İsrail'in Tünel Kazıları Filistinlilerin Evlerini Harabeye Çevirdi

TANER AYDIN - İsrail'in Kudüs'te Eski Şehir bölgesinde yaptığı tünel kazıları Filistinlilerin evlerini toplu halde yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya bıraktı. İsrail makamları "her an yıkılabileceği" gerekçesiyle evlerin tahliye edilmesi talimatı verdi ancak gidecek başka yerleri olmayan Filistinliler korku içinde evlerinde oturmaya devam ediyorlar.

Kazı faaliyetlerinin yoğunlaştığı Mescid-i Aksa'nın arka sokaklarında Filistinlilere ait evlerin her birinde başka bir dram yaşanıyor. Önceki hafta Mescid-i Aksa'nın Pamukçular (Kattanin) Kapısı'na çıkan Halidiye Caddesi üzerindeki 20'den fazla ev İsrail'in yer altında yaptığı tünel kazıları sırasında onarılmayacak derecede zarar gördü.

Tehlike nedeniyle bu evlerde yaşayan Filistinlilere "evleri boşaltın" talimatı gönderen İsrail belediyesinin uyarısına karşın yoksul Filistinliler, gidecek bir yerleri olmadığı için yaşadıkları binanın her an yıkılma riskini göze alarak evlerinde kalmaya devam ediyorlar.

Her birinde ortalama 15 kişinin yaşadığı küçük evlerinden ayrılmayan Filistinlilerin bir başka korkusu da imkan bulup evlerini tahliye etmeleri halinde boş kalan binaya Yahudi bir yerleşimci ailenin girip sahiplenmesi. AA muhabirine konuşan bölge sakinleri, ölüm tehlikesine karşı çaresizlik içinde evlerinde oturmaya devam ettiklerini belirttiler.

Filistinli ev hanımı Muna İbrahim Gaberi, "İki hafta evvel gece yer altından gelen bir patlama sesiyle uyandık. Duvarlarımızda koca koca yarıklar oluştu. İsrail yer altında tünel açmak için bir şey patlattı. Ev savaş alanına döndü. Çok korktuk. Birkaç gün sonra İsrail belediyesinden yetkililer evleriniz boşaltın dediler. Nereye gideceğiz? Bizler yoksul insanlarız. 200 yıldır burada yaşıyoruz. Hem evlerimizi yıkıyorlar sonra da terk edin diyorlar" dedi.

Ailesinin 13 üyesi olduğunu söyleyen Gaberi'nin eşi ise işsiz ve çevreden gelen yardımlarla ailesinin geçimini sağlıyor.

Aynı sokakta oturan 42 yaşındaki Nusha İdris'in erkek kardeşleri ile yaşadığı evdeki durumu da komşularından farklı değil. Duvarların ciddi zarar gördüğü iki odalı evde yaşayan İdris, "Gidecek yerimiz yok. Burada başımıza gelecekleri bekliyoruz. İki hafta evvel sanki bir deprem oldu sandık, gece yarısı uykudan fırladık. Duvarlar çatlamış, her yer toz toprak içindeydi. Çok korktuk. Ne yapacağımızı bilmeden burada yaşamaya devam ediyoruz. Yerin altından geceleri hala kazı sesleri geliyor" diye konuştu.

Feride Şelalede'nin (58) hikayesi de diğerlerinden farksız. "Böbrek hastası işsiz kocamla 11 kişi burada yaşamaya çalışıyoruz" diyen Şelalede, "Bize 'burası yıkılabilir' diyorlar. Nereye gideceğiz? Ne yapacağız? Gidin demek kolay. Burada altımızı kazarak evlerimizi başımıza yıkıp sonra da gidin diyorlar" ifadesini kullandı.

Gelini ve oğluyla birlikte 6 kişinin yaşadığı iki odalı evde oturan Talha Ragıb Selaim (89) ise içinde bulundukları durumu "Burada ölümü bekliyoruz" sözleriyle dile getirdi.

Memluklüler döneminden kalma yaklaşık bin yıllık tarihi evler İsrail'in kazıları nedeniyle yıkılma tehlikesine karşı ayakta kalma savaşı verirken, İsrail belediyesinin evlerin onarılmasına iki gün kadar öncesine kadar hiç izin vermediği belirtiliyor. Belediyenin, geçici olarak evlere bir aylık onarım izni vermesine karşın hiçbir Filistinli ailenin bu masrafı karşılayacak gücü yok.

İsrail'in bir yandan tünel kazılarına hız kesmeden devam ederken, diğer yandan da bu evlerin yıkılmasını önlemek amacıyla cadde üzerine kurduğu demir karkas yapı tam bir çelişki manzarası sergiliyor. Çaresiz Filistinliler ise dünyadan seslerini duyacak birilerini bekliyor.

Filistin yönetiminin, Mescid-i Aksa'nın altının oyulduğu ve tarihi yapıyı yıkılıp çökme tehlikesiyle karşı karşıya bıraktığı gerekçesiyle itiraz ettiği kazılar, gelen tepkilere rağmen devam ediyor. Yerin 30 metre altında yapılan ve Mescid-i Aksa'yı kale gibi çevreleyen kazılar, bölgede sık sık göçüklere yol açıyor.

Ağlama Duvarı'ndan Mescid-i Aksa'ya açılan Tenzekiye Medresesi ve Silsile Kapısı'nın altından geçen kazılar, Pamukçular Kapısı'nın ardından Katolik Ermeni Kilisesi'nin altına ulaşıyor. Daha sonra sola kıvrılan tünel, Mescid-i Aksa'nın diğer kapısı Babu'l-Hıtta'ya ulaşmadan Hristiyanlar tarafından Hz. İsa'nın sırtında bir çarmıhla yürütüldüğüne inanılan "Via Dolorasa"nın (Çile yolu) başında son buluyor.

Tünel, Emeviler, Eyyubiler, Memluklüler ve Osmanlılardan kalma pek çok tarihi yapının altından geçerek Mescid-i Aksa'yı adeta bir kale gibi çevreliyor. - Kudüs