Doğa ve Kültürün Birlikte Yok Olduğunun Göstergesi Turnalar

Doğa Derneği Bilim Danışmanı Ferdi Akursu, "Yaptığımız gözlemler ve incelemelerde Anadolu'nun çeşitli yerlerinde bulunan 9 otlak alana üremek için gelen

turnalardan üreyebilen yalnızca 12 çift Anadolu Dağ Turnası kaldı" dedi.

Doğa Derneği  ve Dünya Turna Federasyonu ortaklığında, 2010 yılından bu yana sürdürülen "Biyo-Kültürel Açıdan Turna Araştırması"nın sonuçları, düzenlenen basın toplantısında açıklandı.

Toplantıda konuşan Ferdi Akarsu, turnaların tahmin edilenden çok daha hızlı yok olduğunu ifade ederek, "Anadolu'da masallarda türkülerde, kilim motiflerinde, dans figürlerinde, hemen her kültürün bir parçası olan turna kuşlarının durumunu ortaya çıkarmak için bir çalışma yürütüyoruz. 2008 yılında keşfedilen Anadolu Dağ Turnası ile ilgili araştırmalarımızı yoğunlaştırdık. Yaptığımız gözlemler ve incelemelerde Anadolu'nun çeşitli yerlerinde bulunan 9 otlak alana üremek için gelen turnalardan üreyebilen yalnızca 12 çift Anadolu Dağ Turnası kaldı. Araştırmada, 19 yavru turnanın kaldığını belirledik" diye konuştu.

-"Öznesi turna olan en az 50 türkü var"

Ferdi Akarsu, dünyanın her yerinde turnanın insan ile iç içe yaşadığını, kültürün bir parçası olduğunu anlatarak, şunları kaydetti:

"Araştırmamızda en fazla turnaya ev sahipliği yaptığı için bu türün korunmasında en önemli bölgenin Sivas olduğunu tespit ettik. TRT'nin arşivinde tescillenmiş, öznesi turna olan en az 50 türkü var. İçinde turna geçen türkülerin sayısı ise belirsiz. Turna türküleri en fazla Sivas yöresine ait. Türle ilgili  yapılan araştırmalar bunun tesadüf olmadığını gösteriyor. Bu bölgedeki Alevi-Bektaşi kültürünün bu türü kutsal kabul etmesi ve onlara zarar vermemesi, turnaların halen buralarda yaşam sürebilmesini sağlıyor. Biz çalışmamıza başlamadan önce uluslararası araştırmalar Anadolu Dağ Turnası'nı, üreyebilen 200 çift olarak tanımlıyordu. Ancak Orta Anadolu, Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerindeki üreme alanları yok olmaktadır."

Anadolu Dağ Turnası'nın bin metreden yüksek sulak alanlarda yaşadığını bildiren Akarsu, sığ sulak alanlarda yuva kuran bu türlerin etraftaki çayır ve tarlalarda beslendiğini belirtti. Akarsu, ancak sulak alanların tarım için kurutulması, besi hayvanlarının aşırı otlatılması, tarım yapılan alanların terk edilerek şehre göç olgularının artması nedeniyle turnaların yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını vurguladı.

Yaptıkları araştırmayı bir rapor haline getirdiklerini ifade eden Akarsu, şöyle konuştu:

"Çalışmada turnanın insan kültüründe çok etkili olduğunu, yaşanan alanlarda turnaların da bulunduğunu, terk edilen tarım arazilerinde ise turnaların yok olduğunu, kültürün yok olduğunu tespit ettik. Yaptığımız çalışmada şu sonuca vardık. Doğanın ve kültürün birlikte yok olduğunun en büyük göstergesi turnadır. İnsan olmadan turna olmaz, turna olmadan insan olmaz. Turnaların son kalan yuvalanma alanlarının tehditlerden arındırılması ve onlara yaşam şansı veren örnek uygulamanın gerçekleştirilmesi gerekmektedir." - İstanbul