Medyada ve Dijital Çağda Özdenetim"İn Önemi

BASIN Konseyi, UNESCO ve Avrupa Birliği işbirliğiyle düzenlenen toplantıda, "Medyada Özdenetimin Önemi" ve "Dijital Çağda Özdenetim" konuları masaya yatırıldı.

Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç,  7 Mart 1990'da uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybeden Hürriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Çetin Emeç'i anarak konuşmasına başladı. Türenç, "Bindiği aracının içinde acımasız kurşunların katlettiği Çetin Emeç'i ve şoförü Sinan Ercan'ı saygı ve özlemle anıyoruz, rahmet diliyoruz. Çetin Emeç, ışıklar içinde uyusun, onu özlüyoruz" dedi.

Pınar Türenç, "Bugün Basın Konseyi'nin UNESCO ortaklığında hazırladığımız toplantıda, medyadaki özdenetimin önemini konuşacağız. Bu çapta ve bu kadar geniş katılımlı bir toplantının sizler özel konuklarısınız. Zannediyorum ki Türkiye çapında ilk kez bu konu geniş çapta ele alınıyor, besleneceğimize inanıyorum" dedi.

ETİK KURALLARA UYULMALI

Basın Konseyi'nin UNESCO işbirliği ile gerçekleştirdiği "Medyada Özdenetimin Önemi" ve "Dijital Çağda Özdenetim" başlıklı konferansa yurt içi ve yurt dışından çok sayıda gazeteci ve akademisyen katıldı. Etik gazeteciliğin ve özdenetimin gerçekleşmesi noktasında karşılaşılan sorunların masaya yatırıldığı toplantıda sunum yapan medya mensupları, Basın Konseylerinin önemini vurgulandı. Medya mensupları ve akademisyenler, medyanın inandırıcılığının artması ve gerçekten dördüncü kuvvet olması için etik kurallara uyulmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi.

"Medyada özdenetimİn önemi" nin konuşulduğu toplantının ilk oturumunda, UNESCO temsilcisi Adeline Hulin, Avrupa'daki Basın Konseylerinin işlevleri ve İşleyişi Üzerine Karşılaştırmalı Araştırma",  Basın Konseyi 2. Başkanı ve Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Murat Önok, "Türkiye'de Basın Konseyi'nin Tarihçesi, İşleyişi ve Karşılaşılan Güncel Zorluklar", FoxTv Haber Genel Yayın Yönetmeni Doğan Şentürk, "Televizyonda Haber Yapmak ve Karşılaşılan Etik Sorunlar" konusunda görüşlerini açıkladı.

Oturumun öğleden sonraki ikinci oturumunda ise, MEF Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Güçlü Akyürek,  "Dijital Çağda Bilgi Edinme Hakkı", Etik Gazetecilik Ağı Müdürü Aiden White "Türkiye'de Etik Gazetecilik Ağı ve Özdenetimin Gerçekleşmesi İçin Dayanışmanın Önemi", Finlandiya Basın Konseyi Başkanı Elina Grundström "Medyada Algoritma Kullanımı ve Bununla Bağlantılı Etik Meseleler", Oda TV Editörü Barış Pehlivan da "Türkiye'de İnternet Ortamında Haber Yapımı" konuları üzerine konuşma yaptı.

BASIN KONSEYLERİNİN ÖNEMİ

İlk oturumun konuşmacılarından olan UNESCO Temsilcisi Adeline Hulin, "Avrupa'daki Basın Konseylerinin İşlevleri ve İşleyişi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma" başlıklı sunum yaptı. Türk Basın Konseyi ile ortaklaşa yapılan bu toplantının 'Güneydoğu Avrupa ve Türkiye'de Medyada Güven Oluşumu' konulu UNESCO-AB projesi kapsamında gerçekleştirildiğini belirten Hulin, medyada etik kuralların yerleşmesinde Basın Konseylerinin önemini anlattı, çeşitli ülkelerdeki Basın Konseylerinden örnekler verdi. Adeline Hulin, Türkiye'de de Basın Konseyi'nin başarılı çalışmalarıyla dikkat çektiğini ve bölgedeki öneminin büyüdüğünü kaydetti.

SADECE CEZA VEREN BİR KURULUŞ BASININ SEVGİSİNİ KAZANAMAZ

Basın Konseyi İkinci Başkanı ve Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. R. Murat Önok da , "Türkiye'de Basın Konseyi'nin Tarihçesi, İşleyişi ve Karşılaşılan Güncel Zorluklar"  başlıklı sunum yaptı. Önok, "Bu konferansı Basın Konseyi, UNESCO, Avrupa Birliği işbirliği çerçevesinde düzenlenmiş bulunmaktayız. Dolayısıyla UNESCO ve Avrupa Birliği'nin finansal katkısı ile başka faaliyetlerimiz de oldu. Bunlardan biri de basın meslek ilkelerimizi, çalışma kurallarımızı ve başvuru yöntemlerini tanıtan bu broşürün Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanması oldu. Ayrıca, biz yine bu proje kapsamında bir tanıtım videosu da hazırladık" dedi. Daha sonra video izlendi.

BASIN KONSEYİNİN TARİHÇESİ ANLATILDI

Önok, "Türkiye'deki ilk özdenetim teşebbüsü, 1960 yılında kurulan 'Basın Şeref Divanı'dır. O tarihte, basının çeşitli paydaşları, bu divanın kararlarına uymayı taahhüt etmişlerdir. Aynı zamanda 'Basın Ahlak Yasası' adlı mesleki ilkeler rehberi hazırlanmıştır. Şeref Divanı 1967 yılında fiilen dağılmıştır ve toplamda sadece 148 vaka inceleyebilmiştir. Oysa daha 60'lı yıllarda, sadece ceza veren bir kuruluşun basının sevgisini kazanamayacağı, özdenetim organının çeşitli yönlerden basına hizmet eden bir yönünün olması gerektiği belirtilmişti. Fakat kuruluş çalışmaları esnasında belki de en etkin rolü alan kişi olan, Hürriyet Gazetesi'nin  o dönemdeki  başyazarı Oktay Ekşi'yi bu noktada anmak isterim. Toplam üç taslak hazırlayan Oktay Ekşi, 1986 Mayıs'ında bir toplantıda taslağı tartışmaya açmıştır. Yine 1986'da oluşturulan bir çalışma grubu, eleştiri ve önerileri dikkate alan nihai bir taslağı 294 basın mensubunun dikkatine sunarak Basın Meslek İlkeleri'ni ve Basın Konseyi Sözleşmesi'ni meydana getirdi. Netice olarak, Çalışma grubunun bir buçuk yıl devam eden çabaları sonucunda, Basın Konseyi 6 Şubat 1988 tarihinde fiilen kurulmuştur." - İstanbul