TCMB Başkanı Murat Uysal soruları yanıtladı: (3)

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Uysal, "Reel sektör son bir yıllık dönemde 33 milyar dolarlık borç azaltımına gitti. Reel sektör firmaları kısa vadede açık pozisyon riski taşımıyor." dedi.

Uysal, TCMB İstanbul Şubesi'nde "Enflasyon Raporu 2019-IV Bilgilendirme Toplantısı"nda ekonomistlerin ve gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Reel sektörün borçluluğuna ilişkin soru üzerine, Uysal, "Son dönemde reel sektörün bir miktar döviz borçluluğunu azalttığını görüyoruz. Reel sektör son bir yıllık dönemde 33 milyar dolarlık borç azaltımına gitti. Reel sektör firmaları kısa vadede açık pozisyon riski taşımıyor. Bu firmaların 1 yıl içinde ödemesi gereken borç tutarı da yaklaşık 18 milyar dolar seviyesinde." ifadelerini kullandı.

Uysal, firmaların son dönemde yabancı para kredi kullanma yerine TL kredi kullanma tercihlerini öne çıkardıklarını söyledi.

Merkez Bankasının İstanbul'a taşınması

Merkez Bankası'nın İstanbul'a taşınmasıyla ilgili soruyu cevaplayan Uysal, " İstanbul Finans Merkezi'nde bizim bir yerimiz var ve orada binamız yapılacak. Bununla ilgili çalışmalar devam ediyor. Dolayısıyla burası tamamlanması halinde taşınma süreçleri de o çerçevede gerçekleşebilir." ifadelerini kullandı.

Uysal, özel sektörün borçlarıyla ilgili yapılan çalışmalara da değindi.

Bankanın özel sektörün borçlarıyla ilgili çalışmaları bulunduğunu aktaran Uysal, "Bu kapsamında firmaların döviz borç, varlık ve yükümlülüklerini etkileyen tüm verilerini topluyoruz. ve senede 4 kere ve ayrıca yine denetimden geçmiş şekilde toplanıyor bu veriler. Bunlarla ilgili şu ana kadar kamuoyuna bir açıklama yapılmadı ama kabaca şunu söyleyebilirim. Biliyorsunuz zaten 15 milyon doların altıyla ilgili bir düzenleme yapılmıştı orada döviz gelirleriyle döviz borçları arasında bir ilişki kurulmuştu. Şimdi buradaki veri toplama süreci de aslında 15 milyon doların üzerinde borcu olan firmalarla ilgili daha çok. Buradaki rakam da yaklaşık 230 milyar dolarlık bir döviz kredisine tekabül ediyor." dedi.

Bunun da toplam yabancı para kredilerinin yüzde 83'üne denk geldiğini belirten Uysal, "Baktığımız zaman bizim buradaki ilk tespitlerimiz aslında bu firmaların kısa vadede yabancı para cinsinden likit varlıklarının ve yükümlülüklerinin dengeli olduğunu hatta varlıklarının bir miktar yükümlüklerinin üzerinde seyrettiğini söyleyebiliriz. Daha çok bu kredilerin uzun vadeli krediler olduğunu söyleyebiliriz. Bunula birlikte yine türev araçlara ilişkin de detay veriler toplanıyor ancak bunlarla ilgili de henüz kamuoyuna bir açıklama yapmadık. Bunlarla ilgili veri ve analiz toplama çalışmalarımız devam ediyor." şekinde konuştu.

Faiz kararına piyasaların tepkisi

Bankanın faiz kararına rağmen döviz piyasalarının tepki vermemesine ilişkin soruyu da yanıtlayan Uysal, şunları kaydetti:

"Burada bir çok faktör etkili. Bir kere yerleşiklerin büyük zaten ölçüde dolarize olmuş olmasının bir etkisi var. Bununla birlikte cari dengenin üzerinden gelen kur baskısı azalmış vaziyette hatta pozitife dönmüş vaziyette. Diğer taraftan baktığımızda, hem gelişmekte olan ülkelerde hem de gelişmiş ülkelerdeki faiz indirimini etkisiyle birlikte ve real faizlerin aşağıya gelmesiyle hala Türk lirasının mevcut seviyede dahi portföy yatırımcıları açısından, burada tabii sadece hissede senedi değil aynı zamanda swap piyasasında pozisyon alan yatırımcılar açısından da cazibesini koruduğunu belirtmek isterim. Bu noktada da zaman zaman yabancıların elindeki Türk lirasının bollaşması, swap piyasasındaki faiz oranlarının bir miktar bizim yurt içi faizlerinin de aşağısına gelmesine rağmen pozisyonlarını koruduğunu görüyoruz şu an için. Bütün bu faktörler TL'deki istikrarlı seyrin devamını sağlıyor ama tabii burada en önemlisi enflasyon beklentilerindeki iyileşme. Bir miktar jeopolitik risklerin pozitife dönmesi de TL'yi destekleyici unsurlar."

"Çok yüksek cari açık vermeden dengeli, istikrarlı büyüme imkanına doğru ilerleyeceğiz"

TCMB Başkanı Murat Uysal, yeni dönemde verimlilik artışına dayalı bir büyüme modelinin öne çıktığını belirtti.

YEP'te hedefleri çerçevesinde yüzde 5'e yakın bir büyüme gerçekleşse bile cari denge tarafında belirgin bir bozulmaya neden olmayacak bir büyüme yapısının öngörülüğünü ifade eden Uysal, "Cari dengedeki iyileşmenin sadece döngüsel faktörlerden kaynaklanmıyor. Bunun bir miktar daha kalıcı etkisi olacak. Her ne kadar eksiye dönse bile bu bizi doğrudan yatırımlarla finanse edilebilecek bir cari açık noktasına götürebilir. İhracatçılarımızın pazar ve ürün çeşitlendirme esnekliğini kazanmasını reel kurdaki ayarlamanın pozitif etkisi olarak görüyoruz. Dolayısıyla çok yüksek cari açık vermeden dengeli, istikrarlı büyüme imkanına doğru ilerleyeceğiz." diye konuştu.

Uysal, burada bazı yapısal faktörlerin de etkisinin olacağına dikkati çekerek, kredilerin ve teşviklerin daha verimli alanlara yönlendirilmesinin yapısal olarak cari açık vermeden büyüyebilmeye imkan verecek faktörler olduğunu ifade etti.

Swap üzerindeki sınırlamalara ilişkin soru üzerine, Uysal, "Swap üzerinde sınırlama çeşitli merkez bankaları tarafından kullanılıyor. Çünkü bu bir nevi sermaye hareketlerinin yönetilmesi anlamında uygulama örneklerinden bir tanesi. Spekülatif hareketleri bir miktar sınırlayıcı etkisi olduğunu gözlemledik. Mevcut koşullarda ek bir önleme ihtiyaç yok gibi gözüküyor ama her zaman ihtiyaç olması durumunda bu gibi önlemler değerlendirmeye alınabilir." değerlendirmesinde bulundu.

(Sürecek)