Çin Kültür Devrimi'nin 50. Yıl Dönümü

Çin tarihine derin iz bırakan ve tabu haline gelen Çin Kültür Devrimi'nin yarın 50. yıl dönümü.

Çin, ülke tarihindeki önemli olayların yıl dönümlerinde büyük ve şaşalı kutlamalar yaparken geçen yıllarda olduğu gibi ülkede bu yıl da Kültür Devrimi ile alakalı herhangi bir etkinlik programı bulunmuyor.

"Kültür" adını barındırsa da bir neslin eğitimi ve ülkenin sanatsal faaliyetlerinin sekteye uğramasının yanı sıra yüz binlerce kişinin ölümü ve derin acı hatıraların yanı sıra toplumsal duygu aşındırmasına neden olan devrim, eğitim müfredatındaki ders kitaplarında bile yer almıyor.

Pekin yönetimi, ülke tarihinin bu karanlık yüzüyle karşılaşmamak amacıyla toplumsal kargaşaya neden olan Kültür Devrimi'nin toplum içinde tartışılmasını ve akademik çalışmalara konu edinilmesini de yasaklamıştı.

Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu Mao'nun ölümüyle sona eren Kültür Devrimi sonrasında 1981 yılında Çin Komünist Partisi (ÇKP), ilgili süreci "felaket ve kargaşa" olarak nitelendirerek kınamış, Mao'nun acıları saklamaya ve tarihi süreci görmezden gelmeye çalıştığını açıklamıştı. Ancak geçen süre zarfında ÇKP, bu konuyu gündeme getirmekten kaçındı, devrim sürecinde ölenleri şimdiye kadar resmi olarak anmadı.

Mao'nun "zorba" dediği egemen kesime karşı başlattığı ve ülkeyi baştan aşağı köklü bir değişime iten Kültür Devrimi'nde, dini mekanlar saldırıya uğramış, geleneksel kültüre ait heykeller, binalar, tapınaklar talan edilmişti. Milyonlarca kişi hapse atılarak işkence görmüş, aşılanmaya çalışılan olgu karşısında toplum, doğru ve yanlışı ayırt edemeyecek zihinsel travma içine sokulmuştu.

Mao'nun "egemen zorba yöneticilere" karşı başlattığı Kültür Devrimi süreci

Kültür Devrimi, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu Mao Zıdong'un, 1945'teki Çin devriminin ardından ülke yönetiminin başında olsa da otoritesini sarsan asıl söz sahibi egemen iktidara karşı başlattığı başkaldırı hareketinin kıvılcımıyla ortaya çıktı.

Otoritesini yegane haline getirmek amacıyla başlattığı bu başkaldırı sürecinde Mao, 1966'da ülke genelindeki zorba yöneticilere karşı mücadele ve önceki yerleşik sistem içinde devlet yapısında kökten değişim amacıyla öğrenci temelinde ayaklandırma başlattı.

Kızıl Muhafız adındaki örgüt bünyesinde üniversitelerden ortaöğretime Mao'yu destekleyen öğrenci gruplarıyla ülkede milyonlarca kişiden oluşan toplumsal hareket başlarken, bu yapılanmaya karşı çıkanların kurduğu örgütün çatışması ilerleyen süreçte ülkeyi kargaşaya sokmuş ve milyonlarca kişinin ölümüyle sonuçlanan kaos ortamı oluşturmuştu.