Sebze meyve ticaretinde kayıt dışıyla mücadele

Sebze ve meyve ticaretinde hal komplekslerinde kayıt dışılığı önlemek ve kaliteyi arttırmak amacıyla 2012'de hayata geçirilen Hal Kayıt Sistemi, revize edilmiş şekliyle ocak ayında uygulamaya konulacak.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü Dursun Coşkunçelebi, Mersin Sanayi ve Ticaret Odası'nda (MTSO) düzenlenen "5957 Sayılı Hal Kanunu Uygulamalarında ve Hal Kayıt Sisteminde Gelinen Aşama" konulu konferansta, 2012'den bu yana uygulanan ve ocak ayında revize edilecek Hal Kayıt Sistemi ile ilgili bilgi verdi.

Yeni düzenlemeyle ceza kesmek yerine sektöre standart, şeffaflık ve düzen getirmeyi amaçladıklarını dile getiren Coşkunçelebi, "Sistemin devreye girdiği 2012 yılından bu yana marketten üreticiye, lokantadan sanayici ve tüccara tüm sektör paydaşlarından 14 milyona ulaşan kayıt aldık. Sistemle kimin neyi, ne kadar üretip, kime, nasıl sattığını göreceğiz. Bu bilgileri tüm paydaşlara da açarak, yönlerini buna göre çizmelerini sağlayacağız. Özellikle en önemli sorun olan fiyat dengesizliğini de bu sistem sayesinde önlemiş olacağız" diye konuştu.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2012 verileri baz alındığında ülkede 46,5 milyon ton meyve ve sebze üretimi olduğunu hatırlatan Coşkunçelebi, şunları kaydetti:

"Biz haldeki fiyatları ele aldığımızda üretim verileriyle bu sektörde 75 milyar liralık işlem hacmine ulaşıyoruz. Halde işlem görmesi gereken rakamın yüzde 70'lik kısmının kayıt dışı olduğunu, bunun da ekonomik değerinin yaklaşık 30 milyar liraya tekabül ettiğini görüyoruz. Yine bu çalışmalar içinde şunu fark ettik. Yapılan işlemlerde standardizasyona ulaşmak çok önemli. Gerek ürünlerin taşındığı kapların standart olmaması gerekse ürünlerin depolandığı alanların müsait olmaması gibi pek çok nedenle üretilen sebze ve meyvenin yaklaşık dörtte biri heba oluyor. Bunun da ekonomik değerine baktığımız zaman yaklaşık 18 milyar lira önümüze çıkıyor. Genele baktığımızda yaklaşık 50 milyarlık liralık bir rakamdan bahsediyoruz. Bunu ekonomiye kazandırmak, bu kanunun temel amaçlarından biri. Biz kanunu yaparken çalışma aşamasında bunları gördüğümüzde gerçekten hayret içerisinde kalmıştık."

Sebze ve meyve sektöründeki kayıt dışılığı kayıt altına almayı, sektörün önünü açmayı hedeflediklerini vurgulayan Coşkunçelebi, "Sistemle üreticiden satışa kadar her aşamada elde edilecek veri sistemiyle hem kayıt dışılık önlenecek hem de şeffaflık sağlanacak. Tüm bunlar da kaliteyi artıracak" dedi.

Konferansa Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İsmail Yücel, MTSO Başkanı Şerafettin Aşut, Mersin Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncular Derneği (MERSEMKOM) Başkanı Refik Canatan ile üretici, komisyoncu ve sevkıyatçılar katıldı.