Başınız Neden Ağrıyor?

Baş ağrıları tüm dünyada hekime başvurularda en sık dile getirilen şikayeti oluşturmaktadır. Baş ağrıları çok çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan önemli bir rahatsızlık grubudur. Baş ağrısı kendi başına bir hastalık olabildiği gibi(migren), başka hastalıkların öncü belirtisi de olabilir. Bu nedenle, baş ağrılarında doğru ve etkili ayırıcı tanı ve uygun tedavi çok önemlidir.

Baş ağrısına ait bilgiler milattan önce 3000 yılına kadar dayanmaktadır. Kadınların %5'i, erkeklerin %3'ü her yıl 180 gün ve üzerinde süreyi baş ağrılarıyla geçiriyor. Bu veriler de baş ağrısı şikayetinin ciddi bir iş gücü kaybı ve maliyete neden olan önemli bir sağlık sorunu olduğunu göstermektedir.

Baş ağrısı sınıflaması

Baş ağrıları tüm dünyada Uluslararası Baş ağrısı Birliği'nin (IHS) belirlediği kriterlerle sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflamaya göre;

Primer (birincil) baş ağrıları: Baş ağrısını açıklayacak herhangi bir sistemik ve/veya beyin hastalığı yoktur. Migren, gerilim tipi baş ağrısı, küme tipi baş ağrısı bu sınıfta yer almaktadır.

Sekonder (ikincil) baş ağrıları: Beyinde ve/veya sistemik olarak bir hastalık bulunmaktadır ve ağrılar bu hastalığa bağlı gelişmektedir.

Baş ağrısının hangi grupta olduğunu ayırt etmek için öncelikle iyi hikaye alma, nörolojik muayene, beyin görüntülemesi gerekmektedir. Daha sonra hekim gerekli görürse daha ileri tetkikler( EEG, lomber ponksiyon) yapılabilir.

Migren

En sık görülen primer baş ağrısı nedenidir. Kadınların %18-20, erkeklerin %4-6 'sında görülmektedir. Migrenli hastaların %70' inde ailede migren öyküsü bulunmaktadır.

Migren, damarsal (vasküler) nedenli, akut ataklarla seyreden kronik (süreğen) bir hastalıktır. Birçok alt tipi belirlenmiştir. Genellikle yarım, şiddetli baş ağrısı ile kusma, ışık ve ses hassasiyeti vardır. Ataklar 24-72 saat sürebilir. Bazı hastalarda görsel bulgular (renkli ışıklar, zig zaglar) da tabloya eklenebilir.

Migren ataklarını, stres, üzüntü, aşırı fiziksel aktivite, uykusuzluk, aşırı uyku, adet dönemleri, alkol, sigara, hormon tedavileri, bazı yiyecekler tetiklemektedir.

Migren tanısı klinik bulgularla konmakla beraber, altta yatan başka bir nedeni dışlamak amacıyla hekimin önerdiği tetkikler yapılmalıdır.

Gerilim tipi baş ağrısı

Sık görülen primer baş ağrılarından olup, stres, depresyon, yorgunluk gibi nedenlere bağlı kaslarda gerginlik sonucu ortaya çıkar. Basınç, gerilim şeklinde hafif-orta şiddetli, kusma olmayan ağrılardır. 30 dk ile 7 gün arası sürebilir. Kimi zaman aynı kişide hem gerilim tipi baş ağrısı hem de migren bulunabilmektedir.

"Sık ağrı kesici kullanıyorum. Sakıncalı mı?"

Ağrı kesici ilaçlar, baş ağrısını giderir, ancak ağrının nedenini ortadan kaldırmaz. Baş ağrısı hekime danışılmadan en fazla ilaç kullanılan şikayetlerin başında gelmektedir. Genellikle başı ağrıyan kişiler yakın çevrelerindeki kişilerin önerdiği ilaçları kullanmaktadırlar. Oysa bunun önemli sakıncaları bulunmaktadır. Bir süre sonra ağrı kesicilere vücutta cevapsızlık oluşmakta ve ağrı kesicilere bağlı baş ağrısı gelişmektedir. Bunlarda var olan baş ağrısının tedavisini daha da güçleştirmektedir.

Baş ağrısı ne zaman tehlikeli?

Ağrının ani başlaması, günler haftalar içinde giderek artan şiddette olması, ağrıya bilinç bulanıklığı, genel durum bozukluğu veya yüksek ateşin eşlik etmesi durumlarında hemen bir hekime başvurmak gerekir.

Baş ağrısı konusunda nöroloji, kulak burun boğaz ve göz hastalıkları branşlarının dışında diğer uzmanlık dallarından da teşhis ve tedavide destek alınabilir. Psikiyatri, diş hekimliği, beyin cerrahisi baş ağrısına neden olabilecek altta yatan nedenleri araştırırlar. Fizik Tedavi uzmanları ise yarar görebilecek hastalara fizik tedavi uygulayabilirler.

Nöroloji Uzmanı Dr. Elif Kirişçioğlu Demirbaş