Üç Ebeveynli Bebekler Mi Geliyor?

Tıp tarihinde bir ilk olan uygulamanın Türkiye'deki gerçekleşme olasılığını değerlendiren Bahçeci Sağlık Grubu Bilimsel Direktörü Dr. Necati Fındıklı,"Uygulama hepimizde heyecan yaratmış olsa da henüz Dünya'da rutin tedavilerde uygulanabilmesi söz konusu değil, çünkü bu teknik ile elde edilen embriyolarda bilmediğimiz ve ileride ciddi sağlık problemlerine yok açabilecek değişikliklerin olup olmadığı halen araştırma aşamasında. Ayrıca yöntem güncel tüp bebek uygulamalarından farklı olduğu için, bilimsel yetkinliğinin gösterilmesi sonrasında bile pek çok ülkede rutin uygulamaya geçebilmesi için yasal zeminin de kökten değişmesi gerekecek." dedi.

Sağlıklı bir bebek sahibi olmak için yıllardır uğraşan ABD'li aile, John Zhang ve ekibi sayesinde çocuk sahibi olurken tıp tarihinde bir ilke imza atılmış oldu. Ailenin bebeği annedeki sağlık sorunları nedeniyle üç kişinin DNA'sı bir araya getirilerek dünyaya geldi. Operasyonda annenin yumurta hücrelerinin sağlıklı çekirdekleri alınıp, uygun donörlerden alınan çekirdeği çıkarılmış yumurta hücrelerine yerleştirildi ve bu yumurta hücreleri de babanın spermleri ile döllendirildi.
Dr. Necati Fındıklı, akademik ortamda nükleus transferi olarak adlandırılan bu yöntemin, aslında uzun süredir bilimsel arenada tartışıldığını, İngiltere'de son 2 yıldır üreme tıbbı camiasının ve kamuoyunun gündeminde olduğunu, referandum yapılarak destek alınması sonrası araştırma lisansı verilmiş kliniklerde bu yöntemle elde edilen embriyoların halen işlem güvenliği ve sağlığı açısından test edildiğini belirtti ve "Dr.Zhang ile ekibinin işlem için Meksika'yı tercih etmesinin altında yatan en önemli neden, gelişmiş ülkelerde bu tekniğin yasal olarak denenebilme şansının olmayışı. Bununla birlikte işlemin Meksika'da yapılmış olması etik olmayan bir şekilde yapıldığı anlamına da gelmemeli, Dünya ile birlikte hepimiz önümüzdeki günlerde bebeğin sağlığını ve bu alandaki yeni sonuçları yakından takip ediyor olacağız" diye ekledi.

"İLK AŞAMADA, NADİR GÖRÜLEN BAZI GENETİK HASTALIK TAŞIYICISI ANNE ADAYLARI İÇİN OLDUKÇA ÖNEMLİ BİR TEDAVİ SEÇENEĞİ OLACAK"

Dr. Fındıklı; "Bu yöntemden ilk aşamada fayda görmesi beklenen ilk grup mitokondriyal genetik hastalık taşıyıcısı anne adayları olacak. Bununla birlikte mitokondri sağlığının özellikle yumurta kalitesini ve sonrasında elde edilen embriyoların gebelik oluşturma şansını da ciddi anlamda olumsuz etkilediğini biliyoruz. Yumurtalarının kalitesiz oluşu nedeniyle defalara başarısızlık yaşayan, düşünce olarak donasyon tedavilerine sıcak bakmayan ya da bu tedavilerin yasak olduğu ülkelerde yaşayan çiftler için önemli bir seçenek olacak" diyerek tekniğin tedavi açısından gelecekteki önemini de vurguladı.

"YÖNTEMİN DÜNYA GENELİNDE UYGULANABİLİRLİĞİNDE MEVCUT YASAL ZEMİN DE CİDDİ BİR ENGEL"

Şu anda beş aylık olan bebeğin dokuz aylık normal bir hamilelik sürecinin ardından dünyaya geldiği belirtildi. Buna benzer örneklerin ve bu tekniğin şu anda dünya genelinde pek çok ülkede rutin uygulamalarda kullanılması mümkün değil diyen Dr. Necati Fındıklı; "bunun en temel nedenleri yöntemin ne kadar güvenli olduğunun bilinmemesinin yanında uygun yasal bir düzenlemenin de olmayışıdır. Ülkemizin mevcut üreme sağlığı hizmet altyapısı teçhizat ve uygulayıcıların teknik yeterliliği bakımından bu tekniğin rutin tedavi olarak hayata geçirilmesi için son derece yeterli olmasına rağmen, yasal zemin bu yönden izin alınabilecek nitelikte değil. Uygulama için özellikle başka bir vericiden alınacak yumurta hücrelerinin kullanımı gerekli olduğundan, adı geçen hastalık taşıyıcısı anne adaylarında veya yumurtalarının kalite düşüklüğü nedeni ile tüp bebek başarısızlığı yaşayan çiftlerde Türkiye içerisinde benzer bir tedavi görme şansları konusunda tünelin ucundaki ışık oldukça uzakta"dedi.

Dr. Necati Fındıklı, "tekniğin ülkemizde mevcut hukuki zemine bağlı olarak uygulanmasındaki zorlukların altını çizerken, tekniğin yakın gelecekte başarılı bulunması durumunda donasyon tedavilerinin rutin olarak sunulabildiği ülkelerde de mitokondriyal hastalık veya yetmezlik gibi nedenlerle donasyon tedavisi adayı olan fakat kendi genetik özelliklerini taşıyan çocuk sahibi olmak isteyen aileler için önemli bir tedavi seçeneği olacağını" sözlerine ekledi.