"Enerji Merkezi Olmak İçin LNG Tek Başına Yetmez"

MURAT TEMİZER - TURCAS Petrol Elektrik ve Gaz Grup Direktörü Arkın Akbay, " Türkiye'deki sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG), enerji merkezi olmamız için önemli olacaktır. Ancak sadece LNG değil, enterkonnektörlerin kurulması da önemli" dedi.

Akbay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, doğalgaz depolamanın gelecekte çok önemli olacağını, bunun rekabeti arttıracağını belirtti.

LNG'nin geçiş merkezi konusunda temel unsur olmadığına dikkati çeken Akbay, "LNG, enerji merkezi olmak için tek başına yeterli değil. Doğalgaz fiyatları, LNG,  bunların hepsi büyük resmin birer parçası. Doğalgaz fiyatları ucuzlamaya başladığı anda bazı sektörler doğalgaza dönüp bir anda tüketimi arttırıyor. O yüzden rampayı iyi kestirmemiz lazım. Bir anda arz açığı veya arz fazlasına ulaşabiliyoruz. Bunu da dengeli fiyatlarla ve çeşitlilikle çözebiliriz" dedi.

Fukuşima'da yaşanan nükleer facia sonrasında doğalgaza bir yönelme olduğunu, bunun da doğalgaz ve LNG fiyatlarını etkilediğini ifade eden Akbay, şöyle konuştu:

"Likiditesi sebebiyle, boru gazı gibi uzun vadeli ve finansman gerektiren bir yatırım olmaması sebebiyle Türkiye'deki LNG, merkez olmamız için önemli olacaktır. Ancak sadece LNG değil, enterkonnektörlerin kurulması da önemli olacaktır. Transit geçişler ülkeye değer katıyor. Ancak yatırımcısına daha büyük bir değer katıyor. Türkiye'de giriş çıkış serbest kalmadığı sürece, bazı yatırımlar hayata geçmediği sürece problemler devam edecektir. İlla arz fazlası olmak mecburiyetinde değil, daha düşük kontrat miktarları yapılabilir ama başka yerlerden de ithal etme şansımız olur. Bu, uzun süreli boru gazı ya da LNG ile alakalı değil, depo kapasiteleri de arttırılabilir. Mevcut boru hatları daha efektif kullanılabilir. Artık daha fazla ülkeler arası iş yapılmamalı. Hub olmak için fiyatlar belirlenmeli ve bu iş iki ülke arası ticaret olmaktan çıkarılmalı. Oyuncu sayısı ancak böyle artar ve bu da arz güvenliği sağlar."

"Yatırımcının riski piyasanın riski olmamalı"

Yatırımcıların bir işte fizibilite görüyorsa risk alması gerektiğini ancak kendi riskini piyasa riski haline getirmemesi gerektiğini anlatan Akbay,  şöyle devam etti:

"Bulunduğumuz coğrafyada gaz hiçbir zaman eksik olmamalı. Eğer yatırımcı bir işte fizibilite görüyorsa o işe girmeli. Yatırımcı, kendi riskini piyasanın tamamının riski yapmamalıdır. Depo da yapılsın, yeni LNG terminalleri de yapılsın ama gerçekten öyle bir piyasa hareketi görünüyorsa... Yatırımcı, bundan dolayı ciddi riskler altındaysa, bunun kurtarılması için uğraşılmasın. Serbest piyasa dediğimiz şey aslında budur. O kişi, o riski alarak bu işe girmiştir. Bu, gerçekten birbirimize karşı dürüst olmamız gereken bir unsur. Ülkenin kaynaklarını sarf ediyoruz. Onu birilerinin sırtına yükleme hakkımız yok. Onu topluma paylaştırma, mal etme, bölme hakkımız yok. Bırakalım girişimciler inanıyorsa bu hareketleri yapsın. Birileri yapmıyor diye kamunun bu işe girmesini doğru bulmuyorum. Bu sürdürülebilir değil. Belli bir süre sonra verimlilik sorunu ortaya çıkıyor. Serbest piyasaya geçiş kararı aldığımızdan beri müdahalelerden şikayet ediyoruz ama girişimcinin olması bunu ortadan kaldırır."