Çocukların dijital dünyasındaki değişim çalıştayda konuşuldu

Çocuk İçin İçerik Derneğinin (ÇİÇEK), 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü kapsamında düzenlediği çalıştayda, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile birlikte büyük değişim gösteren çocukların dijital dünyası incelendi.

Dernekten yapılan açıklamaya göre, çalıştayda kamudan, STK'lardan, akademisyenlerden, medya mensuplarından ve içerik üreticilerinden oluşan çok sayıda uzmanla çocukların dijital yaşamındaki gelişmeler masaya yatırıldı.

Dünyada çocukları korumak için imzalanan uluslararası sözleşmelere dikkati çekilen çalıştayda, tüm paydaşların hızlı şekilde dönüşen dijital mecralara ayak uydurabilmesi için desteklenmesi gerektiği kaydedildi.

İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon, Sinema Bölümü Öğretim Üyesi ve Çocuk İçin İçerik Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Nilüfer Pembecioğlu, "Dijital dünyada çocuklara rehberlik" konusunun konuşulduğu oturumun sonucunu paylaştı.

Pembecioğlu, dijital dünyanın çocukları korumak için onları tamamen uzak tutmamız gereken bir mecra olmadığına değinerek, "Yasaklayarak değil, bilinçli tüketimi öğreterek rehberlik yapmalıyız. Çocukla diyalog kurmak her zaman önemlidir. Yasaklamak çözüm değil çünkü çocukta tepkisellik yaratır ve yasak olan çocuk için daha ilgi çekici hale gelir. Çocuğun yaşı arttıkça ebeveynlerin çocuk üzerindeki kontrolleri azalacağı için, yasağa erişim yaş büyüdükçe daha da kolaylaşır. Bu sebeple, küçük yaştan itibaren içerik tüketimi sırasında çocuğa eşlik etmek ve onu zararlı içerikler hakkında bilgilendirmek son derece önemlidir." ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Pembecioğlu, Z kuşağının bireysel özgürlüğü çok önemsediğini kaydederek, şunları belirtti:

"Nitelikli dijital okuryazarlık, çocukların yaşamlarını sağlıklı sürdürebilmeleri ve eğitimleri için son derece önemli. Çocuklara dijital dünyadaki bilgi kirliliğini ve bu kirliliğin hangi kaynaklardan kontrol edilebileceğini öğretmek gerekiyor. Aynı zamanda şüpheci bir yaklaşımın neden var olması gerektiği de anlatılmalı. Çocuklar bilginin kaynağının farklı kaynaklardan kontrol edilmesi, içeriklerin tarihlerine bakılması, kullanılan görsellerin yazılanlarla ilişkili olup olmadığının değerlendirilmesi gibi önemli noktalarda bilinçlendirilmeliler. Çocukların bilinçlendirilmeleri konusunda ebeveyn ve öğretmenler dışında, sosyal medya şirketlerine de büyük sorumluluk düşüyor. Dijital platformlarda sunulan kullanıcı sözleşmeleri konusunda yeterli düzeyde farkındalığa sahip değiliz. Şirketler bu sözleşmeler sayesinde üzerlerine almaları gereken sorumlulukları almıyorlar."

İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Çocuk İçin İçerik Derneği Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Belma Tuğrul ise dünyanın, dijitalleşmeyle birlikte sadece fiziksel olarak ulaşabilecek bir alanla sınırlı olmaktan çıktığını belirtti.

İçeriğin herkes tarafından kolayca elde edilir hale geldiğine dikkati çeken Tuğrul, "Bu nedenle doğru içeriğin, doğru kişilere sunulması artık büyük önem taşıyor. Dijital içeriklerin ticari amaç gütmesi bunun sağlanmasını zorlaştırsa da çocukların ahlaki ve sosyal hayattaki becerilerini destekleyecek şekilde doğru içeriğin oluşturulması elbette mümkün. İçeriklerin üretilmesinde birçok disiplinden uzmanın iş birliği içinde çalışmasıyla, dijital içeriklerde çocukların olumlu becerilerini destekleyici unsurların yer alması sağlanabilir." değerlendirmesini yaptı.

Zararlı yönleri olsa da dijital içeriklerin pek çoğunun çocuklara bazı avantajlar da sağladığını aktaran Tuğrul, şunları kaydetti:

"Ebeveynler ve eğitimciler tarafından desteklenen, onların rol modelliğinde geliştirilen ve etkileşim halinde olunan dijital içerikler, çocuklara bu avantajları sağlama konusunda oldukça önemli bir etken. Bu sayede çocukların dijital içeriklerle elde ettikleri bilgilerin kalıcılığı daha yüksek olmakta ve zengin öğrenmeler gerçekleşmektedir. Bu yüzden dijital dünyada çocuklara rehberlik edilmelidir. Bunun için de çocukların yaş grupları dikkate alınmalıdır. Yaş grubuna göre yapılan rehberlik çocukların içeriklerden yararlanma olasılığını artırmaktadır."