Bir Lezzet Yolcuğu: Diyarbakır Kahvaltısı

MERAL ÖZDEMİR - Diyarbakır'ın geleneksel kahvaltısı, zengin çeşitleriyle lezzet düşkünlerini unutulmaz bir yolculuğa davet ediyor.

Anadolu'nun bereketli topraklarında yetişen bin bir çeşit nimetle zengin bir mutfağa sahip Diyarbakır, kentte hakim olan güven ve huzurun da etkisiyle birbiri ardına açılan mekanlarda, lezzetlerini misafirlerine sunmaya devam ediyor.

Daha çok içli köfte, kaburga, güveç, meftune ve ekşili dolmasıyla tanınan Diyarbakır mutfağı, bir miktar gölgede kalmış kahvaltısını deyim yerindeyse küllerinden yeniden doğuruyor.

Hem göze hem mideye

Yaklaşık 25 çeşidin sunulduğu kahvaltıda yok yok. Civar köylerde becerikli yöre kadınının elinden çıkmış mis gibi kokan köy tereyağında el çabukluğuyla kavrulan undan yapılan "murtuğa", kahvaltının ilginç lezzetlerinden sadece biri.

Bakır sahanda ağır ateşle tereyağında pişen kavurmalı yumurta, kahvaltı sofrasının baştacı olmayı hak ederken, taze örgülü peynir ile yabani sarımsak (sirik, körkor, siyabu) gibi bazı yöresel otların katılmasıyla yapılan aromalı peynir ise damakları şenlendiriyor. Pekmezle karıştırılan lor peyniri, taze kaşar peynirini andıran lavaş peyniri ve tulum peyniri de mideyi  adeta bayram yerine çeviriyor.

Minik bakır kaplarda sunulan ev yapımı kızılcık, kayısı, çilek reçeli, koyun yoğurdu, kente özgü taş fırınlarda pişirilen her daim dumanı üstünde pide ekmek, kepekli un, tereyağı, susam, çörek otu, mahlep ve tarçının konulmasıyla yapılan "Diyarbakır Çöreği",  zeytin, patlıcan, biber domates, patates kızartması ile civar bahçelerden toplanan domates, salatalık, biber, nane, maydanoz, ve reyhandan oluşan mevsim sebzesi tabağı, demli çay eşliğinde sofrayı görsel bir şölene dönüştürüyor.

-Balla buluşan Şilleki-

Eskiden taş ocaklarda şimdilerde ise modern mutfaklardaki teflon tavalarda, aşçıların el maharetiyle kısa sürede yaptıkları ve bir çeşit krep olan "şilleki", isteğe göre üzerine toz şeker veya bal ile buluşturulup tüketiliyor.

"Bütün bunlar yetmedi, başka bir şey yok mu?" diyenlere, sigara böreği, yumurtalı ekmek, ceviz, taze meyve tabağı ve menemen de sofradaki yerini alıyor.

Yaklaşık 25 çeşitten oluşan Diyarbakır kahvaltısı, lezzet düşkünlerini unutulmaz bir yolculuğa çıkarırken, kalori hesabı yapanlara da adeta göz kırpıyor.

Tarih kokan mekanlardaki lezzet şöleni, Güneydoğu mutfağında salata ve yemeklerin de vazgeçilmez aromalı otlarından olan Reyhan'dan yapılmış şerbetle sona eriyor.

-Tarihin gölgesinde kahvaltı

Özellikle son yıllarda restore edilerek kente kazandırılan tarihi Hasanpaşa veya Diyarbakır'ın geleneksel konut mimarisinin özelliklerini yansıtan bazalt taştan yapılan evlerde sunulan kahvaltı, bir yandan zengin çeşitleriyle diğer yandan da tarihi atmosferiyle meraklısını adeta mest ediyor.

İstanbul'dan bir toplantı nedeniyle Diyarbakır'a gelen Tülay Gençer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi bir evde kahvaltı yapmanın keyifli olduğunu belirterek, Diyarbakır'a has lezzetlerle tanıştıklarını söyledi.

Murtuğayı ilk kez Diyarbakır'da tattığını ve çok beğendiğini ifade eden Gençer, "Yöreye özgü peynirleri çok beğendim. Özellikle eski bir Diyarbakır evinde kahvaltı yapmak gerçekten çok keyifliydi. Birbirinden ilginç lezzetler sunuldu. Tadlarını çok beğendim. Mutlaka tekrar geleceğim" dedi.

Selma Özgen de Fransa'dan gelen misafirlerine kahvaltıyı tarihi bir mekanda ikram ettiğini söyledi.

Kente özgü pidenin başka bir yerde olmadığını ifade eden Özgen, "Ekmeğimiz, çöreğimiz, peynirlerimiz, kavurmalı yumurtamız, şillekimiz gerçekten birbirinden özel lezzetler. Herkesin gelip bunları tatmasını isterim" diye konuştu.

Fransa'dan Diyarbakır'ı gezmek için gelen Dominique Frigaux da kenti çok sevdiğini, kahvaltının ise mükemmel olduğunu belirterek, yoğurt, bal, reçel ve peynirleri çok beğendiğini söyledi.

Kahvaltı sunulan mekanlardan 1870 yılında inşa edilen ve bu yıl restore edilerek hizmete sunulan geleneksel Diyarbakır konut mimarisi özelliklerini yansıtan kahvaltı salonunun yöneticisi Cengiz Dolu ise Diyarbakır'a özgü yaklaşık 25 ürünü müşterilerinin beğenisine sunduklarını söyledi.

Kahvaltının son yıllarda büyük rağbet gördüğünü vurgulayan Dolu, kentin geleneksel mutfağını mümkün olduğunca tanıtmaya çalıştıklarını kaydetti. - Diyarbakır