Nükleer Rüya

İngiliz devlet arşivi, 30 yıllık zamanaşımı nedeniyle bazı gizli belgeleri kamuoyuna açıkladı. Birçok ilginç tarihi gerçeğin yanısıra, İngiltere’de "kahin gibi bir gazetecinin" olduğu da ortaya çıktı. Daily Express muhabiri, İngiltere’nin atom bombası denediğini rüyasında görüp hükümeti açıklamaya zorlamış.

LONDRA’nın batısındaki Kew’de bulunan İngiltere Ulusal Arşivi, 30 yıllık zaman aşımı süresini dolduran tarihi belgeleri, kamuoyunun bilgi edinme hakkı çerçevesinde her yıl açıklıyor. 1977 tarihli gizli belgeler bu yıl halka ve basına sunuldu. Belgelerden çıkan en ilginç tarihi gerçeklerden biri, İngiltere’nin atom bombası denemeleri hakkında.

Resmi arşivlere göre, 1974 yılında avlanmak için İskoçya’ya giden Daily Express muhabiri Chapman Pincher, bir gece rüyasında bir nükleer patlama gördü. Ertesi gün arkadaşları "Basit bir kabus. Unut gitsin" diyerek onu ava devam etmeye çağırdı. Üç gün daha avlanan Pincher’ın, rüyanın gerçekçiliği yüzünden içi rahat değildi. Londra’ya döner dönmez Savunma Bakanlığı kaynaklarını arayıp, "Nükleer deneme yapıyormuşuz" diyerek ağız yokladı. Konuştuğu kişi, gazetecinin gerçeği öğrendiğini sanıp iyi bir ipucu verdi.

İngiltere, gerçekten de 1974 yılının mayıs ayında ABD’nin Nevada Çölü’nde nükleer deneme yapmıştı. Denemenin kesinlikle gizli tutulması gerekiyordu, ancak "zarf atan" gazetecinin ciddi bir duyum aldığını ve haber yapacağını sanan yetkililer telaşlandı. Pincher, "sıradışı" yollardan sağladığı "istihbaratı" haberleştirdi ve "Yakında nükleer deneme yapılacak" diyen bir makale yayınladı. Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, bu durumu hükümete, "İster inanın ister inanmayın, gazetecinin kaynağı kendisinden başkası değil" diye hayret dolu bir raporla bildirdi. Dönemin başbakanı Harold Wilson, Pincher’ın bu bilgiye nasıl ulaştığını anlamasa da, zaten bir nükleer deneme yaptıklarını Avam Kamarası’na itiraf etmek zorunda kaldı.

Emrivaki misafir İdi Amin’in ısrarı

İNGİLİZ devlet arşivi belgelerinden birine göre, Uganda diktatörü İdi Amin, 1977’de, İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in tahta çıkışının 25. yıldönümü kutlamalarına katılabilmek için Londra’ya ısrarla mektuplar yazdı. Amin’in, "250 kişilik heyetle geleceğim, bütün törenlere katılmak istiyorum. Üstelik yanımda, size Afrika havasını yaşatacak dansçılar da olacak. Beni iyi ağırlayın" gibi cümleler kullandığı mektuplar İngiliz yetkilileri korkuttu. Amin, mali darboğaz yaşayan Londra’ya ekonomi konusunda tavsiyelerde bulanacağını da büyük bir özgüvenle bildiriyordu.

8 yıllık iktidarında yüzbinlerce kişiyi öldüren İdi Amin’in, Londra’da, üstelik çok önemli bir Kraliyet organizasyonunda boy gösterecek olması bile riskliydi. İngiliz yetkililer bir süre bu güç diplomatik durumdan nasıl kurtulacaklarını tartıştılar. Bir ara bu "emrivaki misafiri" kabul edecek gibi olsalar da, sonunda Amin’e davet yollamayarak sorunu çözdüler.

Thatcher tuvalette mahsur kalmış

İNGİLİZ devlet arşivlerinden çıkan belgeler, "Demir Leydi" lakaplı eski İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher hakkında ilginç bir gerçeği de ortaya çıkardı. Belgelere göre, Thatcher, henüz muhalefet lideri olduğu 1977 yılının eylül ayında beş günlük bir ziyaret için ABD’ye gitti.

Sorunlar, Houston’daki Warwick Hotel’e yerleşen Thatcher’ın oteldeki ilk dakikalarından itibaren başladı. Otel görevlileri Thatcher’a bir kuaför bulamadılar. Ardından heyet birçok sorun yaşadı. Çamaşırhane de olmadığı anlaşılınca itirazlar büyüdü. Sonunda tuvalet krizi geldi. Thatcher, kapı mandalı sıkışınca, eşiyle birlikte kaldığı odanın tuvaletine hapsoldu. Çift, banyo-tuvalette bir süre kaldıktan sonra kurtarılabildi. Öfkeden çılgına dönen Thatcher, otel yönetimine demediğini bırakmadı. Ancak bu, Thatcher’ın Amerikalılara bakışını olumsuz etkilemedi. Zira Demir Leydi, ziyaretinden 18 ay sonra Başbakan oldu ve 10 yıllık iktidarı boyunca ABD ile "özel bir ilişki" kurdu.