Bosna Hersek'te Nüfus Sayımına Doğru

Bosna Hersek'te, 1991 yılından sonra yarın ilk kez yarın başlayacak ve 15 Ekim tarihinde sona erecek nüfus sayımı öncesi Vişegrad kentinde Boşnak ve Hırvat anketörlerin savaş sırasında toplama kampı olarak kullanılan ve 200'e yakın Boşnak kadına tecavüz edilen Vilina Vlas Oteli'ne yerleştirilmesi tartışmaya neden oldu.

Bosna Hersek'te, 1991 yılından itibaren ilk kez 1-15 Ekim tarihleri arasında yapılacak olan nüfus sayımı, ülkenin nüfusuna, vatandaşlarının eğitim ve maddi durumlarına dair birçok konuya netlik kazandıracağı gibi, sayımdan çıkacak sonuçlar, ülkedeki temsiliyette de önemli etkiler doğuracak. Bosna Hersek'teki  Boşnaklar için büyük öneme sahip olan nüfus sayımının başlamasına saatler kala özellikle Vişegrad kentinde Boşnak ve Hırvat anketörlerin, Sırp yetkililer tarafından  savaş döneminin "tecavüz toplama kampı" olarak kullanılan otele yerleştirilmesi büyük tepki topladı.

Bosna Hersek'i oluşturan iki entiteden biri olan Bosna Sırp Cumhuriyeti'nde nufus sayımında görev alacak yeterli sayıda  Boşnak ve Hırvat anketör bulunamaması üzerine, ülkenin diğer bir entitesi olan Bosna Hersek Federesayonu tarafından anketörler gönderildi. Başkent Saraybosna başta olmak üzere, Gorajde, Jivinitse ve diğer kentlerden Vişegrad'a gelen Boşnak ve Hırvat anketörler, Bosna Savaşı sırasında toplama kampı olarak kullanılan ve savaş sırasında Sırp askerler tarafından Bosna'nın doğusunda yaşayan 200'e yakın Boşnak kadına tecavüz edilen Vilina Vlas Oteli'ne yerleştirilmesine Bosna Sırp Cumhuriyeti İstatistik Kurumu'nun karar verdiği öğrenildi.

AA muhabirine açıklamalarda bulunan anketörlerden bazıları, Vilina Vlas Oteli'ne kalmaktan rahatsız olduklarını, ancak daha fazla detaylı açıklama yapamayacaklarını kaydetti.

-"Anketörlere psikolojik baskı yapılıyor"-

Vişegrad Köprü Derneği Başkanı Hikmet Karçiç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, nüfus sayımı anketörlerinin Vilina Vlas Oteli'ne yerleştirmesini şiddetle kınadığını ifade etti.

Savaş sırasında bu otelde neler yaşandığını herkesin bildiğini dile getiren Karçiç, Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin böyle bir karar almasının kendisini şoke ettiğini açıkladı.

Karçiç, şunları kaydetti:

"Umuyoruz ki bu durum, nüfus sayımı dolayısıyla Boşnaklar'ı kışkırtmak amacıyla yapılan bir hareket değildir. Bana göre bu olay, nüfus sayımı anketörlerine psikolojik bir baskıdır, aynı zamanda Bosna Sırp Cumhuriyeti'nde yaşayan ve nüfus sayımına katılacak tüm Boşnaklar'a bir mesajdır. Burada zaten yeterince Boşnak yok, nüfus sayımı için diğer kentlerden geliyorlar. Dolayısıyla, bu tür olayları hafife almamak lazım. Bana göre bu nüfus sayımı için büyük bir skandaldır."

-"O otelin her yatağında birinin boğazı kesilmiştir"-

Tecavüze Uğramış Savaş Mağduru Kadınlar Derneği Başkanı Bakira Haseçiç de anketörlerin böyle bir yerde kalmalarının kabul edilemez olduğunu kaydetti.

Haseçiç, "O otel, Boşnaklar'a en büyük işkencenin yapıldığı yerdir. O otelde birinin boğazının kesilmediği, dövülmediği ve tecavüze uğramadığı yatak yoktur. Bunca yıldan sonra böyle bir şeyin yapılması kelimelerle tarif edilmeyecek kadar utanç vericidir" dedi.

Bu arada, 2006 yılında Berlin Film Festivali'nde Grbavitsa filmiyle "Altın Ayı" ödülünü kazanan Boşnak yönetmen Yasmila Jbaniç'in çektiği ve savaş sırasında Vilina Vlas otelinde yaşananları konu alan "Konuşamayanlar için" (Za one koji ne mogu da govore) filminin galası bugün yapılacak.

-Vilina Vlas'ta neler yaşandı?-

Bosna'nın doğusunda yer alan Vişegrad'da savaş sırasında farklı şehirlerden toplanan 200 Boşnak kızı, Vilina Vlas Hoteli'nde esir tutulmuş, Sırp askerlerin sistemli tecavüzüne maruz kalmıştı. Olayın hayatta kalmayı başaran tanıkları yaptıkları açıklamalarda, Boşnak kızların söz konusu otelde 4 ay boyunca kapalı tutulduklarını ve işkence gördüklerini belirtmişti. Sırp askerlerinin tecavüzüne maruz kalanlardan 5'i intihar etmiş, 6'sı da kaçarak hayatta kalmayı başarmıştı. Otelde tutulan diğer kadınlar ise Sırp askerler tarafından katledilmişti. Söz konusu kadınlardan 65'inin cesedi, Vişegrad yakınlarındaki Peruçats gölünde yapılan kazılarda bulunmuş ve kentteki Strajişte Mezarlığı'na defnedilmişti. Bosna Savaşı sırasında ülkenin doğusundaki Vişegrad şehrinde 3 binden fazla Boşnak katledilmişti.

-En son nüfus sayımı 1991 yılında yapılmıştı

Bosna Hersek'te en son 1991 yılı Mart ayında yapılan nüfus sayımına göre, ülkede yüzde 43'ü Boşnak, yüzde 31'i Sırp ve yüzde 17'si Hırvat olmak üzere yaklaşık 4 milyon 370 bin kişinin yaşadığı tespit edilmişti. Ülkede, savaştan sonra ülkedeki Boşnak, Sırp ve Hırvatlar arasındaki anlaşmazlık nedeniyle nüfus sayımı şimdiye kadar yapılamamıştı. - Federation of Bosnia and Herzegovina