Bankaların İkinci Çeyrekte İşletme ve Bireysel Kredilerde Standartları Sıkılaştırması Bekleniyor

Bankalar, 2014 yılının ilk çeyreğinde işletmelere kullandırdıkları kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdı. Banka Kredileri Eğilim Anketi'ne göre 2014 yılının ikinci çeyreği için beklenti; işletmelere kullandırılan kredilerde standartların sıkılaştırılacağı, konut kredilerinde temelde aynı bırakılacağı, taşıt kredileri ve diğer bireysel kredilerde ise sıkılaştırılacağı yönünde.

Merkez Bankası 2014 yılı Ocak-Mart dönemi Banka Kredileri Eğilim Anketi'ni açıkladı. Banka Kredileri Eğilim Anketi'nin sonuçları, 2014 yılının ilk çeyreğinde gerçekleşen değişimler ile bankaların 2014 yılının ikinci çeyreğine ilişkin beklentilerini içeriyor. Buna göre Ocak-Mart 2014 dönemi sonuçları incelendiğinde; bankaların genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdığı görüldü. Bireysel kredilere uygulanan standartlar; konut kredilerinde temelde aynı bırakılırken taşıt kredileri ve diğer bireysel kredilerde sıkılaştırıldı. 2014 yılının ikinci çeyreği için beklenti; işletmelere kullandırılan kredilerde standartların sıkılaştırılacağı, konut kredilerinde temelde aynı bırakılacağı, taşıt kredileri ve diğer bireysel kredilerde ise sıkılaştırılacağı yönünde.

-İŞLETMELERİN VE BİREYSEL MÜŞTERİLERİN BANKA KREDİLERİNE TALEBİ GERİLEDİ-

Anketin detaylarına göre kredi talebi açısından bakıldığında, hem işletmelerin hem de bireysel müşterilerin banka kredilerine olan talebinin 2013 yılının son çeyreğine göre gerilediği görüldü. Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde; 2014 yılının ilk çeyreğinde hem yurtiçi hem de yurtdışı fonlama koşullarının önceki çeyreğe göre daha sıkı olduğunu gözlendi.

-İKİNCİ ÇEYREĞİ İLİŞKİN BEKLENTİ, STANDARTLARDAKİ SIKILIĞIN DEVAM EDECEĞİ YÖNÜNDE-

Ankete katılan bankalar, Ocak-Mart 2014 döneminde genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uyguladıkları standartları sıkılaştırdığını bildirdi. Bankaların; kredinin vadesi açısından uzun vadeli kredilerde, kredinin kullandırıldığı para cinsi açısından ise yabancı para cinsinden açılan kredilerde standartları sıkılaştırdığı görüldü. Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki nedenler olarak; genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler, endüstri ya da firmalara ilişkin görünüm ve talep edilen teminatlara ilişkin riskler ile sermaye yeterliliği ile ilgili kısıtlar gösterilirken, rekabet baskısının standartları gevşetici yöndeki etkisinin de zayıfladığı görüldü. 2014 yılının ikinci çeyreği için beklenti, standartlardaki sıkılığının devam edeceği yönünde.

-FİYAT VE FİYAT DIŞI KOŞUL VE KURALLAR SIKILAŞTIRILDI-

2014 yılının ilk çeyreğinde bankaların işletmelere kullandırılan kredilere uyguladıkları hem fiyat hem de fiyat dışı koşul ve kuralları sıkılaştırdığı gözlendi. Bankaların net yüzde 76'sı ortalama kredilerden, net yüzde 77'si ise daha riskli kredilerden aldığı kar marjını artırdı. Bankaların net yüzde 51'i faiz dışında alınan ücret ve komisyonları artırırken, net yüzde 31'i teminat ihtiyacını, net yüzde 4'ü ise vade koşullarını sıkılaştırdı. Ocak-Mart 2014 döneminde genel olarak işletmelerin kredilere olan talebi önceki çeyreğe göre geriledi. Firma ölçeği açısından bakıldığında; küçük ve orta ölçekli işletmelerin talebi artarken, talepteki gerileme büyük işletmelerden kaynaklandı. Hem kısa hem de uzun vadeli kredilere olan talep gerilerken, Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talep artmış, yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talep ise geriledi. Kredi talebindeki gerilemenin ardındaki nedenler olarak sabit yatırımlar ile birleşmeler ve satın almalar ve yeniden yapılanmadan kaynaklanan finansman ihtiyacındaki gerileme gösterilirken, borcun yeniden yapılandırılması ve alternatif finansman kaynakları talebi artıcı yönde etkileyen faktörler oldu. 2014 yılının ikinci çeyreği için bankalar kredilere olan talebin artmasını bekliyor.

-BİREYSEL TAŞIT KREDİLERİ İLE DİĞER BİREYSEL KREDİLERİN SIKILAŞTIRILMASI BEKLENİYOR-

Bireysel kredilere uygulanan standartların Ocak-Mart 2014 dönemindeki gelişimine bakıldığında; konut kredilerinde standartların değiştirilmediği, taşıt kredileri ve diğer bireysel kredilerde ise sıkılaştırıldığı görüldü. Taşıt kredilerinde genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler, diğer bireysel kredilerde ise bu faktöre ek olarak tüketicilerin kredi itibarı bankaların standartları sıkılaştırmasında etkili oldu. Gelecek çeyrek için bankalar; konut kredilerinde standartların temelde aynı bırakılmasını, taşıt kredileri ile diğer bireysel kredilerde ise sıkılaştırılmasını bekledi.

-ORTALAMA KREDİLER ÜZERİNDE ALINAN KAR MARJI-

Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde; ortalama krediler üzerinden alınan kâr marjını tüm bireysel kredi türlerinde artıran bankaların, daha riskli krediler üzerinden alınan kar marjını taşıt ve konut kredilerinde artırdığı, diğer bireysel kredilerde ise değiştirmediği görüldü. Bankaların net yüzde 43'ü taşıt kredilerinde, net yüzde 53'ü ise diğer bireysel kredilerde vade koşullarını sıkılaştırdığını bildirdi. Tüm bireysel kredilerde teminat ihtiyacı artırıldı; konut kredilerinde azaltılan faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar, taşıt kredileri ve diğer bireysel kredilerde artırıldı. Anket sonuçları, bireysel kredilere olan talepte 2013 yılının son çeyreğinde başlayan daralma yönündeki eğilimin devam ettiğini gösterdi. Bankaların net yüzde 70'i konut kredilerinde, net yüzde 43'ü taşıt kredilerinde, net yüzde 38'i ise diğer bireysel kredilerde talebin önceki çeyreğe göre azaldığını bildirdi. Talepteki gerilemenin ardındaki nedenler olarak, tüketici güveni ve yatırım ve harcama yapılacak piyasaya ilişkin beklentiler başta olmak üzere finansman ihtiyacını etkileyen faktörler ile alternatif finansman kullanımı gösterildi.

-GELECEK ÇEYREK İÇİN BEKLENTİ, BİREYSEL KREDİLERE TALEPTEKİ DARALMANIN DEVAM EDECEĞİ YÖNÜNDE-

Gelecek çeyrek için beklenti; bireysel kredilere olan talepteki daralmanın devam edeceği yönünde. 2014 yılının ilk çeyreğinde bankalar açısından fon sağlama imkanlarının gelişimine bakıldığında; hem yurtiçi hem de yurtdışı fonlama koşullarındaki sıkılığın devam ettiği gözlendi.

Bankaların net yüzde 53'ü yurtiçi piyasalardan, net yüzde 29'u ise yurtdışı piyasalardan fon sağlama imkanının 2013 yılının son çeyreğine göre sıkılaştırıcı yönde değiştiğini bildirdi. Yılın ikinci çeyreğine yönelik beklenti de fonlama koşullarının sıkılaşacağı yönünde.