Mülkiyeti Kamuya Ait Taşınmazlar Üzerindeki Cami, Mescit ve Kur'an Kursları, Komisyon Kararı ile...

Mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazların üzerinde bulunan cami ve mescitler ile Kur'an kurslarının bir kısmında, eklentisinde ya da bütünleyici parçasında bulunan kısımların ticari veya dini faaliyetlerde kullanılmasını belirleme ve bu kısımları zorunlu hallerde Başkanlık hizmetlerine tahsis etme yetkisi müftülüklerde kurulacak beş kişilik komisyonlara ait olacak.

Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı'nın 633 Sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş Ve Görevleri Hakkında Kanunun Ek 4. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.

Yönetmelik, mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazların üzerinde dernek veya vakıflarca kendi kaynaklarından veya toplanan bağış ve yardımlarla yaptırılan cami ve mescitler ile Kur'an kurslarının bir kısmında veya eklentisi ya da bütünleyici parçasında bulunan ve ticari faaliyetlerde kullandırılması öngörülen ve ilgili dernek veya vakfın tasarrufuna bırakılan kısımlarının ilgili dernek veya vakıflar ile mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazların üzerinde dernek veya vakıflarca kendi kaynaklarıyla veya toplanan bağış ve yardımlarla yaptırılanların dışında kalan cami ve mescitler ile Kur'an kurslarının bir kısmında veya eklentisi ya da bütünleyici parçasında bulunan ve ticari faaliyetlerde kullandırılması öngörülen kısımların Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından işletilmesine, işlettirilmesine, kiralanmasına, elde edilen gelirlerin dağıtılmasına, harcanmasına ve denetimine ilişkin usul ve esasları düzenliyor.

-TAŞINMAZLARLA İLGİLİ GENEL ESASLAR-

Bu Yönetmelik kapsamında kalan ve mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazların üzerinde bulunan cami ve mescitler ile Kur'an kurslarının bir kısmında, eklentisinde ya da bütünleyici parçasında bulunan kısımların ticari veya dini faaliyetlerde kullanılmasını belirleme ve bu kısımları zorunlu hallerde Başkanlık hizmetlerine tahsis etme yetkisi müftülüklerde kurulacak komisyonlara ait olacak.

Bu kapsamdaki taşınmazların ticari faaliyetlerde kullandırılması öngörülen kısımlarının işlettirilmesi ve kiralanması ile ilgili yapılacak sözleşmelere bu Yönetmeliğe aykırı hükümler konulamayacak. Yapılan denetimler sonucunda taşınmazların ticari faaliyetlerde kullanılan kısımlarının cemaati rahatsız edici, ibadetin huzur ve huşuunu bozucu, ibadethanenin ruhuna aykırı olarak kullanımının tespiti halinde sözleşme feshedilecek.

-TAŞINMAZ TİPLERİ-

Yönetmelik ile taşınmaz tipleri birinci ve ikinci grup taşınmazlar olarak tasnif edildi. Buna göre birinci grup taşınmazlar şöyle belirlendi:

"Mülkiyeti mazbut ve mülhak vakıflar ile Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ve gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait olanlar hariç olmak üzere, mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazlar üzerinde dernek veya vakıflarca kendi kaynaklarından veya toplanan bağış ve yardımlarla yaptırılan cami ve mescitler ile Kur'an kurslarının bir kısmında veya eklentisi ya da bütünleyici parçasında bulunan ve ticari faaliyetlerde kullandırılması öngörülen ve ilgili dernek veya vakfın tasarrufuna bırakılan kısımlar."

Bu taşınmazlar, irtifak hakkı tesisine konu edilmemek şartıyla, komisyon kararı doğrultusunda yetkili dernek veya vakıflarca işletilebilecek veya yazılı sözleşme yapılarak işlettirilebilir ya da kiraya verilebilecek. Bu taşınmazların işletilmesinden, işlettirilmesinden veya kiraya verilmesinden elde edilen gelirlerin yüzde onu Başkanlık payı olarak Başkanlığa aktarılacak. Kalan kısmın en az üçte ikisi öncelikle gelirlerin elde edildiği cami, mescit ve Kur'an kurslarının münhasıran yapımı, bakımı, onarımı ve işletilmesine (ısınma ve aydınlatma gibi) ilişkin giderlerde, kalanı ise tüzüklerinde veya vakfiye ya da vakıf senedinde belirtilen amaçlarda kullanılmak şartıyla ilgili dernek veya vakfa bırakılır. İlgili dernek veya vakfa bırakılacak pay, dernek veya vakıf tarafından açılarak müftülüğe bildirilecek ayrı bir banka hesabında toplanacak.

Başkanlığa aktarılacak payın hesabında; taşınmazların üçüncü kişilere işlettirilmesi veya kiralanması suretiyle elde edilen brüt hasılat tutarının, ilgili dernek veya vakıf tarafından iktisadi işletme oluşturulmak suretiyle işletilmesi halinde ise elde edilen kurum kazancının yüzde onu esas alınacak. Başkanlığa aktarılacak olan pay, ilgili dernek veya vakıf tarafından; taşınmazların üçüncü kişilere işlettirilmesi veya kiraya verilmesi hâlinde payın hesaplanmasına esas gelirin tahsilini takip eden ayın sonuna kadar, taşınmazın ilgili dernek veya vakıf tarafından iktisadi işletme oluşturmak suretiyle işletilmesi hâlinde ise geçici vergi beyannamesinin verildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar ilgili müftülüklere bildirilir ve müftülüklerce yapılan tahakkuk üzerine aynı süre içinde özel gelir kaydedilmek üzere genel bütçe muhasebe birimlerine ödenerek Başkanlığın bağlı bulunduğu Merkez Saymanlık Müdürlüğüne mal edilecek.

-İKİNCİ GRUP TAŞINMAZLAR-

İkinci grup taşınmazlar; mülkiyeti mazbut ve mülhak vakıflar ile Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ve gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait olanlar dışında kalanlar ile mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazlar üzerinde dernek veya vakıflarca kendi kaynaklarından veya toplanan bağış ve yardımlarla yaptırılanların dışında kalan cami ve mescitler ile Kur'an kurslarının bir kısmında veya eklentisi ya da bütünleyici parçasında bulunan ve ticari faaliyetlerde kullandırılması öngörülen kısımlar olarak nitelendirildi.

İkinci grup taşınmazlar hakkında şu hükümler uygulanacak:

"İkinci grup taşınmazlar, irtifak hakkı tesisine konu edilmemek şartıyla, Başkanlık tarafından işletilebilecek veya 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 51. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca pazarlık usulüyle yapılacak ihaleyle ve yazılı sözleşme yapılarak işlettirilebilecek ya da kiraya verilebilecek. Bu taşınmazların işletilmesinden, işlettirilmesinden veya kiraya verilmesinden elde edilen gelirler, özel gelir kaydedilmek üzere Başkanlığın bağlı bulunduğu Merkez Saymanlık Müdürlüğüne yatırılacak.

-KOMİSYONUN KURULMASI VE GÖREVLERİ-

Yönetmelikte belirtilen görevleri yapmak üzere; Başkanlık taşra teşkilatındaki il ve ilçelerde mülki amirin onayı ile; müftünün başkanlığında, bir vaiz, bir murakıp, bir imam-hatip ve bir dernek başkanı veya vakıf temsilcisinden oluşan beş kişilik bir komisyon kurulacak. Komisyonda görev alacak vaiz veya murakıp olmaması halinde, bunların yerine geçecek üye din görevlileri arasından belirlenecek."

Komisyon, şu görevleri yapacak:

"Yönetmelik kapsamında kalan ve mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazların üzerinde bulunan cami ve mescitler ile Kur'an kurslarının bir kısmının, eklentisinin ya da bütünleyici parçasının ticari faaliyetlerde veya dini faaliyetlerde kullanılmasını belirleyecek.

Bu kısımları zorunlu hallerde Başkanlık hizmetlerine tahsis etmek, bu kısımların hangi amaçlarla ve hangi usul ve esaslara göre işletileceğine, işlettirileceğine ya da kiraya verileceğine karar verecek."

Komisyon, salt çoğunlukla toplanacak ve kararlarını üye sayının oy çokluğu ile alacak. Komisyonun sekretarya hizmetleri müftülükçe yürütülecek.

-PAY VE GELİRLERİN TAHSİLİ-

Birinci grup taşınmazların ilgili dernek veya vakıf tarafından işletilmesinden, işlettirilmesinden veya kiraya verilmesinden elde edilen gelirlerden süresi içinde bildirildiği halde ödenmeyen veya eksik ödenen Başkanlık payı müftülüklerce, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı ile birlikte takip ve tahsil edilmek üzere ilgili vergi dairelerine bildirilecek.

Süresi içinde bildirilmediği veya eksik bildirildiği tespit edilen paylara, bildirimin yapılması gereken son günden tahakkuk ettirildiği güne kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 51. maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında zam uygulanacak ve bir ay içinde ödenmesi için ilgili müftülükçe bir yazı tebliğ edilecek. Bu süre içinde de ödenmeyen paylar müftülüğün bildirimi üzerine ilgili vergi dairesi tarafından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecek.

-GELİRLERİN KAYDI VE KULLANILMASI-

Diyanet İşleri Başkanlığı'na aktarılacak olan paylar ile Başkanlık tarafından işletilen, işlettirilen veya kiraya verilen yerlerden elde edilen gelirleri; bir yandan genel bütçenin "B" işaretli cetveline özel gelir, diğer yandan Başkanlık bütçesinin mevcut veya yeni açılacak tertiplerine özel ödenek kaydetmeye ve bu suretle ödenek kaydedilen tutarlardan yılı içinde harcanmayan kısımları ertesi yıl bütçesine devren özel gelir ve özel ödenek kaydetmeye, Başkanlığın bağlı bulunduğu Bakan yetkili olacak. Bu şekilde kaydedilen ödenekler; cami, mescit ve Kur'an kursları ile bunların eklentisi ve bütünleyici parçalarının yapımı, bakımı, onarımı ve işletilmesine ilişkin giderler ile 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29. maddesi çerçevesinde aynı amaçlarla kullanılmak üzere dernek ve vakıflara yardım yapılmasına ilişkin giderlerin karşılanmasında kullanılacak.

-DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI DENETLEYECEK-

Birinci grup taşınmazların ilgili dernek veya vakıf tarafından işletilmesine, işlettirilmesine veya kiraya verilmesine ilişkin iş ve işlemler, bu yerlerden elde edilen gelirler ve yapılan harcamalar ile müftülüklere yapılan bildirimlerin ve tahakkuk ettirilen paylara ilişkin ödemelerin zamanında yapılıp yapılmadığı, elde edilen gelirlerin amacına uygun olarak harcanıp harcanmadığı Başkanlıkça denetlenecek ve takip edilecek.

-GEÇİŞ HÜKÜMLERİ-

2 Ağustos 2013 tarihinden önce yönetmelik kapsamındaki taşınmazlardan Diyanet İşleri Başkanlığı'nca elde edilen ve banka hesaplarında tutulan gelirler, Başkanlığın bütçesi ile ilişkilendirilerek kullanılacak. 2 Ağustos 2013 öncesinde mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile hazineye ait taşınmazların üzerinde yer alan cami, mescit ve Kur'an kurslarını kendi kaynaklarından veya toplanan bağış ve yardımlarla yaptıran dernek veya vakıflar komisyonca belirlenecek.