Dünya Teknoloji, İnovasyon ve Girişimcilik Konferansı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, "Merkez Bankası olarak bir yandan para politikasını fiyat istikrarı doğrultusunda uygulamaya devam ederken, diğer yandan yapısal alanlarda farkındalık oluşturarak kalıcı çözüm odaklı ve bütüncül bir yaklaşımı ön planda tutmayı ülke ekonomisi açısından önemli buluyoruz." dedi.

İstanbul Üniversitesi tarafından bu yıl ikincisi düzenlenen "Dünya Teknoloji, İnovasyon ve Girişimcilik Konferansı" İstanbul Kongre Merkezinde "Entelektüel Ekonomi ve Yenilikçi Girişimcilik İçin Reformlar" ana gündemiyle başladı.

Etkinlikte konuşan Çetinkaya, son yıllarda verimlilikte küresel ölçekte bir yavaşlama gözlendiğini kaydederek, bu zayıf seyrin esasen teknolojik gelişimin hızındaki değişimin bir devamı ve sonucu niteliğinde olduğunu söyledi.

Çetinkaya, uluslararası ticaretin gerilemesi, düşük talep ve ekonomi politikalarına dair belirsizlikler gibi nedenlerle yatırım iştahında ortaya çıkan zayıflamanın yeni teknolojilerin geliştirilmesi için ihtiyaç duyulan motivasyonu azalttığını anlattı.

Verimliliğin tüm ekonomiyi etkileyen kritik bir gösterge niteliğinde olduğunu dile getiren Çetinkaya, inovasyonun, verimliliğin en önemli belirleyicilerinden olduğunu aktardı.

Çetinkaya, son yıllarda inovasyonun büyüme üzerindeki etkilerine odaklanan akademik çalışmalardaki artışın ve G-20 bünyesinde kapsanan başlıkların konunun önemine işaret ettiğini bildirdi.

Bir ekonomide üretilen patent sayısı arttıkça iktisadi büyümenin ve refahın arttığını güçlü bir şekilde gösteren çok sayıda akademik çalışmanın bulunduğunu anlatan Çetinkaya, inovasyon hızı yükseldikçe sosyal mobilitenin, fırsat eşitliğinin arttığını söyledi.

Çetinkaya, verimlilik artışlarının birim işgücü maliyetlerini düşürerek enflasyona doğrudan sınırlayıcı etki yaptığını kaydederek, dolaylı etkilerin ise daha çok dış denge üzerinden ortaya çıktığını aktardı.

Verimlilik kazanımlarının rekabet gücünü desteklediğini, kar marjlarını yükselttiğini dile getiren Çetinkaya, "Verimlilik artışlarını fiyat istikrarı açısından oldukça faydalı ve gerekli görüyoruz."diye konuştu.

"Verimlilik, potansiyel büyümeye önemli katkı sağlıyor"

Çetinkaya, Türkiye'de yakın dönemde verimliliği artırma amacıyla sağlanan teşvikler ile bu doğrultuda atılan diğer politika adımlarını desteklediklerini belirterek, bu konudaki çabaların bütüncül bir bakış açısıyla daha da geliştirilmesinin potansiyel büyümeye önemli ölçüde katkı sağlayacağını öngördüklerini vurguladı.

Girişimciliğin niteliğini geliştirmek ve inovasyon uygulamalarını yaygınlaştırmak için gerekli olan politikaların üç ana başlık altında değerlendirilebileceğini dile getiren Çetinkaya, şöyle devam etti:

"Birincisi, inovasyonun kaynaklandığı iktisadi birimler olan firmalara ilişkin politikalar. Bu politikalar çerçevesinde, Ar-Ge faaliyetlerinin teşvik edilmesi, girişimciliği destekleyen finansman modellerinin oluşturulması ve nitelikli iş gücü ihtiyacı ile uyumlu bir eğitim tasarımının kurgulanması büyük önem taşıyor. Yapılan çalışmalar, Ar-Ge harcamalarındaki ve patent başvurularındaki artışın verimlilikte iyileşme ile yakından ilişkili olduğunu gösteriyor. Bu çerçevede, AR-GE harcamalarına yapılacak destekler, verimlilik artışları açısından önem kazanıyor. Birçok OECD ülkesinde olduğu gibi Türkiye'de de Ar-Ge harcamaları vergi teşvikleri ile oldukça kapsamlı bir şekilde desteklenmekte."

Çetinkaya, özellikle 2016'da Ar-Ge ve girişimcilik alanlarında yapılan düzenlemelerin önemli olduğunu belirterek, bu sektördeki gelir vergisi desteğinin genişletilerek küçük firmalara da uygulanmasının olumlu bir adım olduğunu vurguladı.

Başkan Çetinkaya, Ar-Ge sektörüne girişim sermayesi sağlayanlara vergi avantajları tanınması gibi, yenilikçi genç girişimcilere yönelik desteklerin tasarlanmasının önemli faydalar sağlayacağını söyledi.

"Güçlü büyümenin korunabilmesi için yapısal reformlara ağırlık verilmeli"

Çetinkaya, ikinci başlığın "yenilikleri kimin yaptığıyla" ilgili olduğunu kaydederek, küresel değer zincirinde güçlü bir halka olabilmek için girişimciliğin inovasyon ve teknoloji üretimi ile el ele gitmesinin önem taşıdığını aktardı.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının teknoparkları destekleyerek üniversite-özel sektör iş birliğini kuvvetlendirme çalışmalarını önemsediklerini dile getiren Çetinkaya, bu çabanın verimlilik üzerindeki olumlu etkilerinin gelecekte görüleceğini bildirdi.

Çetinkaya, üçüncü başlıkta inovasyonun gerçekleştirildiği ortama değinerek, "Ülkelerin katma değer yaratarak dünya ticaretine yeniden eklemlenme alanlarının tespiti ve gelişimi, sonrasında gelecek olan inovasyon uygulamaları kadar kritik." diye konuştu.

Girişimcilerin desteklenmesinin önemine değinen Çetinkaya, yakın geçmişte uygulanan yapısal reformların ülke ekonomisinde verimlilik artışına ve yüksek büyüme oranlarına kayda değer katkı sağladığının altını çizdi.

Çetinkaya, "Önümüzdeki dönemde de verimliliğin artması ve güçlü büyüme patikasının korunabilmesi için istikrarlı ve kararlı bir anlayışla yapısal reformlara ağırlık verilmesi önem arz ediyor." ifadesini kullandı.

"Verimlilik artırma potansiyeli önemli fırsat"

Çetinkaya, son dönemde yaşanan küresel ve yerel şoklar karşısında ülke ekonomisinin gösterdiği dayanıklılıkta yüksek girişimcilik kapasitesinin ve inovasyona artan ilginin de etkili olduğunun söylenebileceğini belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Türkiye ekonomisinin verimliliğini artırma potansiyelinin yüksek oluşu önemli bir fırsat alanına da işaret ediyor. Bu çerçevede, Merkez Bankası olarak bir yandan para politikasını fiyat istikrarı doğrultusunda uygulamaya devam ederken, diğer yandan yapısal alanlarda farkındalık oluşturarak kalıcı çözüm odaklı ve bütüncül bir yaklaşımı ön planda tutmayı ülke ekonomisi açısından önemli buluyoruz. Yapısal reformların da katkısıyla, ekonomimizin orta ve uzun vadede olumlu ayrışacağına inancımız tam."

"Verimlilik çalışmaları şoklara karşı dayanıklılığı artırıyor"

Çetinkaya, Avrupa'da yaşanan ekonomik gelişmeler ve Brexit gibi konuların Türk bankacılık sistemini ve TCMB'yi nasıl etkilediğine yönelik bir soru üzerine, şunları söyledi:

"Hem para politikası hem fiyat istikrarı ve finansal istikrara yönelik politikalar tüm gelişmelere olabildiğince ekonominin dayanıklılığını artırmaya katkı sağlayacak politikalarla destek vermeye çalışır. Bu bir koordinasyon gerektirir. Konuşmamada ifade etmeye çalıştığım bütüncül yaklaşım da bunun bir parçası. Bu konferans gündeminde de konuşulan konular aslında toplamda verimlilik kanalıyla orta-uzun vadede gelebilecek tüm iç ve dış şoklara ve gelişmelere karşı dayanıklılığı artırabilecek temel unsurlardan birtanesi. Bizim de vereceğimiz cevap bu çerçevede gerçekleşecek."