Kartepe’nin Su Medeniyeti Belgeleniyor

Bu konuda bir belgesel hazırlayan ekip Kartepe'nin su medeniyetini de belgelendirerek Balaban Köyü'nde bulunan Subaşı mevkiindeki yapıları kayıt altına almaya başladı.

Tarihte medeniyetlerin kurulması, gelişmesi ve hatta bazen de yol olmasında suyun önemli rol oynadığı ve medeniyetlerin çoğunlukla su kaynaklarının bulunduğu yerlerde kurulduğu yazılmıştır. Suyun toplumumuzda ve kültürümüzde de çok büyük bir değeri vardır. Atalarımız "Su gibi aziz ol" ifadesiyle bunu anlatmışlardır. Su ile hayat bulan insan suyu kontrol altına almak için çeşitli yapılarla bunu kullanmaya çalışmış ve su kültürü bu şekilde günümüze kadar yaşamıştır. Bizans ve Osmanlı dönemlerinde su medeniyeti ile ilgili yapılardan günümüze saklı kalan kalanlar ise araştırma konusu olmakta.

Bu konuda çalışma yapan ekiplerden biri olan Yoleri Yapım Prodüksiyon firması. Dursun Özden'in yapım ve yönetmenliğinde TRT Belgesel kanalı için 13 bölümlük "Anadolu su medeniyeti" adlı bir belgesel çekimi yapan ekip şu ana kadar 33 ilde çekim yaptı. Ekip Anadolu'da 56 ilde çekimini tamamlaması ardından tarihi su medeniyetlerini gün ışığına çıkarmış olacak. Kartepe Belediyesi'nin desteği ile ilçedeki kültür mirasını da araştıran ekip Balaban Köyü Subaşı mevkiinde 958 metre yükseklikteki su kanalında çekim yaptı. Dursun Özden'e Kocaeli Anıtlar Yüksek Kurulundan sanat tarihçi Onur Kamiloğlu'nun da eşlik ettiği çekimlerde Roma dönemine ait yapı tek tek incelendi. Belgesel ekibi özellikle İzmit'in başkent olduğu dönemlerde Paşa Su Yolu'nun 28 km mesafe ile Keltepe dağı bağlantısını oluşturan ve Bizans veya Osmanlı döneminde tadilat geçirmiş su kanalının Horasan cinsi tuğla ile örüldüğü görüşündeler.

Tipik bir İzmit kerizi (Kar izi denilen ve argo kelime; karşılıksız sunulan şey anlamında kullanıldı) Keltepe'de ki yağmur ve kar sularının geçirgen toprak tabakadan 40 metre uzunluğunda 1 metre 40 cm genişliğinde kubbemsi keriz adı verilen su kanalının sebil veya hayrat olarak yapıldığı düşünülüyor. İzmit'e 25 km mesafedeki dokusunu yitirmeyen Paşa Su Yolu bağlantılı. Belgesel ekibi gittikleri yerlerde Bizans ve Osmanlı dönemlerinde kullanılan su yollarını çekerek su mitoloji ve efsaneleri dramatik canlandırma yolu ile belgelendiriyor. Doğa güzellikleri ile çekim merkezi olan Kartepe kültür mirasları da su yüzüne çıkartılarak farklı turizm alanlarına bir yenisini ekleme imkanı bulacak. Geçmiş tarihin gün ışığına çıkması ile Kartepe'nin değerlerine bir yenisi daha eklenmiş olacak.