Yapı Denetim Çalıştay'ı Başladı

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu 2. Başkanı Hüseyin Alan, yapı denetimi konusunda, serbest piyasa koşulları içerisinde ticarileşmemiş, kamusal sorumluk ve mesleki etik değerleri önemseyen; planlama, tasarım, yapım, izleme ve kontrol süreçlerinin birlikte ele alındığı, mühendislik hizmetleri ile imar, yapılaşma ve kentleşme mevzuatının ortaklaşa değerlendirildiği yeni bir anlayış ve bakış açısına göre şekillenmiş yeni bir yasal düzenlemeye ihtiyaç bulunduğunu söyledi.

Bursa Akademik Odalar Birliği'nde (BAOB) gerçekleştirilen Yapı Denetim Çalıştayı'nın açılış konuşmasını yapan Bursa İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Fikri Düşünceli, Türkiye'de 18 milyonu aşan yapı stoğu bulunduğunu söyledi. Düşünceli, yapı stoğunun yüzde 67'sinin ruhsatsız ve kaçak, yüzde 60'sının 20 yaş ve üzeri, yüzde 40'ının ise oturulabilir durumda olmayan ve depreme karşı güçlendirilmesi gereken binalardan oluştuğunu söyleyerek, "Gerek yasal düzenlemelerin eksikliği, gerekse denetimlerdeki boşluklar sağlıksız yerleşim alanlarının önünü açmakta ve bu noktada 'yapı denetimi' konusu birinci derecede önem taşımaktadır" dedi.

"YAPI DENETİM YASASINDA CİDDİ EKSİKLİKLER VAR…"

"Yapı Denetimi'nin anahtarının mesleki denetim , onun olmazsa olmaz koşulunun da TMMOB'ye bağlı odaların görev ve yetki alanında bulunan 'Uzmanlık ve Belgelendirme' olduğunu vurgulayan Düşünceli, "Yapı Denetim kamusal bir denetim alanı olduğu asla unutulmamalıdır. Yapı Denetim Yasası'nda ciddi eksiklikler bulunmaktadır. Bu yasanın yeniden ele alınması gerekliliği kamuoyunun gündeminde yer almaktadır" diye konuştu.

"YASADA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER YAPI DENETİM SİSTEMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK DEĞİL"

Açılış konuşmasının ardından çalıştayda bir sunum yapan TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu 2. Başkanı Hüseyin Alan, 17 Ağustos 2011 tarihinde yayımlanan 648 sayılı KHK ile 4708 sayılı kanunun bazı maddelerinde değişikler yapıldığı, yapılan değişikliklerin çoğunluğu yapı denetim sistemin iyileştirilmesine yönelik değil, idari işleyişin düzenlemesine yönelik olduğunu dile getirerek, şöyle konuştu:

"Yapılan değişiklere bakıldığında, yapı denetimi kanununun kapsamı daraltılmıştır. Yapı Denetim komisyonları kuruluşu yeniden düzenlenmiştir. Denetim sektörüne ilişkin önemli düzenlemelerin 'yönetmeliklerle' yapılacağı görülmektedir ve 'yapı denetim hizmet bedelleri ile bu bedellerin yatırılacağı hesaplar ve bunların kamuya aktarılacağı paylar' yeniden düzenlenmiştir. Hizmet bedellerin % 3'ten, % 1,5'a düşürülmesi suretiyle önümüzdeki süreçte daha niteliksiz, denetimsiz hizmetlerin yapılacağı ve kalifiye eleman çalıştırılmasının mümkün olamayacağı bir yapının oluşturulacağı düşünülmektedir."

"SİSTEMİN UYGULANMASINDA SORUNLAR VAR…"

Mevcut sistemin uygulanmasında yaşanan sorunların da olduğunu vurgulayan Alan, bu sorunları şöyle sıraladı:

"Afet zararlarının yapı üretim sürecinden kaynaklandığını temel varsayım yapan 4708 sayılı yasa, afet güvenliği sorununa çözümü, yapı inşaatının temel kazısı aşamasında başlatarak önemli bir yanlışlığı sürdürdüğü, afet güvenliği sürecinin arazi kullanımının planlaması ve yer seçimi gibi inşaatın bir önceki aşamalardan başlaması gerekir. Yasal mevzuata yapı denetim firmaları mal sahibine karşı sorumlu iken, mal sahibi ve onun adına hareket eden müteahhit firma, yapı denetim kuruluşunu da belirlenmekte ve 'belirleyenin-ücreti ödeyenin ve denetleyenin' aynı kişi olmasından kaynaklanan sıkıntılar var… Mal sahibi adına hareket eden müteahhit firmaların projeyi hazırlatan kişi konumunda da olmaları nedeniyle proje müelliflerine her aşamada müdahil olmakta, uygun olmayan arsa ve arazi koşullarında daha ekonomik çözümler üretme adına uygun olmayan projelerin ortaya çıkmasına neden olmaktadırlar. Proje müellifleri tarafından hazırlanan bu projeler üzerinde yeteri inceleme yapılmadan denetim firmaları tarafından onaylanıyor."

"JEOTEKNİK ETÜTLER YERİNDE DENETLENMİYOR…"

Proje aşamasında denetim yetkisinin sadece inceleme ile sınırlı tutulması nedeniyle, statik projelere esas teşkil eden jeoteknik etütlerin yerinde denetlenemediğini, yapılan arazi ve laboratuar çalışmaların uygunluğunun bilinmediğini söyleyen Hüseyin Alan, "Daha proje aşamasında yaşanan bu zaafiyet bina usulüne uygun yapılsa bile afet anında, önemli yıkımlara neden olabilecektir" dedi.

"YENİ BİR YASAL DÜZENLEMEYE İHTİYAÇ VAR…"

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu 2. Başkanı Hüseyin Alan, serbest piyasa koşulları içerisinde ticarileşmemiş, kamusal sorumluk ve mesleki etik değerleri önemseyen; planlama, tasarım, yapım, izleme ve kontrol süreçlerinin birlikte ele alındığı, mühendislik hizmetleri ile imar, yapılaşma ve kentleşme mevzuatının ortaklaşa değerlendirildiği yeni bir anlayış ve bakış açısına göre şekillenmiş yeni bir yasal düzenlemeye ihtiyaç bulunduğunu da ekledi.

Çalıştay, daha sonra diğer oda temsilcilerinin konuşmalarını yapması ile devam etti.