Merkez Bankası Başkanı Başçı Enflasyon Raporu'nu Açıkladı Açıklaması

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Başçı, "Üçüncü çeyrekte dış talepte gözlediğimiz zayıflamanın iç talepteki toparlanmayla bir miktar telafi edilmesini beklediğimizi belirtirken, üçüncü çeyrek büyümesi üzerinde tarım sektörü kaynaklı aşağı yönlü risklerin bulunduğunu vurgulamak istiyorum" dedi.

Başçı, bu yılki dördüncü enflasyon raporunu açıkladı.

Alınan makroihtiyati önlemlerin ve para politikasındaki sıkı duruşlarının etkisi ile kredi büyüme hızlarının makul düzeylerde seyrettiğini ifade eden Başçı,  2014 Ekim ayında toplam kredilerin yıllık büyüme oranının yüzde 16 ile 2007-2013 dönemi ortalaması olan yüzde 23 seviyesinin altında bulunduğunu söyledi.

Kredi eğilimlerine baktıklarında tüketici kredilerinin yıllıklandırılmış büyüme hızının düşük seviyelerde devam ettiğini, ticari kredilerin ise göreli olarak daha güçlü bir seyir izlediğini gördüklerini dile getirten Başçı, kredilerdeki bu görünümün bir yandan orta vadeli enflasyon baskılarını sınırlayacağını, diğer yandan cari dengedeki düzelmeyi destekleyeceğini vurguladı.

Başçı, 2014 yılının üçüncü çeyreğinde yıllık tüketici enflasyonunun bir önceki çeyreğe kıyasla 0,3 puan azalarak yüzde 8,86'ya gerilerken, işlenmemiş gıda ve tütün dışı enflasyonun yüzde 8,37 ile Temmuz Enflasyon Raporu öngörüleri ile büyük ölçüde uyumlu gerçekleştiğini dile getirdi.

Enflasyona en yüksek katkı yapan alt grubun olumsuz iklim koşulları ve birikimli döviz kurunun etkileriyle birlikte yine gıda fiyatları olduğunu ifade eden Başçı, şunları kaydetti:

"Yılın üçüncü çeyreğinde enflasyonda kaydedilen bu düşüşün başlıca belirleyicileri enerji ve temel mal grupları oldu. Temel mal grubu genelinde döviz kuru gelişmelerinin olumsuz etkisinin azalmaya devam etmesiyle yıllık enflasyon düşüşünü sürdürdü. Ana eğilimler itibarıyla temel mal grubunda belirgin bir iyileşme gözlüyoruz. Hizmet grubu ise nispeten daha olumsuz bir görünüm arz etti.

Yılın üçüncü çeyreğinde, alınan makroihtiyati önlemlerin ve sıkı para politikası duruşumuzun olumlu etkilerinin gözlenmesiyle birlikte, çekirdek enflasyon eğilimi düşmeye başladı. Bu çerçevede, çekirdek göstergelerde yılın ilk yarısında gözlediğimiz belirgin enflasyon artışı üçüncü çeyrekte geri alındı. Ancak, ana eğilim göstergelerinin halen enflasyon hedefi ile uyumlu düzeylerin üzerinde seyrettiğini not etmek istiyorum. Bu dönemde küresel büyüme görünümündeki zayıflamayla uyumlu olarak başta petrol olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarında düşüş yaşandı ve ABD doları cinsinden ithalat fiyatları geriledi. İthal maliyetlerdeki bu olumlu görünüme ek olarak toplam talep koşulları ve tüketici kredilerinin görece düşük büyüme hızı da enflasyon üzerindeki baskıları hafifleten unsurlar oldu. Nitekim gıda ürünleri ve bağlantılı hizmet alt grupları hariç tutulduğunda, üçüncü çeyrekte yıllık tüketici enflasyonunun belirgin bir düşüş sergilediğini görüyoruz."

"Üçüncü çeyrek büyümesi üzerinde tarım sektörü kaynaklı aşağı yönlü riskler bulunuyor"

Erdem Başçı, yılın üçüncü çeyreğinde birikimli döviz kuru gelişmelerinin olumsuz etkileri azalmaya devam ettiğini, buna karşılık gıda fiyatları nispeten olumsuz seyrini koruduğunu ifade etti.

Tüketici enflasyonunun uzunca bir süredir yüksek seyretmesi ve enflasyon beklentilerindeki bozulmanın, hizmetler başta olmak üzere belirli gruplarda fiyatlama

davranışlarını olumsuz etkilediğini belirten Başçı, gerileyen emtia fiyatlarının tüketici enflasyonuna düşüş yönünde katkı yapmasını ve yurt içi talepte öngörülen ılımlı seyrin de yukarı yönlü riskleri sınırlamasını beklediklerini dile getirdi.

"Bu çerçevede, önümüzdeki dönemde enflasyonun ana eğiliminin aşağı yönlü bir seyir izleyeceğini öngörüyoruz" diyen Başçı, enflasyon tahminlerine temel oluşturan iktisadi faaliyet gelişmelerini ve kısa vadeli görünümü şöyle özetledi:

"2014 yılı ikinci çeyreğine ilişkin gayri safi yurtiçi gasıla (GSYH) verilerine göre iktisadi faaliyet Temmuz Enflasyon Raporu'nda ortaya koyduğumuz görünüme kıyasla daha zayıf gerçekleşti. İkinci çeyrekte, sanayi üretiminde dönemlik bazda önemli bir değişim gözlemesek de milli gelir sekiz çeyreğin ardından, mevsimsellikten arındırılmış verilerle, azalış kaydetti. Bu gerilemede, dönemlik büyümeye 0,3 puan negatif katkı yapan tarım sektörü önemli rol oynadı. Böylece, milli gelir büyümesi sanayi üretimi büyümesinin sanayi üretimi temmuz-ağustos döneminde bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,1 oranında artarak üçüncü çeyrekte büyümeyi destekledi. Bununla birlikte, bu dönemde de tarım katma değerinde bir azalış gözlenebilir.

Bu çerçevede milli gelir büyümesinin bu dönemde de sanayi üretimindeki artış oranının altında kalabileceğine dair işaretler görmekteyiz. Avrupa ekonomilerinde büyümenin yavaşlaması ve jeopolitik gelişmeler gibi faktörlerin de etkisiyle dış talebin zayıflaması sonucunda ihracattaki artış oldukça yavaş seyrediyor. Sonuç olarak, üçüncü çeyrekte dış talepte gözlediğimiz zayıflamanın iç talepteki toparlanma ile bir miktar telafi edilmesini beklediğimizi belirtirken, üçüncü çeyrek büyümesi üzerinde tarım sektörü kaynaklı aşağı yönlü risklerin bulunduğunu da vurgulamak istiyorum."

"Elektrik ve doğalgaz fiyat artışları, 2014 yıl sonu enflasyon tahminimizi yüzde 0,2 puan yukarı yönlü etkiledi"

Tüketici ve yatırımcı güveninde henüz kalıcı bir toparlanma eğilimi başlamamasının iç talep üzerindeki aşağı yönlü risklerin devam ettiğine işaret ettiğini belirten Başçı, dış talepteki yavaşlama eğiliminin bir süre daha ihracat artışını sınırlayacağını ifade etti.

Ancak, düşen emtia fiyatlarının ithalat bedellerini düşürmek yoluyla cari dengeye olumlu katkı vereceğini düşündüklerini dile getiren Başçı, enflasyon tahminlerinde gıda, enerji ve ithalat fiyatlarının da önemli rol oynadığını söyledi.

Başçı, değişkenlere dair varsayımlarını şöyle aktardı:

"Yılın üçüncü çeyreğinde petrol ve ithalat fiyatları görünümü Temmuz Enflasyon Raporu'nda öngördüğümüz patikanın altında gerçekleşti. Bu çerçevede, 2014 ve 2015 yılları ortalama petrol ve ithalat fiyatları varsayımlarını aşağı yönlü güncelledik. Mevcut görünüm altında, yurt dışı fiyatlar kaynaklı, 2014 ve 2015 için yıl sonu enflasyon tahminleri üzerinde aşağı yönlü, sırasıyla yüzde 0,3 ve yüzde 0,2 puan, güncellemeler yaptık. Gıda fiyatlarındaki yıl sonu enflasyon varsayımımızı, gıda enflasyonunda üçüncü çeyrekteki yüksek seyri de göz önünde bulundurarak, yukarı yönlü güncelledik ve 2014 yılı için yüzde 12,5, 2015 yılı için yüzde 9 olarak aldık. Gıda fiyatlarındaki bu güncellemeler, 2014 ve 2015 yıl sonu enflasyon tahminlerimize sırasıyla yüzde 0,8 ve yüzde 0,3 puan artırıcı etki yaptı.

Orta vadeli tahminlerimizi üretirken vergi ayarlamalarının ve yönetilen/yönlendirilen fiyatların enflasyon hedefleri ve otomatik fiyatlama mekanizmaları ile uyumlu olacağı bir görünümü esas aldık. Ekim ayı başında açıklanan yüzde 9'luk elektrik ve doğalgaz fiyat artışları Temmuz enflasyon raporu varsayımlarımızın bir miktar üzerinde gerçekleşti. Bu gelişme 2014 yıl sonu enflasyon tahminimizi yüzde 0,2 puan yukarı yönlü etkiledi. Maliye politikasının orta vadeli duruşu için 2015-2017 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program projeksiyonları temel aldık. Bu çerçevede, sıkı bir maliye politikası uygulanacağı ve faiz dışı kamu harcamalarının GSYH'ye oranının kademeli olarak düşeceğini varsaydık."

- İstanbul