görüşe katılmadı.

-Döner sermaye işletmelerinin gelirlerini belirleme yetkisi

Kanunun 8. maddesinin (5) numaralı fıkrasındaki, "...ile gelirleri..." ibaresini de iptal eden Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, dava konusu kuralla döner sermaye işletmelerinin gelirlerine ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığının da görüşü alınarak çıkartılacak yönetmelikle belirleneceğinin düzenlendiği kaydedildi.

Belirli kamu hizmetlerinden yararlanmanın karşılığı olmak üzere kamu gücüne dayanılarak alınan ve kamu hizmeti gören bir kamu kuruluşunun ihtiyaçları için genel bütçe dışındaki kaynaklardan karşılanan bu bedelin, açıklanan özellikleri itibarıyla "harç benzeri mali yükümlülük" niteliği taşıdığı belirtildi.

Anayasa'nın "Vergi ödevi" başlıklı 73. maddesinin üçüncü fıkrasında, "Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır" hükmüne yer verildiği hatırlatılan gerekçede, bu nedenle harç benzeri mali yükümlülük niteliği taşıyan döner sermeye gelirlerinin kanunla düzenlenmesinin gerektiği kaydedildi.

Dava konusu kuralla bu zorunluluğa aykırı davranılarak, mahiyeti itibarıyla "harç benzeri mali yükümlülük" niteliği taşıyan döner sermaye işletmesi gelirlerinin miktar ve oranına ilişkin düzenleme yapma yetkisinin yürütmeye bırakıldığı ifade edilen gerekçede, "Kuralda döner sermaye işletmelerinin gelirini oluşturan harç benzeri mali yükümlülüklerin miktar ve oranını belirleme yetkisi yürütmeye bırakılmıştır. Miktar ve oranı kanunla belirlenmeyen harç benzeri mali yükümlülüğün her an değiştirilebilir nitelikte bulunması hukuk güvenliği ve hukuk devleti anlayışıyla bağdaşmaz. Açıklanan nedenlerle, dava konusu kural Anayasa'ya aykırıdır. İptali gerekir" değerlendirilmesinde bulunuldu. - Ankara