Tbb: Bankacılık Sektörü Yapılan Düzenlemelere Kısa Sürede ve İstenen Yönde Tepki Verdi

Türkiye Bankalar Birliği (TBB), küresel piyasalardaki oynaklık azalmakla beraber, küresel belirsizliklerin 2014 yılının ilk çeyreğinde önemini koruduğuna dikkat çekti. Küresel belirsizliklerin etkisini sınırlamak amacıyla kamu kesimi tarafından alınan tedbirler ve ihtiyati düzenlemeler sonucu, kredi büyümesinin yıllık bazda yavaşladığını vurgulayan TBB, bankacılık sektörünün yapılan düzenlemelere kısa sürede ve istenen yönde tepki verdiğini belirtti. TBB, ticari kredilerin 2014 yılının ilk çeyreğinde toplam aktiflerden daha hızlı arttığını; bireysel kredilerin ise daraldığının altını çizdi.

Türkiye Bankalar Birliği, Mart 2014 Türkiye Bankacılık Sistemi Raporu'nu yayımladı. Mart 2014 raporunda, küresel piyasaların daha sakin bir dönem geçirmekle birlikte belirsizliğin devam ettiği vurgulandı. 2014 yılının ilk çeyreğinde, AB ekonomisine ilişkin verilerin nispeten olumlu bir tablo çizmesinin ardından ABD Merkez Bankası varlık alımlarını azaltmaya devam etti ve faiz artırım sürecine ilişkin vurgularını daha belirgin hale getirdi. Avrupa'da yavaş da olsa canlanma emarelerine karşın, toparlanma sınırlı oldu, bankacılık sektörüne ilişkin risk algılamaları yüksek kaldı. Bu çerçevede, Avrupa Merkez Bankası'nın yeni bir parasal genişleme programını ortaya koyabileceği konusu gündemde kalmaya devam etti.

Gelişmekte olan ülkelerde ise büyüme gelişmiş ülkelerden daha yüksek bir hızda olmasına rağmen yavaşlayan bir seyir izledi. Nitekim, Uluslararası Para Fonu gelişmiş ülkelere ilişkin 2014 büyüme tahminlerinde bir değişikliğe gitmezken, gelişmekte olan ülkelerin büyüme tahminlerini aşağı yönde revize etti.

Türkiye'de, 2014 yılının ilk çeyreğinde, ekonomik faaliyet beklentilerden daha canlı seyretti; kredi hacmi ve sanayi üretimi arttı. Enflasyon ise yükseldi. Öte yandan kamu maliyesinde disiplin korundu ve cari işlemler açığı daraldı.

-MERKEZ BANKASI İHTİYATLI TUTUMUNU DEVAM ETTİRDİ, FİNANSAL İSTİKRAR VURGUSUNU ARTIRDI-

Küresel dalgalanmalar, cari açık, sermaye hareketleri ve enflasyon beklentileri nedeniyle parasal sıkılaştırmaya dönük önlemler ve kredi büyümesinin yavaşlatılmasını amaçlayan ihtiyati bankacılık düzenlemeleri etkisini kısa sürede gösterdi. Ticari ve bireysel kredi artış hızı farklılaştı. Politika faiz oranı yüzde 4.5'ten yüzde 10'a çıkarıldı. İhtiyati bankacılık önlemleri de yılın ilk çeyreğinde uygulanmaya devam edildi.

-BİLANÇO BÜYÜMESİNİN ÖNEMLİ KISMI TİCARİ KREDİLERDEN-

Fonlama maliyetinin yükselmesi, düzenlemelerin sıkılaştırılmasına bağlı olarak yıllık kredi büyümesi dikkate çeken bir hızda yavaşladı. Yavaşlama özellikle bireysel kredilerde gerçekleşti. Kaynak maliyetinin artması ve finansal varlık fiyatlarının yükselmesi sonucu, vade yapısının da etkisiyle bankacılık sektörünün kar marjı daraldı.

Yılın ilk çeyreğinde kar hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19 azaldı. Kar hacmindeki gerileme paralelinde karlılık oranları da düştü. Yıllık bazda özkaynak karlılığı Mart 2014'te yüzde 12.5, aktif karlılığı ise yüzde 1.7 seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk çeyreğinde toplam aktifler yüzde 3.7 (65 milyar TL) büyüdü. Bu artışın yüzde 60'ı yeni ticari kredi sağlamakta kullanıldı. Bireysel krediler ise yılın ilk çeyreğinde sınırlı bir azalma gösterdi. Sağlanan kaynakların finansmanında repo işlemlerinden sağlanan fonlar, özkaynaklar ve yabancı para mevduat önemli kalemler olmuştur. TL mevduat azaldı. Ticari kredilerin bilanço büyüklüğünden daha hızlı artması ve daralan kar hacmi, sermaye yeterliliğini olumsuz etkiledi. Sermaye yeterliliği yılın ilk çeyreğinde 1.7 puan azalarak, yüzde 15.8'e geriledi.

-BİLANÇO TOPLAMI YÜZDE 26 BÜYÜDÜ-

Bilanço toplamı, Mart 2014 itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre TL bazında yüzde 26 oranında büyüyerek 1 trilyon 701 milyar TL (789 milyar dolar) oldu. Mart 2013'e kıyasla, toplam aktifler mevduat bankalarında yüzde 25, kalkınma ve yatırım bankalarında ise yüzde 42 oranında arttı. Mart 2014 itibarıyla, geçen yılın aynı dönemine göre, toplam aktifler içinde kamu bankalarının payı 1 puan artarken, yabancı bankaların payı ise 2 puan arttı. Kredi stoku içinde, kalkınma, kamu ve yabancı bankalarının payı 1'er puan artarken, özel bankaların toplam krediler içindeki payı ise 3 puan azaldı.

Alınan kamusal tedbirler nedeniyle başta bireysel krediler olmak üzere, kredi stoku büyüme hızı yavaşlamaya devam etti ve Mart 2014 itibariyle yüzde 31 seviyesinde gerçekleşti.

-KREDİLERİN TOPLAM AKTİFLERE ORANI 2 PUAN ARTARAK YÜZDE 62 OLDU-

Kredilerin toplam aktiflere oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 puan artarak yüzde 62 oldu. Mevduatın krediye dönüşme oranı, Mart 2013'e göre 8 puan artarak yüzde 110'a yükseldi. Mart 2014 itibarıyla, bu oran kamu bankalarında yüzde 92, özel bankalarda yüzde 110 ve yabancı sermayeli bankalarda yüzde 109 oldu.

Takipteki kredilerin toplam kredilere oranında hafifçe azalarak yüzde 2,7 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde, özel karşılıkların takipteki kredileri karşılama oranı yüzde 78 oldu.

-TOPLAM MEVDUATIN TOPLAM AKTİFLERE ORANI YÜZDE 56-

Toplam mevduatın toplam aktiflere oranı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine kıyasla 2 puan gerileyerek yüzde 56 oldu. Mevduat dışı kaynakların toplam aktiflere oranı ise yüzde 21 düzeyinde gerçekleşti. Bankalar tarafından ihraç edilen tahvil ve bonolardaki artış devam etti ve toplam kaynakların yüzde 4'ünü oluşturdu.

Özkaynak büyümesi, menkul değerler değer farkındaki azalmaya ve özkaynaklardaki artışın sınırlı kalmasına bağlı olarak yavaşladı. Sektör özkaynakları, bir yıl önceye göre yüzde 8 artarak, Mart 2014 itibariyle 193 milyar TL'ye yükseldi.

-SERMAYE YETERLİLİĞİ STANDART RASYOSU YÜZDE 15.8'E GERİLEDİ-

Sermaye yeterliliği standart rasyosu, özkaynaklar artışının sınırlı kalması ve riskli aktiflerdeki artış nedeniyle Mart 2013'e kıyasla yaklaşık 1,7 puan azalarak Mart 2014'te yüzde 15.8'e geriledi.

-BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN NET FAİZ GELİRLERİ YÜZDE 2 AZALDI-

Yılın ilk üç ayında bankacılık sektörünün faiz gelirleri yüzde 20, faiz giderleri yüzde 48 oranında arttı. Buna bağlı olarak, net faiz gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre TL bazında yüzde 2 oranında azaldı.

-KAR HACMİ GERİLEDİ-

Kar hacmi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19 azalarak 5.6 milyar TL'ye geriledi. Net kar marjının daralması, ticari kar zarar kaleminin eksi bakiye vermesi ve diğer faaliyet giderlerindeki artış, kar hacminin daralmasına neden oldu.

Yıllık bazda karlılık Mart 2013'e göre geriledi ve özkaynak karlılığı Mart 2014'te yüzde 12.5; aktif karlılığı ise yüzde 1.7 seviyesinde gerçekleşti. Yabancı para aktiflerin TL karşılığının toplam aktifler içindeki payı yüzde 35; yabancı para pasiflerin TL karşılığının toplam pasifler içindeki payı ise yüzde 42 düzeyinde gerçekleşti.

-TOPLAM AKTİFLERİN YÜZDE 52'Sİ 1 YILDA DAHA KISA VADELİ-

Toplam aktiflerin yüzde 52'sinin, kaynakların ise yüzde 78'inin 1 yıldan daha kısa vadeli olduğu belirlendi. Toplam aktiflerin ve pasiflerin ortalama vade yapısında Aralık 2013'e göre önemli bir değişiklik olmadı.

Toplam kredilerin yüzde 1.1'i (11.5 milyar TL) ve toplam mevduatın yüzde 3.3'ü (31.8 milyar TL) bankaların dahil oldukları risk grubuna ait. Bankaların dahil oldukları risk grubuna ait net riskleri negatif oldu.

-ŞUBE VE PERSONEL SAYISI ARTTI-

Mart 2014 itibarıyla faaliyet gösteren banka sayısı 45 oldu. Aralık 2013 dönemine göre, şube sayısı 34 adet artarak 11 bin 55'e yükseldi. Personel sayısı Aralık 2013'e göre 862 kişi artarak 198 bin 327'ye ulaştı.

-İLK ÇEYREKTE, İLK 5 BANKANIN TOPLAM AKTİFLER İÇİNDEKİ PAYI YÜZDE 58 OLDU-

Mart 2014 itibarıyla, ilk beş bankanın toplam aktifler içindeki payı yüzde 58, mevduat içindeki payı yüzde 59 ve krediler içindeki payı ise yüzde 56 düzeyinde gerçekleşti. İlk on bankanın toplam aktifler içindeki payı yüzde 86, mevduat içindeki payı yüzde 90 düzeyine ulaştı. Krediler içindeki payı ise yüzde 84 oldu.