Çerkezlerin Sürgünü: Dün, Bugün, Yarın" Konferansı

Kafkas Dernekleri Federasyonu ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından Çerkez Sürgünü'nün 150. yıldönümü anısına "Çerkezlerin Sürgünü: Dün, Bugün, Yarın" başlılı konferans düzenlendi.

TEPAV binasında düzenlenen konferansa, konuşmacı olarak Hamburg Etnoloji Müzesi Direktörü Wulf Köpke, Çukurova Üniversitesi'nden Cahit Aslan, Radikal gazetesinden Fehim Taştekin ve Kafkas Dernekleri Federasyonu'dan Zeki Kartal katıldı.

Köpke, konferansta yaptığı konuşmada, Çerkezlerin 19. yüzyılda Avrupa'da kahramanlıklarıyla bilindiğini ve Avrupa tarihinde Çerkezlere ait önemli izler bulunduğunu söyledi.

Çerkez sürgününün 150. yıldönümü anısına Almanya'da sergi düzenlediklerini ve bu sergiyle Çerkez halkları ile maruz kaldıkları sürgün şartlarını tekrar dünyaya duyurmak istediklerini belirten Köpke, Türkiye ve Avrupa Çerkezleri ile koordineli olarak yürüttükleri sergi çalışmasının ana temasını "sürgün" olarak belirlediklerini ifade etti.

Çerkez derneklerinden, sürgünle "Rusya tarafından işlenen soykırım suçlarının" gündeme taşınması talebi aldıklarını dile getiren Köpke, Ermenilerin soykırım iddiaları ile sürekli geçmişe baktıklarını ve bu arayışın da kültürlerinin gelişmesini engellediğini söyledi. Köpke, bu sebeple Çerkezlerin kültürü ile sürgün temasını taşıyan bir serginin daha anlamlı olacağı yönünde fikir birliğine vardıklarını belirtti.

Çerkez Sürgününün 150. yıldönümü anısına düzenledikleri "Çerkez Sergisi" ile vermek istediği mesaja değinen Köpke, "Mesajımız, Çerkezler 200 yıldan fazladır büyük acılar çektiler ama bütün bunlara rağmen biz hala buradayız ve varlığımızı sürdürüyoruz. Kültürümüzden gurur duyuyoruz. Biz Avrupa'nın en eski halklarından birisiyiz ve modern dünyanın da bir parçasıyız" dedi.

Büyük Çerkez Sürgünü

Rusya İmparatorluğu'nun yayılmacı politikasının 17. yüzyılın ortalarından itibaren hedeflerinden biri haline gelen Kuzey Kafkasya'da, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında Osmanlı varlığı tamamen ortadan kalkmıştı. Bu tarihten sonra Rusya İmparatorluğu, bölgedeki gücünü artırmaya başladı.

Çerkezler, Abazalar, Dağıstanlılar gibi Kafkas halkları Rus yayılmacılığına karşı koymaya başladı. Uzun süre Rus ordularını Kafkasların kuzey hattında tutmayı başaran Kafkas halklarının direnişi, 19. yüzyılın ikinci yarısına girerken azaldı. Rusya 1854-56 arasında kaybettiği Kırım Savaşı sonrasında tüm askeri gücünü Kuzey Kafkasya direnişini kırmaya yöneltti. Şeyh Şamil, 1859'da teslim oldu, 1864'te Kafkas-Rus Savaşı tamamen bitti. Kafkas halklarının 1840'lardan itibaren yaşadığı sürgün ve göç iyiden iyiye hızlandı. Yüz binlerce Kafkasyalı Anadolu'ya, Ortadoğu'ya ve Rumeli'ye göç etti.

Çerkez Sürgünü, topraklarını savunmak amacıyla yaklaşık 200 yıldır Rusya'ya karşı savaş veren Kafkas halklarının yenilgilerinin ardından başlayan büyük sürgün olarak başladı. 21 Mayıs 2014 ise Çarlık Rusya'sının yayılmacı politikaları ve stratejik hedefleri doğrultusunda Çerkes halkına uyguladığı soykırım ve sürgünün 150. yıldönümü olarak anılacak. - Ankara