Vatan Toprağının "Çocuk Kahramanları" Bu Karelerde

Şenay Ünal - Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı

(ATAM), arşivlerde yer alan, aralarında daha önce pek bilinmeyen karelerin de bulunduğu Kurtuluş Savaşı'na ait fotoğrafları, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı nedeniyle AA ile paylaştı.

Özel tekniklerle korunan ve gelecek nesillere aktarılmaya çalışılan fotoğraflarda adı, yaşı bilinmeyen kınalı kuzu Mehmetler, Hasanlar da var, küçücük yaşta "çocuk olmadan" anne olan Ayşeler, Fatmalar da...

Arşivden çıkan fotoğraf kareleri, Türk milletinin vatan savunması verdiği dönemlerde erkek ve kadınlar kadar çocukların da çok önemli görevler üstlendiğini gözler önüne seriyor.

-İlle de vatan ille de vatan-

Çanakkale ve İstiklal Savaşı'na katılan çok sayıda çocuk, hem cephede hem cephe gerisinde gösterdikleri fedakarlıklarla kahramanlık örneği sergileyerek tarihteki yerini aldı.

Okulların kimi mezun veremedi çünkü 15-16 yaşındaki "genç nefesler", Kurtuluş Savaşı'nın en çetin çatışmalarının yaşandığı günlerde şehit oldu ve gittikleri harp meydanından bir daha dönemedi.

Babaları, ağabeyleri, amcaları, dayıları cephede, ülkelerini düşman askerlerinin ayakları altında çiğnenmekten kurtarmaya çalışırken, evde bıraktıkları evlatlarının da cephe gerisinde milli bir sorumluluk şuuru içinde hareket ettiği fotoğraflarda görülüyor.

Müdafaanın en masum haliyle yüzleşerek büyüyen çocuklar, küçük yaşlarına, yokluğa, yoksulluğa rağmen "ille de vatan ille de vatan" diyor.

Ateş altındaki çocuk yaştaki askerlerin gözlerini namludan biran bile ayırmadan tereddüte mahal vermeyen bir bağlılık ve samimiyetle ateşin içine atılmaları, kendilerinden sonraki nesiller için üstlendikleri fedakarlıkları da ortaya seriyor.

-Yüzlerde, savaşın neden olduğu yoksulluk-

Anadolu'nun hemen her köşesinde, özellikle işgal gören yörelerde, çocukların da bir destan niteliğinde kahramanlık örnekleri sergiledikleri anlaşılıyor.

Cephe gerisinde kalan çocukların yüzlerinde ise savaşın neden olduğu yoksulluğun ve çaresizliğin derin izleri okunabiliyor.

Aralarında nerede, ne zaman çekildikleri bilinmeyen karelerin de bulunduğu Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı (ATAM) arşiv fotoğraflarından bazılarında yalın ayaklı çocuklar, yaşından beklenmeyecek cesarette ve ağırbaşlılıkta her şeye rağmen umut dolu gözlerle etrafa bakıyor.

AA ile paylaşılan karelerin arasında savaş döneminde çekilen fotoğrafların yanı sıra zaferden kısa bir süre sonra çekilenlerde var.

Bu karelerden birinde, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk ve eşi Latife Hanım, Kazım Karabekir Paşa, İsmet İnönü ve milli mücadelenin kahramanları diğer komutanlar ile 1923 yılında Edremit Yolu üzerinde kahve molası veriyor. Burada halkın ve özellikle çocukların Ulu Önder ve eşi Latife Hanıma yakın ilgisi görülüyor.

- Zübeyde Hanım'ın mezarına ziyaret-

Başka bir karede savaşta olduğu gibi zafer sonrası da Atatürk'ü coşkuyla karşılamaya gelen Uşaklı çocuklar yer alıyor.

Diğer fotoğrafta ise Büyük Önder Atatürk 1923'te, annesi Zübeyde Hanım'ın mezarını ziyaret ettikten sonra geleceği emanet ettiği çocuklarla istasyona ilerliyor.

Zamana tanıklık eden fotoğraflarda yer alan olaylar, görenleri hem duygulandırıyor hem de bugünkü nesillerin, dünün çocuklarına, gençlerine borçlu oldukları "vefayı" hatırlatıyor.

Yayıncı: Ertuğrul Cingil - ANKARA