Askeri Yargı Kanunlarında Değişiklik

Askeri Hakimler Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Tasarıya göre, Askeri Hakimler Kurulu'nun gündemi Başkan tarafından belirlenecek ve en az toplantı gününden üç gün önce üyelere bildirilecek. Gündemde değişiklik yapılması, Başkanın talebi üzerine Kurul kararıyla olacak, kurulun sekretaryası,  Askeri Adalet İşleri Başkanlığı  tarafından yürütülecek. Bu amaçla Askeri Adalet İşleri Başkanlığı bünyesinde yeteri kadar personel görevlendirilecek.

Kurul,  her yıl Mayıs  ve Aralık  aylarının  ilk haftası  toplanacak. Ancak,  ihtiyaç  halinde Başkan'ın daveti üzerine diğer zamanlarda da toplanabilecek. Kurul üye tamsayısının salt çoğunluğuyla karar alacak.   Başkan, en kıdemsizden başlayarak oyları toplayacak ve en sonunda kendi oyunu kullanacak. Disiplin işlemlerinde oyların dağılması  halinde  ilgilinin  en  fazla  aleyhinde  olan  oy çoğunluk  meydana  gelinceye  kadar kendisine en yakın olan oya ilave edilecek. Oylamalarda  çekimser oy kullanılamayacak.

Kurul üyeleri, iş kendisi ile ilgili ise, ilgilinin,  evlilik  bağı kalmasa  bile karı veya kocası,  kan veya kayın hısımlığından üstsoyu veya altsoyu  veya  onunla  evlat  edinme   bağı  veya ilgili  ile  aralarında  ikinci dereceye  kadar kan hısımlığı  veya evlilik  sona  erse dahi  ikinci  dereceye kadar kayın hısımlığı olursa, aynı  işte  tanık  olarak  dinlenmiş, bilirkişilik,  avukatlık,  hakimlik  veya  savcılık yapmış ya da daha önce işin soruşturulması  ile görevlendirilmişse, ilgili ile aralarında bakılan işe esas olan olaydan önce açılmış bir dava varsa Kurul çalışmalarına katılamayacaklar ve herhangi bir şekilde işe bakamayacaklar. Bu nedenle oylarda eşitlik olması halinde Başkanın kullandığı oy yönünde çoğunluk sağlanmış sayılacak.

Kurulda  görüşülen  işler  tutanağa  bağlanacak  ve tesis  edilen  işlemler  bir  kararla  tespit edilecek.

Kurulun, askeri hakimlerin özlük ve disiplin işleri hakkında verdiği kararlar kendilerine, müracaatların sonuçları ise ilgilisine tebliğ edilecek.

Kurulun tüm kararlarına karşı yargı yolu açık olacak.

Askeri  hakimler  ve savcılar,  duruşma  hakimliği  ve savcılık görevlerini yaparken eşiti adliye hakimlerinin ve savcılarının özel kıyafetini taşıyacak. Askeri hakimlere Milli Savunma Bakanlığı'nca yapılacak mesleki kıyafet, kitap ve bilgisayar yardımı hakkında Hakimler ve Savcılar Kanunu'nun "mesleki kıyafet, kitap ve bilgisayar yardımı" başlıklı maddesi hükümleri uygulanacak.

Tasarıyla askeri yargı ile ilgili idari görev kadrolarına, Genelkurmay Başkanlığı'nca  gösterilen  lüzum  üzerine  Milli  Savunma  Bakanlığı'nca  uygun  görülecek "yurtdışı sürekli görev yerlerindeki kadrolar ile uluslararası mahkeme veya kuruluşların kadroları" eklendi.

Milli Savunma Bakanı, askeri mahkemelerde ve askeri başsavcılıklarda görevli askeri hakimlere asıl görevlerine ek olarak ve 3 ayı geçmemek üzere izin, hastalık veya diğer sebeplerle boş bulunan aynı yerdeki veya başka bir yargı çevresindeki aynı nevi hizmete ait kadro görevini yapmak için geçici yetki verebilecek.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte görevde bulunan askeri hakimlerin, birinci sınıfa ayrılma ve birinci sınıf olma tarihleri, bu Kanun hükümleri dikkate alınarak, kazanılmış hak ve statüleri geriye götürülmeksizin ve geçmişe yönelik mali hak ve yükümlülükler doğurmaksızın yeniden belirlenecek.

Cezalar

Bu Kanunda  özel bir düzenleme  bulunmadığı  takdirde, Türk Ceza Kanunu'nun  genel hükümleri,  askeri suçlar ve cezalar hakkında da uygulanacak.

Askeri şahıslar hakkında askeri ve adli yargı mahkemeleri tarafından hükmolunan hapis cezaları, bu sıfatlarını korudukları  sürece askeri cezaevlerinde infaz edilecek.

Ancak yükümlü erbaş ve erler hakkında; asker edilmeden önce işledikleri suçlardan verilen hapis cezaları, asker edildikten  sonra işledikleri  suçlardan verilen bir yıl veya daha fazla süreli hapis cezaları, Adalet  Bakanlığı  ceza  infaz  kurumlarında çektirilecek. Koşullu  salıverilen  veya tahliye edilen yükümlüler,  geri  kalan  askerlik  hizmetlerini   tamamlamak   üzere  askeri  makamlara teslim edilecek. Bunlar hakkında hükmolunan denetimli serbestlik tedbirlerinden askerlik yükümlülüğü ile bağdaşmayanların yerine getirilmesi,  askerlik hizmetlerinin sonuna bırakılacak.

Haklarında tutuklama kararı verilen askeri şahıslar, bu sıfatlarını korudukları sürece en yakın askeri tutukevine  konulacak. Ancak yükümlü erbaş ve erlerin adli yargıdaki soruşturma ve kovuşturmaları  esnasında  verilen tutuklama  kararlarının  infazı, Adalet Bakanlığı ceza infaz kurumlarında  yerine  getirilecek.  Bunlar  tahliyelerinden   sonra  geri  kalan  askerlikleri tamamlattırılmak üzere yeniden askere sevk edilecek. İnfaz   sırasında   tutuklu   ve  hükümlülerin   üzerlerinde   askerlik  kıyafet  ve  işaretleri bulunmayacak.

Erteleme

Türk Ceza Kanunu'nun hapis cezasının ertelenmesine ilişkin hükümleri, askeri suçlar hakkında da uygulanacak.

Ancak "sırf askeri suçlardan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan netice cezanın 3 ay veya daha fazla süreli hapis cezası olması, fiilin  disiplini  ağır  şekilde ihlal etmesi veya  birliğin  güvenliğini  tehlikeye düşürmesi veya birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması veya büyük bir zarar meydana getirmesi, fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi, daha önce sırf askeri bir suçtan dolayı mahkum olunması" hallerinde hapis cezaları ertelenmeyecek.

Yetkili kişi ve organlar tarafından disiplin cezası ile cezalandırılan askeri şahıslardan disiplin cezasının infaz şartlarını yerine getirmeyenler, 4 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak.

Buna göre verilecek  ceza,  suç  seferberlik  halinde  işlendiği  takdirde  yarı oranında, savaş halinde ise bir kat artırılacak.

Yetkili  kişi ve organlar  tarafından  disiplin  cezası  ile cezalandırılan asker  kişilerden   disiplin  cezasının  infaz  şartlarını   yerine  getirmeyenlerin  fiillerinin Askeri Ceza  Kanunu'nun "firar ve cezası" başlıklı 66  ile "sözleşerek firar ve cezası" başlıklı 70. maddelerindeki suçları  oluşturması halinde  sadece  bu  suçlara ilişkin hükümler uygulanacak. Ancak bu suçlardan dolayı verilecek ceza altıda bir oranında artırılacak.

Kıta,  karargah veya kurumlarda  ya da görev esnasında veya görev yerlerinde uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak suçlarını işleyen askeri şahıslar hakkında, Türk Ceza Kanunu'nun bu suçlara ilişkin hükümleri uygulanacak.

Askeri ve adli yargı mahkemeleri tarafından verilen kısa süreli hapis cezaları Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu hükümlerine göre askerlik hizmetini yerine getiren yükümlüler ile yükümlü  erbaş  ve erler  hakkında,  Türk  Ceza  Kanunu'nun "kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar" başlıklı 50. maddesindeki "tüm seçenek yaptırımlara", diğer askeri şahıslar hakkında ise aynı maddedeki "seçenek yaptırımlara" çevrilebilecek.

Ancak "sırf askeri suçlardan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan netice cezanın 2 ay veya daha fazla süreli hapis cezası olması, fiilin  disiplini  ağır  şekilde  ihlal  etmesi  veya  birliğin  güvenliğini  tehlikeye düşürmesi veya birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması veya büyük bir zarar meydana getirmesi, fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi" hallerinde kısa süreli hapis cezaları seçenek yaptırımlara çevrilemeyecek.

Askeri Ceza Kanunu'nda yer alan "ölüm" cezaları, "ağırlaştırılmış müebbet hapis" cezasına dönüştürüldü.

- TBMM