Cüzzamdan Korkmayın, Cüzzamı Tanıyın

Bu haftanın amacı, toplumun cüzzam ve cüzzamlıya karşı oluşan yanlış inançlardan, bilgisizlikten kaynaklanan korkularını önleyerek cüzzam hastalığının erken teşhis edilmesinin sağlanması, dünya standartlarına uygun bir şekilde tedavisi ve izlenmesiyle hastaları topluma kazandırmaktır.

Cüzzam (lepra) tanısı; kolay, tedavisi kesin, erken tanı konduğunda önlenebilir bir hastalıktır.

Dünyanın alt gelir grubu bazı ülkelerinde, açlık, yoksulluk, yaşam ve temizlik koşullarının kötülüğü, sağlık hizmetlerinden yeterince yararlanamama, iyi beslenememe ve sürekli göçler gibi nedenlerle kökü kazınamamaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, dünyada her yıl yaklaşık 200.000 yeni Lepra vakası tedaviye alınmaktadır. Lepraya bağlı olarak çeşitli sekel ve sakatlıklar bırakabilen komplikasyonlar gelişmektedir. Ancak etkin tanı ve tedavi yöntemleri sayesinde, günümüzde lepraya bağlı ağır sekeller önlenebilmektedir.

Ülkemizde 2012 yılı hastalık bildirimleri sonucunda kayıtlı lepralı hasta sayısı kümülatif olarak yaklaşık 1.200 civarındadır. Son yıllarda yapılan taramalarda yeni tespit edilen hasta sayısında azalma görülmektedir. (2012 yılında 6, son yıllarda ortalama 4 vaka) 2012 yılı verilerine göre tedavi gören hasta sayısı 21'dir

TEDAVİ EDİLEN CÜZZAM BULAŞMAZ

Cüzzam doğru zamanda, uygun tedavi yapılmazsa kalıcı sakatlık bırakır.

Cüzzam hastalığına karşı doğal bağışıklığın bulunmaması, cüzzam mikrobu taşıyan bir hastayla uzun süreli ve yakın temas halinde olunması sonucunda hastalığa yakalanılabilir. Doğal direncin yanında, bebeklik çağında yapılan Verem ( BCG ) aşısı vücut direncini arttırarak Cüzzam hastalığına yakalanmayı önlemektedir. Bu yüzden BCG aşısının önemi bir kat daha artmaktadır.

Cüzzam hastalığının belirtileri:

Damlacık yoluyla, ama zayıf derecede bulaşan cüzzam, sinsi ilerler. Belirtiler, mikrop vücuda girdikten hemen sonra ortaya çıkmaz. 2-7 yıl sonra ilk belirtiler ortaya çıkar. Kuluçka süresinin değişken ve uzun olması tanı koymayı güçleştirmektedir.

Ciltte döküntüler yapan rahatsızlık olarak bilinen cüzzam, vücuda alındıktan sonra kollar ve bacaklardaki uyarıları beyne iletir, sinirlerde yerleşip çoğalır.

Vücudun herhangi bir yerinde deriden açık renkte, oval veya yuvarlak, kabarık olmayan, hiçbir şikâyet yaratmayan kepeksiz, bazen hafif duyu kusuru gösteren leke.

Deri üzerinde bir veya daha fazla kabarık plak şeklinde, kılsız, terlemeyen, kepekli, mutlaka duyu kusuru olan lezyonlar.

Belirli yerlerde özelikle ön kol iç yüzeyde duyu eksilmesi.

Çocuklarda ve gençlerde burunda sürekli tıkanma ve sık sık tekrarlayan burun kanamaları.

4. ve 5. parmakların elde içe kıvrılması, avuç içi kaslarda erime başlaması, kol ve bacak sinirlerinde kalınlaşma ve ağrılı olmaları.

Kaşların uçlardan dökülmesi.

Vücutta pek çok yerlerde basilli nodüller.

Yüzde ödem, alın derisi ve kulakların morumsu kabarık ve sert nodüllerle dolması.

Diz ve dirseklerde yara izleri.

Alt göz kapaklarının kapanmaması.

Günümüzde cüzzam korkulacak bir hastalık olmaktan çıkmıştır ve tanı koyulduğunda tedavisi kesin olarak yapılmaktadır. Birçok hastalıkta olduğu gibi erken tanı önemlidir. Erken tanı yapıldığı durumlarda hiçbir kalıcı sakatlık oluşmadan tedavi mümkündür. Tedavi bakterinin duyarlı olduğu antibiyotikler ile yapılır. Teşhisi gecikmiş, hiç veya düzenli tedavi görmemiş durumlarda 10-15 yıl sonra sakatlıklar gelişir.

Ayrıca, Lepra Hastalığı bildirimi zorunlu bir hastalıktır.

Aynı verem tedavisinde olduğu gibi en az üç ilaçtan oluşan bir kombine tedavi ile en çok 6 ay/1 yıl içinde hastalar tamamen tedavi edilmektedir.

Lepra, koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin hedeflerine ulaşması ile yakın zamanda dünyada ortadan kaldırılacağına inandığımız bir hastalıktır.

Gün geçtikçe sayıları azalan Lepralı hastalar bizim toplumumuzun insanlarıdır. Onlarla ilişkiyi kesmek ve onları toplum dışına itmek yerine, ihtiyaçları olan anlayışı, yakınlığı, destek ve sevgiyi göstermek önde gelen bir vatandaşlık görevidir.

Bu konuyla özel olarak uğraşan yerler var mı?

Lepralı hastaların tedavisi; İstanbul, Ankara ve Elazığ illerinde bulunan Lepra hastanelerinde yapılmaktadır. Cüzzamlı hastaların yaşadıkları ildeki Halk Sağlığı Müdürlüğü, "Bulaşıcı Hastalıklar Kontrol Programları Şube Müdürlüğü" bu konuda talepte bulunanlara yardımcı olmaktadır. Ayrıca tıp fakültelerinin deri hastalıkları bölümleri de bu hastalıkla ilgili gerekli tanı ve tedavileri yapmaktadır. Tedavi için gerekli olan ilaçlar Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz sağlanmaktadır.

Cüzzamla savaşta en önemli konu; toplumun, hastaların, hasta yakınlarının doğru bilgilendirilmesi, iyi beslenme ve sağlıklı ortamlarda yaşamanın sağlanmasıdır.