Kadının Soyadında Yargıtay Kararı

Kadının evlendikten sonra yalnızca kendi soyadını kullanması konusunda Yargıtay Hukuk Genel Kurulu içtihat değişikliğine gitti. Bu içtihat, Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 187. maddesini fiilen hükümsüz kıldı. Kadınlar Aile Mahkemesi'ne başvurarak kendi soyadlarını kullanacak.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun kadının soyadını evlendikten sonra da kullanması yönündeki içtihadını değerlendiren Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Murat Oruç, "Soyadı, kişilik hakları grubunda yer alıyor ve kişiye sıkı surette bağlı bir hak özelliğiyle diğerlerinden ayrılıyor. Soyadı, kişiden ayrılmazlığı ile onu tanımlayan, topluma karşı tanıtan bir özellik taşıyor" dedi.

Kadının soyadının kişi hakları bağlamından çıkarılarak aile hayatı içinde değerlendirilmesini yorumlayan Yrd. Doç. Dr. Murat Oruç, "2002 öncesinde evlilik birliğinin reisi koca olarak görülüyordu, 2002 yılında yürürlüğe giren kanunda bu hüküm kaldırıldıysa da etkisi sürüyor. Türk Medeni Kanunu'nun 187. maddesi olan kadının soyadında bu anlayışın bir yansıması olarak görülüyor" dedi.

"MADDE 187 FİİLEN GEÇERSİZ"

Oruç, "TMK madde 187 kadın evlenmekle kocasının soyadını alır, kadının yazılı başvurusu halinde kocasının soyadının önünde kendi soyadını da kullanabilir diyor. Anayasa Mahkemesi bu hükmün anayasayı ihlal ettiğine karar verdi. Yargıtay kararlarının ne yönde şekilleneceği konusunda ise şüphelerimi ifade etmiştim. Şu anda ise hem Yargıtay 2. Hukuk Dairesi hem Yargıtay Hukuk Genel Kurulu artık 187. maddenin fiilen uygulamadan kalktığı yönünde kararlar verdiler" diye konuştu.

"KANUN DEĞİŞİKLİĞİ GEREKLİ"

Anayasa Mahkemesi'nin ihlal kararının öneminden söz eden Oruç, ihlal kararının anlamlı hale gelebilmesi için Yargıtay'ın Türk Medeni Kanunu'nun 187. maddesini Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılmasına Dair Sözleşmesi'ne aykırı olduğu yönündeki görüşü içtihada dökmesiyle mümkün olabileceğini söyledi. Oruç, kanun değişikliğine gidilmesi gerektiğini vurgulayarak, "Bu içtihat hem Yargıtay 2. Hukuk Dairesi hem de Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından benimsenmiş durumda. Bu sürecin sonucunda kanun koyucunun ivedilikle 187. maddeyi değiştirmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.

"RESMİ VE FİİLİ DURUM ÇELİŞİYOR"

Kanun değişikliği gerekliliğini aktaran Murat Oruç, "TMK 187. madde fiili olarak yürürlükten kalktı fakat resmiyette hala duruyor. Bir kadın evlendikten sonra yalnızca kendi soyadını kullanmak istediğinde Aile Mahkemesi'ne başvuru yaparak evlenmekle aldığı soyadının iptalini ve bundaki hukuki yararını ispat ederek dava açacak. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Mahkemesi'nin ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun içtihatları ve Anayasa Mahkemesi'nin 187. madde için verdiği ihlal kararını açılacak bu davada emsal olarak gösterilebilir" dedi.

"SEÇİMİN ARDINDAN DEĞİŞİKLİK MÜMKÜN"

Almanya'daki düzenlemeye değinen Murat Oruç, "Alman Medeni Kanun'unda eşlere aile adı belirleme hakkı tanınmakta, bu aile soyadı eşlerden birinin evlenmeden önceki soyadı olabileceği gibi başka bir soyadı da olabilir. Eşler kendi soyadlarını kullanmaya devam da edebildiği gibi birinin soyadı da kullanabilir" dedi.

Seçim döneminde olunduğunu anımsatan Oruç, " Türkiye'de bu yönde bir düzenleme yapılarak fiiliyatla resmiyet arasındaki farkın giderilmesi sağlanabilir. Bu yönde verilen kanun teklifleri de mevcut. Bu tekliflerin yasalaşması seçim dönemine girildiği için artık mümkün değil fakat seçimin ardından bir kanun değişikliğiyle bu uyumsuzluk giderilebilir" diye konuştu. - İSTANBUL