Araplar Göçtü, Kürtler Döndü

Irak'ta, Musul'un kuzey bölgelerindeki yerleşim birimlerinde DAEŞ ile Peşmergeler arasındaki çatışmalarda kontrolün el değiştirmesinden sonra bir yandan göç diğer yandansa geri dönüşlerin yaşandığı belirtildi.

Bölgedeki AA muhabirinin aldığı bilgilere göre, Musul'a bağlı Zummar, Tilkef, Rabia ve Keske gibi ilçe ve nahiyeler ile bunlara bağlı köylerde yaşanan çatışmalarda DAEŞ'in çekilip, Peşmerge güçlerinin bölgeye yerleşmesinin ardından DAEŞ'e destek veren bölgedeki Araplar göç etti. Çatışmalar nedeniyle daha önce Duhok ve Erbil'e sığınmak zorunda kalan Kürtler ise evlerine dönmeye başladı. Kimi yerlerde Kürtlerin geri dönüşünde hızlılık yaşanırken bazı bölgelerde ise oldukça yavaş ilerleme kaydediliyor. DAEŞ'in saldırı ihtimalinin yüksek olduğu yerler ise adeta viraneleri andırıyor.

DAEŞ'in yenilip geri çekilmesinden sonra hayatın yeniden normalleşme sinyallerinin verildiği Zummar'da Kürt nüfusun yüzde 80'ninin evlerine döndüğü ifade edildi.  Zummar Nahiye Müdürü Müzahim Süleyman, DAEŞ'ten önce Araplarla Kürtlerin birlikte yaşandıkları yerleşim biriminde büyük bir değişimin olduğunu söyledi.

Zummar'a geri dönüş

Çatışmaların başladığı 25 Ekim 2014'te Arapların büyük kısmının Musul, Enbar ve Duhok'a göç etmeyi tercih ettiklerini belirten Süleyman, "Kürtler ise kontrolün Peşmerge güçlerine geçmesinden sonra evlerine dönmeye başladı. Bugün itibarıyla halkımızın yüzde 80-85'i Zummar'a döndü. Geri kalan 15 bin civarındaki vatandaşlarımızın da yakında döneceklerini düşünüyoruz" diye konuştu.

DAEŞ saldırılarından önce nahiye nüfusunun 118 bin olduğunu, çatışmalardan sonra birçok evin yıkıldığını ve Zummarlıların, evlerini terk etmek zorunda kaldığını hatırlatan Süleyman, demografik değişimin iyi bir sonuç olmadığını vurguladı.

Peşmerge güçlerinin bölgenin tamamını kontrol altına alarak, Kürt, Arap, Yezidi ayrımı yapmaksızın herkesi koruduğunu dile getiren Süleyman şunları söyledi:

"DAEŞ'ten önce tüm unsurlar burada birlikte yaşıyordu. Ancak şimdi aileler, milli ve etnik unsurlar paramparça oldu. Arapların neredeyse tamamı, (DAEŞ'e yardım ve yataklık etmeyenler hariç) bölgeyi terk etti. Zummar'a dönüp dönmeyecekleri de belli değil. Ancak Kürtler dönmeye başladı. Hayat belirtileri oluştu. Esnaf, dükkanlarını açıyor. Okullar eğitime başladı, sağlık ocakları hizmet veriyor. Mahkemeler ise yıkımlar için başvuruları alıyor. İleride tazminat haklarından olunmaması için kimin ne tür zarar gördüğünün tespiti yapılıyor. Şu anda elektrik, su, gaz sıkıntıları giderildi. Halk artık burada yaşayabiliyor. Yıkıma rağmen buradaki hayat, kamptakinden daha güzel."

"DAEŞ tehlikesi yok"

Zummar Nahiye Müdürü Müzahim Süleyman, Musul'un kuzeyindeki geniş bir bölgenin Peşmerge kontrolüne geçtiğini, terör örgütünün saldırılarının ise neredeyse bitme noktasına geldiğini savunarak, "DAEŞ tehlikesi artık yok. Bu bölgede yaşayan herkes, Musul vilayetine bağlıdır. Merkezi hükümetin sorumluluğu altında. Ancak merkezi hükümetin sunduğu hizmetler sıfırdır. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, hem burayı Peşmergeler aracılığıyla koruyor, insani yardım gönderiyor hem de hizmet sunuyor. Irak merkezi hükümeti de Peşmergenin burada bulunmasına itirazda bulunmuyor. Çünkü, DAEŞ'in nasıl bir vahşi örgüt olduğunu herkes yaşayarak gördü" diye konuştu.

Bölgelerin imarı yıllar alabilir"

Bölgede yaşayanların parasal olarak büyük sıkıntı çekmediğini zira merkezi hükümetin, anayasanın 140. maddesi kapsamındaki tüm bölgelerin bütçesini gönderdiğini vurgulayan Süleyman sözlerini şöyle tamamladı:

"Memurların maaşı geliyor. İnsanlar o anlamda büyük sorun yaşamıyor. Fakat yıkılmış evler, dükkanlar, okul ve hastaneler var. Eskiden buralar için gönderilen belli bir bütçe vardı. Artık o rakamlar buraların yeniden imarı için çok düşük kalıyor. Zummar gibi bir nahiyenin yeniden inşası için 100 milyon dolar gerekiyor. Ancak Musul kurtarıldıktan sonra yeniden imar işlerine başlanabilir. Bu da yıllar alacak gibi. Fakat şunu da ifade edeyim. Burası hem ziraat yapılması bakımından zengin ve sulu arazilere hem de zengin petrol yataklarına sahiptir. İstenildiği takdirde eskisinden çok daha güzel ilçe ve nahiyeler imar edilebilir. Yeter ki şu terör belasından Irak kurtarılmış olsun."

Musul, 10 Haziran 2014'te DAEŞ'in eline geçti. İlk başlarda DAEŞ ile Peşmergeler arasında herhangi bir çatışma yaşanmadı. Ancak 3 Ağustos 2014'te DAEŞ, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin elindeki bölgelere saldırarak Musul'un kuzeyinde birçok ilçe, nahiye ve köyü kontrolü altına aldı. Ancak daha sonra Peşmerge DAEŞ ile çetin çatışmalara girdi ve kaybedilen bölgeleri tekrar denetimi altına almaşı başardı. Zummar da dahil olmak üzere Raiba, Tilkef ve Keske 25 Ekim 2014 tarihinde DAEŞ'ten geri alınmıştı.