Mardin Kalesi Masa Dağı Olmaya Aday

SEMA KAPLAN/ İBRAHİM SİNCAR - Mardin'de, Afrika'daki Masa Dağı gibi turizmin gözde mekanı olmaya aday görülen tarihi kalede, restorasyon ve arkeolojik kazı yapılıyor.

Hamdaniler tarafından 10. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen Artuklu döneminin en büyük medeniyet eserlerinden biri olan, bin 200 metre yükseklikteki kalede Kültür ve Turizm Bakanlığı öncülüğünde Valilik koordinesinde dağcılık eğitimi alan uzmanların güçlendirme çalışmaları sürerken Müze Müdürlüğü'nce de arkeolojik kazı çalışması yürütülüyor.

Hazineye ait olan ancak askeriyeye tahsis edilen alanda bulunan kaledeki çalışmalar tamamlandığında kalenin Kültür ve Turizm Bakanlığı'na tahsisi yapılarak Afrika'nın Cape Town şehrindeki tepe yüzeyi düz bir görünüm sergileyen kentin seyir terası olan Masa Dağı gibi yerli ve yabancı turistlerin gözde mekanı olması bekleniyor.

Kentin seyir terası

Mardin Valisi Mustafa Taşkesen, AA muhabirine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde verdiği talimatla kalenin turizme kazandırılması için restorasyon kapsamında arkeolojik kazı yapıldığını söyledi.

Tarihi derinliklerin gün yüzüne çıkarılmasının amaçlandığı çalışmalar tamamlanmadan kalenin turizme açılmasının doğru olmayacağını vurgulayan Taşkesen, kazı ile yapılar ortaya çıktıkça eş zamanlı olarak kalenin turizme açılmasının da söz konusu olacağını belirtti.

Kalenin kentin seyir terası olacağına işaret eden Taşkesen, şöyle dedi:

"Afrika'nın Cape Town şehrindeki Masa Dağı turizm açısından bölge için son derece önemli. Uzaktan bakıldığında dağ bir masayı andırır. Bu dağın birçok dağın aksine tepe yüzeyi düz bir görünüm sergiler. Mardin Kalesi de şehre hakim düz bir alan. Bu kalenin ikinci bir Masa Dağı olmaması için hiçbir neden yok. İlimizi bu sayede bir milyon turistin ziyaret edeceğini düşünüyoruz. İlimizde sürekli bir gelişim söz konusu. Bu kale de güzellik ve özelliklerimize bir katma değer daha katacak. Sadece seyir terası olarak değil tarihin derinliklerine yolculuk etmek için de tarihi kale önemli bir görev ifa edecek."

Kalenin turizme açılması

Taşkesen, kalenin askeri bölgede bulunduğunu ancak zaman içerisinde turizme açılmasının gerçekleştirileceğine inandığını ifade ederek, "Buranın tarihi önemi gün yüzüne çıktıkça ve güvenlik tedbirleri alındıkça, kalenin bu bölümünün turizme açılması da kaçınılmaz olacak" dedi.

Kalede çeşitli inançların mabetlerine ait izlere rastlamanın söz konusu olabileceğini dile getiren Taşkesen, bunun Mardin'in de yapısına uyduğunu aktardı.

Taşkesen, 2015 yılı sonunda bu proje kapsamında çalışmaların tamamlanacağını ancak projeye ilaveler de yapılabileceğini kaydederek, "Güvenliği, asayişi berkemal kılmalıyız. Sonrasında bu çalışmalar at başı devam edecektir" şeklinde konuştu.

Kültür varlıkları açığa çıkarılıyor

Müze Müdürü Nihat Erdoğan, Mardin'in yaklaşık 2 bin yıllık bir kent kültürü olduğunu, bu kültürün içinde de Mardin Kalesi'nin önemli bir yer tuttuğunu anlattı.

Birinci derece arkeolojik sit alanında olan kaledeki kazı çalışmalarının 20 kişilik bir ekiple titizlikle yapıldığını ifade eden Erdoğan, "Son arkeolojik yöntemler kullanılarak bilimsel kazı belgelemesi ve restorasyon konservasyon çalışmaları eş zamanlı yürütülüyor" dedi.

Erdoğan, Osmanlının son dönemlerinde terk edilen kalenin aşağıya kayması sonucunda buradaki kültür varlıklarının birçoğunun toprak altında kaldığına dikkati çekerek, kentin geçmişine ilişkin bilgi kaynaklarına ulaşabilmek için burada arkeolojik kazı çalışmalarının önemli olduğunu vurguladı.

Osmanlı, Akkoyunlu ve Artuklu tabakalarında kazıların yapıldığını ve çeşitli kültür varlıklarının açığa çıkarıldığını dile getiren Erdoğan, kentin bilinen tarihinin kültür varlıkları ile kültürel değerlerle görünür olması ve kentin kendisini anlatması açısından kaledeki kültür varlıklarının açığa çıkarılmasının önemli olduğunu aktardı.

Kalede cam atölyelerinin varlığı

Kalede askeri yapıların yoğun olduğunu ifade eden Erdoğan, en çok su ihtiyacının karşılandığı sarnıçların tespit edildiği kalede saray mimarisi de beklediklerini vurguladı.

"Çeşitli camiler ayakta. Kale kapısının bulunduğu alan ve buradan daha önce müzeye getirilen kapıdaki Akkoyunlu kitabeleri ve bu mimari örtüştüğünde kale güzel bir turizm alanı olarak değerlendirilecektir" diyen Erdoğan, kazılarda tarihlendirilmeye yönelik çok sayıda sikke, cam ve metal objeler bulduklarını söyledi.

Erdoğan, bulunan cam objelerin tarihte bilinen ancak izleri kaybedilen cam atölyelerinin kalede bulunduğunun da ispatı olduğuna işaret ederek, şunları dile getirdi:

"Buluntular restore edilecek ayağa kaldırılacak. Burada yapılar genellikle iki katlı avlulu mekanlar olduğu için Mardin'in klasik mimarisi ile kale mimarisinin örtüştüğünü görüyoruz. Aşağıda bilinenler burada bulunanlara yol da gösteriyor. Askeri bir mutfak kompleksini erzak dolabı ve lavabosu ile açığa çıkardık. Bir bölümün Artuklu'dan Osmanlıya kadar sürekli mutfak olarak kullanıldığını tespit ettik."

"Elmanın diğer yarısı tamamlanacak"

Erdoğan, kale kazısının uzun soluklu olduğunu ifade ederek, 2 ayda tüm çalışmanın belki de binde birinin gerçekleştirildiğini dile getirdi.

Kale için yaklaşık 10 yıla yakın bir planlama yapılması gerektiğini ifade eden Erdoğan, bir yandan kale ile ilgili açığa çıkarılan eserlerin korunarak sergileneceğini diğer yandan kazıların devam edeceğini belirtti.

"Bugüne kadar Mardin'de elmanın yarısını gösteriyorduk. Kalenin turizme kazandırılması ile elmanın diğer yarısı tamamlanacak" diyen Erdoğan, kaleden Mezopotamya ovasının seyredilmesinin cazip olacağını vurguladı.

Erdoğan, şöyle konuştu:

"Burada bir arkeopark alanı olarak her dönemi bir arada görebilmek mümkün. UNESCO yolunda Mardin'in elindeki ürünler önemli. Kale de bu anlamda çok önemli. Kazı devam ettikçe Neolitik dönemde ovada başlayan yerleşimin Mardin Kalesi'nde de devam ettiğini görebiliriz. Bu da insanlığın bölgede varolduğundan beri Mardin'in de varolduğunu gösterecektir." - Mardin