Velilere "okul korkusu" uyarısı

Uzmanlar çocuklar için büyük önem taşıyan okulun ilk günleri konusunda velileri uyarıyor: Çocuğunuzu iyi izleyin…

Okula yeni bas¸layan çocukların uyum süreci; ailelerin ve egˆitimcilerin büyük sorunu olabiliyor. "Okul korkusu" ve "ayrılık kaygısı" olarak adlandırılan bu durumla ilgili ailelerin yapması ve yapmaması gerekenler var. Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Anabilim Dalı Bas¸kanı Doç. Dr. Sebla Gökçe, okul korkusunun nedenlerini ve nasıl baş edileceğini anlattı.

Okul korkusunun daha çok ayrılık kaygısı yas¸ayan çocuklarda görüldügˆünü vurgulayan Doç. Dr. Gökçe, bu çocukların okula bas¸ladıklarında, ebeveynleri olmadan yogˆun sosyal ortamın içinde kaldıklarında yogˆun bir korku, ebeveynden ayrılmama istegˆi, agˆlama, öfke, içe kapanma, anne ve babaya yapıs¸ma, karın agˆrısı, bas¸ agˆrısı hatta bayılma gibi bedensel sorunların da görülebildigˆini söyledi. Okul korkusunun ilerleyen günlerde de ortaya çıkabildigˆini belirten Gökçe, bu durumun çocukların okul ortamında arkadas¸ ilis¸kilerinde sorunlar, akademik zorluk, ögˆrenme güçlügˆü gibi problemler sebebi ile ortaya çıkabilecegˆine dikkat çekti. Ergenlik döneminde okul korkusu, okul reddi gözlemlenebildigˆine dikkat çeken Gökçe, bu durumun ergenlerde sosyal kaygı, arkadas¸ gruplarına girememe, sosyal kabul hissedememe, otorite ile sorun yas¸ama gibi sosyal ortam ile ilgili sorunlar veya akademik bas¸arısızlık, performans kaygısı gibi sebeplerle ortaya çıkabilecegˆini anlattı.

Okul korkusu kreşte başlayabilir

Günümüzde artık okul korkusu ve ayrılık kaygısının kres¸ ve anaokulunda bas¸layabildigˆine dikkat çeken Doç. Dr. Gökçe, "Çocuklarda bu dönemde okula girmekte zorluklar, gece uykuya dalamama, uykudan sık uyanma, gün içinde huzursuzluk, irritabilite, evden, anne-babadan ayrılmak istememe gibi sorunlarla kars¸ılas¸abiliyoruz " s¸eklinde ifade etti.

Kreş ve anaokulunda yaşanmamasına karşın okul kaygısının ilkokula başlangıç döneminde de görülebildiğini vurgulayan Doç. Dr. Gökçe, tam da ilkokul çağında çocukların, ölüm, ölümün ardından tekrar yaşamın olmaması gibi ayrılığın geri dönüşsüz hallerini algılayabildikleri için bu dönemde ayrılık ile ilgili olumsuz düşünce, kaygı ve korkuların sık olduğunu dile getirdi.

İkinci döneme dikkat!

Doç. Dr. Gökçe, okul kaygısı yaşamamış olsa da bazı öğrencilerde Kasım, Aralık ya da ikinci dönemde okul korkusunun, okul reddinin ortaya çıkabildiğini söyledi. Bu durumun daha çok arkadaşları tarafından alay edilmiş veya zorbalığa uğramış çocuklarda ya da akademik zorluk yaşayan dikkat dağınıklığı, öğrenme güçlüğü gibi problemler yaşayan çocuklarda görülebildiğini belirten Gökçe, "Bu konuda ailelerin ve öğretmenlerin çok dikkatli olması gerekiyor. Aile bunu okula gitmek istememe şeklinde görebiliyor. Çocuk sorununu sözel olarak ifade edemediği için okula giderken karın ağrısı, iştahsızlık, uyku bozukluğu, sinirlilik gibi fiziksel semptomlar da görülebiliyor" dedi.

Çocukları önceden okula hazırlayın

Her çocuk için okula alışma döneminin farklı olabildiğini belirten Doç. Dr. Gökçe, okul kaygısı yaşanmaması için şu önerilerde bulundu:

"Ebeveynler okullar açılmadan önce okulda neler olacağını, okulda neyle karşılaşabileceğini çok ayrıntıya girilmeden anlatmalı. Öğretmeni ile okula başlamadan önce tanıştırmak faydalı olacaktır. Okul hazırlıklarıyla çocuk heveslendirilmeli. Okulda olabileceklerle ilgili kitaplar okumak, filmler izlemek, abla-ağabeyin veya ebeveynlerin, okulla ilgili güzel hikayelerini anlatmak da faydalı olabilir.

Nasıl davranmalı?

Okul korkusu durumunda ögˆretmenler ile is¸birligˆi yaparak daha yavas¸ geçis¸le bir s¸ekilde çocugˆun daha çok yanında kalarak, gittikçe uzayan zamanlarda çocugˆu okula alıs¸tırmak gereklidir.

Fiziksel semptomları dikkate alın!

Doç. Dr. Gökçe, çocukların okul korkusunu sözel olarak ifade edemedigˆi zaman fiziksel semptomlar görüldügˆünü, midesinin bulandıgˆı ve karnının agˆrıdıgˆını söyleyebildigˆini belirti. Bunun çocugˆun numara yaptıgˆı anlamına gelmedigˆini dile getiren Gökçe, "Gerçekten böyle hissediyor. Kendini ifade edemedigˆi, bas¸ edemedigˆi, duygusal yükü kaldıramadıgˆı için bedensel semptomlar ortaya çıkıyor. Ailelerin 'Numara yapıyorsun' yaklas¸ımını çok sık görüyoruz. Bu durumu daha çözümsüz hale getirebilir. Çocugˆun kaygısını daha da arttırır. Çaresizlik duygularına kapılabilir. Aileler bu belirtilerin varlıgˆını kabul ederek çocugˆa doktora gidilmesi gerektigˆini söylemeli. Fiziksel nedenlerin aras¸tırılması, egˆer yoksa psikolojik nedenlerin aras¸tırılması s¸arttır." dedi.

Başka çocuklarla karşılaştırmayın

Çocukların okul korkusu yas¸adıgˆı dönemde ailelerin suçlayıcı olabildigˆini ve çocuklarını bas¸ka çocuklarla kars¸ılas¸tırmaya yönelebildiklerini vurgulayan Doç. Dr. Gökçe, ailelerin çocuklarını kesinlikle bas¸ka çocuklarla kars¸ılas¸tırıp güvenlerini kırmamaları gerektigˆini belirterek, "Çocugˆa kars¸ı suçlayıcı olmamak gerekiyor. Önce çocuğun duygusu neyse onu dinleyip anlamaya çalışıp, anladığımızı gösterip çözüm yoluna gidilmelidir" dedi.

Öğretmene büyük görev düşüyor

Öğretmenin yaklaşımının da bu süreçte önemli olduğunu belirten Doç. Dr. Sebla Gökçe, "Çocuk için de öğretmenin yaklaşımı çok değerli. Çocuğun duygularını anlayan, farklılıklarını anlayan, aynı zamanda sınır koyabilen bir rolde bulunmalı öğretmen. Çocuk zorluk yaşadığında bunu mutlaka anladığını hissettirmeli" dedi.

Okul korkusu bir ayda geçmiyorsa

Doç. Dr. Gökçe, her çocuk için birbirinden farklı olmakla birlikte normal gelis¸en, psikolojik destek ihtiyacı olmayan çocuklarda uyumun yaklas¸ık bir ayda gerçekles¸mesinin beklendigˆini söyledi. Gökçe, "Bütün çabalara ragˆmen bir çocuk okulda duramıyorsa, aileden ayrılamıyorsa, okulda oldugˆu zamanlar ögˆrenmeye odaklanıp ögˆrenme süreci aksıyorsa, sürekli bir üzüntü hali, kaygı hali, duygusallık ve bedensel semptomlar gösteriyorsa uzman destegˆi almak, çocuk ergen psikiyatrına bas¸vurmak gerekir." dedi.